Związki zawodowe otrzymały projekt rozporządzenia stanowiącego zmianę rozporządzenia Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 13 lipca 2017 r. w sprawie służby przygotowawczej w Służbie Celno-Skarbowej (Dz. U. z 2022 r. poz. 1241). Jak wynika z uzasadnienia, nowelizacja ma na celu (między innymi) „kompleksowe dostosowanie programu i przebiegu służby przygotowawczej w Służbie Celno-Skarbowej do aktualnych potrzeb organizacji oraz podniesienia jej efektywności.
UZASADNIENIE
Projektowane rozporządzenie Ministra Finansów i Gospodarki zmienia rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 13 lipca 2017 r. w sprawie służby przygotowawczej w Służbie Celno-Skarbowej (Dz. U. z 2022 r. poz. 1241) stanowiące wykonanie upoważnienia ustawowego zawartego w art. 155 ust. 4 ustawy z dnia 16 listopada 2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (Dz. U. z 2023 r. poz. 615, z późn. zm.).
Rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów z 13 lipca 2017 r. w sprawie służby przygotowawczej w Służbie Celno-Skarbowej szczegółowo określa m. in. program i przebieg służby przygotowawczej w Służbie Celno-Skarbowej oraz warunki i tryb przeprowadzania egzaminów.
Wprowadzenie zmiany § 2 pkt 3 poprzez zastąpienie sformułowania „praktyka zawodowa” sformułowaniem „staż zawodowy” jest uzasadnione potrzebą dostosowania przepisów do bieżących wymogów rynku pracy oraz rosnącego znaczenia praktycznego doświadczenia w procesie rozwoju zawodowego. Nowe brzmienie przepisu pozwala na bardziej precyzyjne określenie roli i znaczenia stażu, a także na stworzenie ram formalnych dotyczących jego realizacji w ramach służby przygotowawczej.
Przepis art. 154 ust. 3 ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej stanowi, że służba przygotowawcza trwa 2 lata. W okresie służby przygotowawczej funkcjonariuszowi wyznacza się opiekuna spośród funkcjonariuszy. W związku z powyższym w projekcie rozporządzenia wydłużono czas odbywania służby przygotowawczej pod kierunkiem opiekuna (zmieniany § 3 ust. 1). Wydłużenie czasu odbywania służby przygotowawczej pod kierunkiem opiekuna przyczyni się do lepszego przygotowania funkcjonariuszy do samodzielnego wykonywania obowiązków służbowych.
Natomiast w § 3 ust. 2 pkt 4 rozporządzenia dokonano zmiany dotyczącej sposobu prowadzenia dziennika służby przygotowawczej (dalej: dziennik). Dziennik zostanie przekształcony z wersji papierowej w formularz elektroniczny, którego prowadzenie należeć będzie do obowiązków opiekuna. Elektronizacja dziennika umożliwi łatwiejszy dostęp do monitorowania postępów funkcjonariusza oraz nadzorowania prawidłowości realizacji programu służby przygotowawczej przez opiekuna w czasie rzeczywistym. Jednocześnie, ze względu na specyfikę niektórych jednostek organizacyjnych Krajowej Administracji Skarbowej (dalej: KAS), pozostawia się zapis o możliwości prowadzenia papierowej wersji dziennika.
Dodatkowo, wydłużono z 3 miesięcy do 6 miesięcy czas trwania szkolenia wstępnego realizowanego przed skierowaniem na zasadniczy kurs zawodowy, określając jednocześnie wymiar szkolenia praktycznego (§ 4 rozporządzenia). Celem zaproponowanej zmiany jest dostosowanie prowadzonych szkoleń do potrzeb i możliwości organizacyjnych jednostek KAS.
W projektowanej zmianie § 5 rozporządzenia nabycie wiedzy i umiejętności strzeleckich zostało dodane do części ogólnej zasadniczego kursu zawodowego, która jest jednolita dla wszystkich funkcjonariuszy. Dotychczas nabycie wiedzy i umiejętności strzeleckich było elementem części profilowanej zasadniczego kursu zawodowego, obowiązkowej tylko dla funkcjonariuszy pełniących służbę w wybranych komórkach organizacyjnych. Zaświadczenie o ukończeniu kursu strzeleckiego będzie wystawiał organizator szkolenia – w przypadku organizacji szkolenia przez Krajową Szkołę Skarbowości – zaświadczenie będzie wystawiał KSS, w przypadku organizacji szkolenia przez izbę administracji skarbowej – zaświadczenie będzie wystawiał IAS.
W § 14 ust. 2 rozporządzenia do zakresu informacji umieszczanych w zaświadczeniu wydawanym po zakończeniu egzaminu z wynikiem pozytywnym dodano liczbę uzyskanych punktów, które pokazują dokładny poziom osiągnięć. Sama ocena nie oddaje pełnego obrazu kompetencji zdającego. Wynik punktowy pozwala jasno określić, na jakim poziomie osoba przyswoiła wiedzę – czy osiągnęła próg wymagań czy znacząco go przekroczyła.
Natomiast w § 16 rozporządzenia usunięto przepis stanowiący, że egzamin potwierdzający znajomość języka obcego przeprowadzany jest po złożeniu przez funkcjonariusza egzaminu albo egzaminu zawodowego, tj. zrezygnowano ze wskazania kolejności realizacji poszczególnych obowiązków służby przygotowawczej w Służbie Celno-Skarbowej. Wprowadzane przepisy mają na celu m.in. umożliwienie stosowania bardziej elastycznych rozwiązań w zakresie realizacji obowiązków służby przygotowawczej. Doprecyzowano również podmiot, któremu należy przedłożyć dokument potwierdzający znajomość języka obcego, w zakresie umożliwiającym wykonywanie obowiązków służbowych.
Zaproponowane zmiany dotyczące warunków i trybu przeprowadzenia egzaminu
z języka obcego w służbie przygotowawczej mają na celu lepsze przygotowanie funkcjonariuszy Służby Celno-Skarbowej do rzeczywistego użycia języka obcego w kontekście zawodowym. W codziennym użyciu języka obcego podczas wykonywania obowiązków służbowych, kluczowe jest skuteczne porozumiewanie się z klientami Krajowej Administracji Skarbowej. Umiejętność prowadzenia rozmowy i swobodnego wyrażenia myśli w języku obcym jest równie istotna, co znajomość reguł gramatycznych. W związku z powyższym proponuje się zmniejszenie z 60 do 40 poleceń z zakresu znajomości gramatyki i słownictwa języka obcego oraz wydłużenie czasu odpowiedzi na polecenia w części pisemnej egzaminu (40 poleceń – 45 minut). Dodatkowo, obniżony został próg zdawalności z 75% na 50%. Natomiast część ustna egzaminu została zmodyfikowana pod kątem dodatkowego kryterium oceny wypowiedzi funkcjonariusza, które dąży do równoważenia znajomości gramatyki
i słownictwa z praktycznym zastosowaniem języka obcego.
Projekt rozporządzenia zakłada również zmianę skali ocen – stopnie zastąpione zostały oceną pozytywną i negatywną. Jednocześnie obniżony został próg zdawalności egzaminu z języka obcego z 67% na 50%. Zmniejszenie liczby poleceń w części pisemnej i zwiększenie wagi części ustnej egzaminu z języka obcego ma na celu lepsze dostosowanie egzaminów do realnych potrzeb komunikacyjnych Służby Celno-Skarbowej. Rozwiązanie to przygotuje funkcjonariuszy Służby Celno-Skarbowej do rzeczywistych wyzwań pełnionej służby.
Zaktualizowany został również załącznik do rozporządzenia, który wskazuje rodzaje dokumentów potwierdzających znajomość języka obcego.
Mając na uwadze przepis art. 154 ust. 3 ustawy o KAS i obecną praktykę proponuje się, aby wydłużenie czasu odbywania służby przygotowawczej pod kierunkiem opiekuna dotyczyło również funkcjonariuszy Służby Celno-Skarbowej, którzy w dniu wejścia w życie rozporządzenia będą w trakcie odbywania służby przygotowawczej. Przedmiotowe zmiany są korzystne dla funkcjonariuszy bowiem dają im więcej czasu na przygotowanie się, pod kierunkiem opiekuna, do samodzielnego pełnienia służby. Również w zakresie prowadzenia elektronicznego dziennika służby przygotowawczej do funkcjonariuszy pełniących, w dniu wejścia w życie zmiany rozporządzenia, służbę przygotowawczą zastosowanie będą miały nowe przepisy.
Pozostałe zmiany dotyczące szkolenia wstępnego, zasadniczego kursu zawodowego i egzaminu potwierdzającego znajomość języka obcego będą miały zastosowanie do funkcjonariuszy, którzy rozpoczną służbę przygotowawczą po dniu wejścia w życie rozporządzenia.
Proponuje się, aby rozporządzenie weszło w życie po upływie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia. Zaproponowany termin wejścia w życie nowych przepisów wynika z konieczności dostosowania systemu kadrowo-płacowego KAS do obsługi elektronicznej wersji dziennika służby przygotowawczej, który wymaga odpowiednich przygotowań, aby zapewnić jego pełną funkcjonalność i zgodność z obowiązującymi przepisami. Dodatkowo, termin ten umożliwi opracowanie nowej formuły egzaminu potwierdzającego znajomość języka obcego w zakresie umożliwiającym wykonywanie obowiązków służbowych.
Przedmiot rozporządzenia nie jest objęty zakresem prawa Unii Europejskiej.
Projekt nie zawiera przepisów technicznych. Projekt nie podlega notyfikacji
w rozumieniu przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie sposobu funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji norm i aktów prawnych (Dz. U. Nr 239, poz. 2039 z późn. zm.).
Przedmiotowy projekt nie wymaga przedstawienia właściwym organom i instytucjom Unii Europejskiej, w tym Europejskiemu Bankowi Centralnemu, w celu uzyskania opinii, dokonania powiadomienia, konsultacji albo uzgodnienia.
Projekt nie będzie miał wpływu na działalność mikroprzedsiębiorców oraz małych
i średnich przedsiębiorców, o których mowa w ustawie z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2024 r. poz. 236, z późn. zm.).
Zgodnie z art. 5 ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa (Dz. U. z 2025 r. poz. 677) oraz § 52 uchwały nr 190 Rady Ministrów z dnia 29 października 2013 r. – Regulamin pracy Rady Ministrów (M.P. z 2024 r. poz. 806, z późn. zm.) projekt rozporządzenia zostanie udostępniony w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej Rządowego Centrum Legislacji.
--------------------------
ROZPORZĄDZENIE
MINISTRA FINANSÓW i gospodarki[1])
z dnia ………………………… 2025 r.
zmieniające rozporządzenie w sprawie służby przygotowawczej w Służbie Celno-Skarbowej
Na podstawie art. 155 ust. 4 ustawy z dnia 16 listopada 2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (Dz. U. z 2023 r. poz. 615, z późn. zm.[2])) zarządza się, co następuje:
- 1. W rozporządzeniu Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 13 lipca 2017 r. w sprawie służby przygotowawczej w Służbie Celno-Skarbowej (Dz. U. z 2022 r. poz. 1241) wprowadza się następujące zmiany:
1) w § 2 pkt 3 otrzymuje brzmienie:
„3) staż zawodowy.”;
2) w § 3:
- a) w ust. 1 skreśla się wyrazy „do czasu złożenia egzaminu lub egzaminu zawodowego,”,
- b) w ust. 2 pkt 4 otrzymuje brzmienie:
„4) dokumentowanie przebiegu służby przygotowawczej w elektronicznym dzienniku służby przygotowawczej lub nadzorowanie prawidłowości prowadzenia przez funkcjonariusza dziennika służby przygotowawczej w formie papierowej.”;
3) w § 4:
- a) w ust. 2 wyrazy „3 miesięcy” zastępuje się wyrazami „6 miesięcy”,
- b) 3 otrzymuje brzmienie:
„3. W trakcie szkolenia wstępnego funkcjonariusz jest zobowiązany do udziału w szkoleniu praktycznym, w co najmniej dwóch komórkach organizacyjnych jednostki, o której mowa w ust. 2, trwającym co najmniej 2 tygodnie w każdej z tych komórek, przy czym w przypadku szkolenia praktycznego w więcej niż w dwóch komórkach organizacyjnych, czas jego trwania w kolejnej komórce jest ustalany przez opiekuna z kierownikiem tej komórki.”;
4) w § 5 w ust. 2 pkt 1 i 2 otrzymują brzmienie:
„1) część ogólną, jednolitą dla wszystkich funkcjonariuszy, w szczególności z zakresu psychologii w kontroli, taktyki i techniki interwencji, etyki zawodowej, ceremoniału Krajowej Administracji Skarbowej, musztry, pomocy przedmedycznej oraz umiejętności strzeleckich;
2) część profilowaną, zgodną z zadaniami wykonywanymi przez funkcjonariusza na stanowisku służbowym, uwzględniającą w szczególności podstawy wiedzy z zakresu prawa celnego, prawa karnego, prawa karnego skarbowego, prawa podatkowego, postępowania administracyjnego, celnego i podatkowego.”;
5) w § 14 w ust. 2 po wyrazach „oraz ocenę z egzaminu” dodaje się wyrazy „wraz z liczbą uzyskanych punktów”;
6) w § 16:
- a) uchyla się ust. 1,
- b) w ust. 2 wyrazy „Egzamin, o którym mowa w ust. 1, ” zastępuje się wyrazami „Egzamin potwierdzający znajomość języka obcego”,
- c) 4 otrzymuje brzmienie:
„4. Do egzaminu potwierdzającego znajomość języka obcego nie przystępuje funkcjonariusz, który przedłożył kierownikowi jednostki organizacyjnej,
w której pełni służbę, jeden z dokumentów potwierdzających znajomość języka obcego, w zakresie umożliwiającym wykonywanie obowiązków służbowych, wymienionych w załączniku do rozporządzenia.”;
7) w § 17:
- a) w ust. 2 wyrazy „60 poleceń” zastępuje się wyrazami „40 poleceń”,
- b) w ust. 4 wyrazy „60 minut” zastępuje się wyrazami „45 minut”,
- c) w ust. 5 wyrazy „45 punktów” zastępuje się wyrazami „20 punktów”,
- d) w ust. 6 wyrazy „45 punktów” zastępuje się wyrazami „20 punktów”;
8) w § 18:
- a) w ust. 2:
– pkt 2 i 3 otrzymują brzmienie:
„2) poprawność użytych struktur gramatyczno-leksykalnych,
3) zasób słownictwa związanego ze służbą,”,
– dodaje się pkt 4 w brzmieniu:
„4) umiejętność konwersacji, w szczególności udzielania odpowiedzi na pytania w sposób logiczny”,
- b) w ust. 3 wyrazy „15 punktów” zastępuje się wyrazami „20 punktów”;
9) § 20 otrzymuje brzmienie:
„§ 20. Przy ustalaniu oceny z egzaminu potwierdzającego znajomość języka obcego stosuje się następującą skalę ocen, w zależności od uzyskanej przez funkcjonariusza łącznej liczby punktów z obu części egzaminu:
1) ocena pozytywna (40 i więcej punktów);
2) ocena negatywna (poniżej 40 punktów).”;
10) w § 22 wyrazy „Praktyka zawodowa” zastępuje się wyrazami „Staż zawodowy”;
11) załącznik do rozporządzenia otrzymuje brzmienie określone w załączniku do niniejszego rozporządzenia.
- 2. Do służby przygotowawczej funkcjonariuszy pełniących tę służbę w dniu wejścia w życie rozporządzenia stosuje się przepisy rozporządzenia zmienianego w § 1 w brzmieniu dotychczasowym, z wyjątkiem przepisu § 1 pkt 2 rozporządzenia zmienianego w § 1, który stosuje się w brzmieniu nadanym niniejszym rozporządzeniem.
- 3. Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia.
MINISTER FINANSÓW i Gospodarki
ZA ZGODNOŚĆ POD WZGLĘDEM PRAWNYM,
LEGISLACYJNYM I REDAKCYJNYM
Renata Łućko
Zastępca Dyrektora
Departamentu Prawnego w Ministerstwie Finansów
/podpisano kwalifikowanym podpisem elektronicznym/
1) Minister Finansów i Gospodarki kieruje działem administracji rządowej – finanse publiczne, na podstawie § 1 ust. 2 pkt 3 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 25 lipca 2025 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Finansów i Gospodarki (Dz. U. poz. 997).
2) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2023 r. poz. 556, 588, 641, 658, 760, 996, 1059, 1193, 1195, 1234, 1598, 1723, 1860, z 2024 r. poz. 850, 863, 879, 1222, 1685, 1721 i 1871 oraz z 2025 r. poz. 172, 179, 222, 820 i 894.
Szef KAS to jednak ludzki pan. Poprawa efektywności poprzez obniżanie kryteriów w służbie przygotowawczej. Bareja żałuje, że to nie za Jego czasów.
Jaka szkoda, że Szef Służby Cywilnej nie jest taki empatyczny i nie obniży kryteriów przy naborach do służby cywilnej czy na urzędnika służby cywilnej (o zmniejszeniu/zniesieniu opłaty egzaminacyjnej - nie wspominając).
Jak wynika z uzasadnienia, nowelizacja ma na celu (między innymi) „kompleksowe dostosowanie programu i przebiegu służby przygotowawczej w Służbie Celno-Skarbowej do aktualnych potrzeb organizacji oraz podniesienie jej efektywności . Proponowane zmiany zwiększają przygotowanie nowo mianowanych funkcjonariuszy” (…). Zaproponowane zmiany dotyczące warunków i trybu przeprowadzenia egzaminu z języka obcego w służbie przygotowawczej mają na celu lepsze przygotowanie funkcjonariuszy Służby Celno-Skarbowej do rzeczywistego użycia języka obcego w kontekście zawodowym
Tymczasem z uzasadnienia wynika, że umiejętność prowadzenia rozmowy i swobodnego wyrażenia myśli w języku obcym jest równie istotna, co znajomość reguł gramatycznych. W związku z powyższym proponuje się zmniejszenie z 60 do 40 poleceń z zakresu znajomości gramatyki i słownictwa języka obcego oraz wydłużenie czasu odpowiedzi na polecenia w części pisemnej egzaminu (40 poleceń – 45 minut). Dodatkowo, obniżony został próg zdawalności z 75% na 50% (praktycznie oznacza to, że warunkiem zdania części pisemnej egzaminu potwierdzającego znajomość języka obcego będzie uzyskanie 20 punktów na 40 (było 45 punktów na 60 - 75%). .
Nie bardzo wiadomo, jak obniżenie „progu zdawalności” ma poprawić efektywność służby, ale skoro tak, to może „próg zdawalności” obniżyć do np. do 5% a liczbę poleceń z zakresu znajomości gramatyki i słownictwa języka obcego obniżyć do jednego polecenia? Albo wymagać jedynie umiejętności przedstawienia się w języku obcym/z obcym akcentem (czy ktoś spotkał celnika za granicą potrafiącego mówić, choćby kilka zdań, po polsku?). Można też pomyśleć, żeby jeszcze wydłużyć czas odpowiedzi na części pisemnej egzaminu – na przykład do 400-800 minut.
Farsa.
Obniżenie kryteriów w służbie przygotowawczej dla funkcjonariuszy to droga do nikąd. W służbie więziennej też przyjmowali do pracy wg zaniżonych kryteriów a efektem tego było morderstwo teściowej oraz córki dokonane przez klawisza w Prusicach, z kolei w Krakowie klawisz zamordował lekarza, parę lat wcześniej też było głośno w mediach o zbrodni dokonanej przez strażnika więziennego, który z z wieżyczki strzelniczej zastrzelił trzech policjantów. Te tragedie świadczą tylko o tym, że tam gdzie człowiek ma do czynienia z bronią palną, ma prawo do stosowania przymusu obniżanie kryteriów przy zatrudnianiu prowadzi to takich nieszczęść. Funkcjonariusze celno-skarbowi też przecież pracują z bronią, mogą stosować przymus więc nierozsądne jest obniżanie kryteriów przy ich zatrudnianiu.