Zgłaszający: Marek Rząsa

Data wpływu: 05-02-2024

Przemyśl, dnia 5 lutego 2024 r.

Panie Ministrze,

w trakcie dyżurów poselskich wielokrotnie zgłaszano mi problem niewłaściwego potraktowania funkcjonariuszy Służby Celnej oraz pracowników Krajowej Administracji Skarbowej w procesie przekształceń konsolidujących te dwie służby. W dniu 1 marca 2017 r. weszły w życie: ustawa z dnia 16 listopada 2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (Dz. U. 2016 poz. 1947 ze zm.), która skonsolidowała dotychczasową administrację podatkową i Służbę Celną, oraz ustawa z dnia 16 listopada 2016 r. – Przepisy wprowadzające ustawę o Krajowej Administracji Skarbowej (Dz. U. 2016 poz. 1948 ze zm.). W ustawie przewidziano trzy możliwe zachowania właściwego organu wobec funkcjonariuszy Służby Celno-Skarbowej (tj. funkcjonariuszy, którzy utrzymali ciągłość stosunku służbowego i z mocy art. 165 ust. 3 ustawy wprowadzającej stali się funkcjonariuszami Służby Celno-Skarbowej), a także pracowników cywilnych tych służb.

Najbardziej wątpliwą, co potwierdziły późniejsze wyroki sądu, a jednocześnie często stosowaną praktyką było zwolnienie przez wygaśnięcie stosunku służbowego, które następowało w przypadku niezłożenia pracownikowi żadnej propozycji zatrudnienia. W wyniku toczących się postępowań przed NSA ugruntowało się orzecznictwo stwierdzające o konieczności wydania decyzji w stosunku do funkcjonariuszy, którzy nie otrzymali propozycji. W wyrokach NSA: I OSK 2316/18 z dn. 11.01.2019 r., I OSK 1310/18 z dn. 18.12.2018 r., I OSK 1048/18 z dn. 18.12.2018 r. , I OSK 1047/18 z dnia 18.12.2018 r., I OSK 1137/18 z dn. 18.12.2018 r. i I OSK 2316/18 z dn. 11.01.2019 r. sąd jednoznacznie stwierdził: „Innymi słowy przy stosowaniu art. 170 ust. 1 pkt 1 p.w.u. KAS każdorazowo należy uwzględniać kryteria określone w art. 165 ust. 7 tej ustawy. Kryteria te są istotne z punktu widzenia przyczyn, dla których nie przedstawiono funkcjonariuszowi propozycji określonej w ostatnio wymienionym przepisie, brak której doprowadził do wygaśnięcia dotychczasowego stosunku służbowego. Jak wynika z art. 170 ust. 3 ustawy wygaśnięcie stosunku służbowego traktuje się jako równoznaczne ze zwolnieniem ze służby. To zaś (zwolnienie ze służby) następuje zawsze w drodze decyzji administracyjnej“. Orzecznictwo to wydaje się potwierdzać, iż zarówno względem funkcjonariuszy ww. służb, jak i analogicznie pracowników cywilnych, którzy nie otrzymali propozycji dalszej służby lub pracy doszło do naruszenia ich praw.

Wobec powyższego proszę Pana Ministra o udzielenie mi odpowiedzi na następujące pytania:

1. Czy przewiduje Pan przygotowanie specjalnych rozwiązań, które usunęłyby potencjalne skutki naruszeń praw pracowniczych funkcjonariuszy i pracowników ww. służb powstałych na skutek nieprzedłożenia im w procesie konsolidacji służb propozycji pracy, co skutkowało rzeczywistą utratą przez nich pracy? Jeżeli tak, to w jakim okresie możemy oczekiwać rozwiązania tej kwestii?

2. Czy ewentualne rozwiązania w tej kwestii uwzględniać będą możliwość przywrócenia do służby/pracy, czy inną formę rekompensaty, odszkodowań?

Marek Rząsa
Poseł na Sejm RP

 

---

 

Warszawa, 26 lutego 2024 roku

Sprawa:	zapytanie poselskie nr 264
Znak sprawy:	DBM5.054.1.2024
Kontakt:	Sekretariat DBM tel.: +48 22 694 30 93 e-mail: sekretariat.dbm@mf.gov.pl

 

Szymon Hołownia

Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej

odpowiedź na zapytanie poselskie nr 264

Szanowny Panie Marszałku,

odpowiadając na zapytanie poselskie nr 264 z 7 lutego 2024 r. Pana Marka Rząsy Posła na Sejm RP w sprawie ,,funkcjonariuszy i pracowników cywilnych Służby Celnej oraz Krajowej Administracji Skarbowej, którzy w procesie konsolidacji tych służb nie otrzymali żadnej propozycji zatrudnienia’' wyjaśniam, co następuje.

W związku z konsolidacją administracji podatkowej, Służby Celnej i kontroli skarbowej, na mocy ustawy z dnia 16 listopada 2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (Dz. U. z 2023 r. poz. 615, z późn. zm. – zwana dalej: ustawa o KAS), z dniem 1 marca 2017 roku powstała Krajowa Administracja Skarbowej, stanowiąca wyspecjalizowaną administrację rządową wykonującą zadania z zakresu realizacji dochodów z tytułu podatków, należności celnych, opłat oraz niepodatkowych należności budżetowych, ochrony interesów Skarbu Państwa oraz ochrony obszaru celnego Unii Europejskiej, a także zapewniającą obsługę i wsparcie podatnika i płatnika w prawidłowym wykonywaniu obowiązków podatkowych oraz obsługę i wsparcie przedsiębiorcy w prawidłowym wykonywaniu obowiązków celnych.

Wobec powyższego na podstawie art. 165 ust. 7 ustawy z dnia 16 listopada 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę o Krajowej Administracji Skarbowej (Dz. U. z 2016 r. poz. 1946, z późn. zm.- zwana dalej: p.w.u. o KAS) dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, dyrektor izby administracji skarbowej oraz dyrektor Krajowej Szkoły Skarbowości składał odpowiednio pracownikom oraz funkcjonariuszom, w terminie do dnia 31 maja 2017 r., pisemną propozycję określającą nowe warunki zatrudnienia albo pełnienia służby, która uwzględniała posiadane kwalifikacje i przebieg dotychczasowej pracy lub służby, a także dotychczasowe miejsce zamieszkania. Natomiast stosownie do art. 170 ust. 1 ustawy p.w.u. o KAS stosunki pracy osób zatrudnionych w jednostkach KAS, o których mowa w art. 36 ust. 1 pkt 2, 3 i 6 ustawy o KAS, oraz stosunki służbowe osób pełniących służbę w jednostkach KAS, o których mowa w art. 36 ust. 1 pkt 1, 2, 3 i 6 ustawy o KAS, wygasały:

• z dniem 31 sierpnia 2017 r., jeżeli osoby te w terminie do dnia 31 maja 2017 r., nie otrzymały pisemnej propozycji określającej nowe warunki zatrudnienia albo pełnienia służby;
• po upływie 3 miesięcy, licząc od miesiąca następującego po miesiącu, w którym pracownik albo funkcjonariusz złożył oświadczenie o odmowie przyjęcia propozycji zatrudnienia albo pełnienia służby, jednak nie później niż dnia 31 sierpnia 2017 r.

Jednocześnie zgodnie z ust. 4 osobom, których stosunek pracy lub stosunek służbowy wygasł na mocy art. 170 ust 1 ustawy p.w.u. o KAS, przysługiwały świadczenia należne odpowiednio w związku z likwidacją urzędu albo zniesieniem jednostki organizacyjnej w rozumieniu ustawy uchylanej w art. 159 pkt 3.

Przepis ust. 4 nie miał zastosowania wobec pracowników oraz funkcjonariuszy, którzy nabyli prawo do odprawy przysługującej w związku z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy (ust. 4a).

Jednocześnie nadmieniam, że w ustawie o KAS ustawodawca wprowadził przepis art. 144 ust. 1, który stanowi, że w jednostkach organizacyjnych KAS może być zatrudniona albo pełnić służbę osoba, która nie pełniła służby zawodowej ani nie pracowała w organach bezpieczeństwa państwa wymienionych w art. 2 ustawy z dnia 18 października 2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów (Dz.U. z 2023 r. poz. 342), ani nie była ich współpracownikiem. Dodatkowo ust. 2 wskazuje, że przy naborze do pracy albo przyjęciu do służby w jednostkach organizacyjnych KAS, kandydaci urodzeni przed dniem 1 sierpnia 1972 r. są obowiązani do złożenia kierownikowi jednostki organizacyjnej oświadczenia dotyczącego pracy lub służby w organach bezpieczeństwa państwa, o których mowa w ust. 1, lub współpracy z tymi organami. Zgodnie z ust. 3 przepisy ust. 1 i 2 stosuje się odpowiednio do Szefa Krajowej Administracji Skarbowej i jego zastępców.

Mając powyższe na uwadze uprzejmie informuję Pana Marszałka, że przyjęte rozwiązania prawne, zawarte zarówno w przepisach ustawy p.w.u. o KAS, jak również ustawie o KAS upoważniły dyrektorów izb administracji skarbowej do podejmowania określonych działań, w tym również do składania pracownikom oraz funkcjonariuszom propozycji określających nowe warunki zatrudnienia albo pełnienia służby, bądź ich nie przedstawienia, co w istocie skutkowało wygaśnięciem stosunku pracy lub stosunku służbowego. Decyzje w tym zakresie podejmowali ówcześni dyrektorzy jednostek organizacyjnych KAS.

Podkreślenia wymaga, że sytuacja każdej z osób, która nie otrzymała propozycji zatrudnienia lub pełnienia służby w jednostkach organizacyjnych KAS miała charakter indywidualny i była rozpatrywana w oparciu o określony stan faktyczny i prawny przez poszczególnych dyrektorów. Nadmieniam, że w prowadzonych postępowaniach sądowych w indywidualnych sprawach o wygaśnięcie stosunku pracy lub stosunku służbowego, wydawane były orzeczenia sądowe zarówno na korzyść wnioskodawców, jak również pracodawców. Przyjęte kryteria, którymi kierowali się dyrektorzy poszczególnych jednostek organizacyjnych KAS, nie przedstawiając funkcjonariuszom/pracownikom propozycji służby/pracy - nie zawsze spełniały kryteria ustawowe (na co wskazują wyroki Sądów).

Obecni dyrektorzy jednostek organizacyjnych KAS prowadzą dialog z byłymi funkcjonariuszami/pracownikami, którzy mają największą wiedzę merytoryczną i doświadczenie zawodowe, a którzy deklarują chęć powrotu do realizacji zadań w jednostkach organizacyjnych KAS.

Niemniej jednak należy podkreślić, że ponowne zatrudnienia odbywają się w ramach obowiązujących przepisów prawa.

Mając na uwadze powyższe, a także uwzględniając obowiązujące regulacje prawne odnoszące się do warunków jakie winny spełniać osoby zatrudnione lub pełniące służbę w jednostkach organizacyjnych KAS informuję Pana Marszałka, że przyjęcie szczególnych rozwiązań prawnych dedykowanych grupie osób, którym wygasł stosunek służbowy/pracy, nie jest możliwe.

Z wyrazami szacunku

Z upoważnienia Ministra Finansów

Marcin Łoboda

Sekretarz Stanu Szef Krajowej Administracji Skarbowej