Założenie:
Mamy następujące zadłużenie w opłacie śmieciowej:
01/2011 należność główna 100 zł odsetki 16 zł koszty up. 11,60 zł
01/2012 – należność główna 100 zł odsetki 9 zł koszty up. 11,60 zł
I/2013 – należność główna 100 zł odsetki 3 zł koszty up. 76,80 zł
Oczywiście powyżej dużo upraszczam – gdyż nie powinny pojawić się odsetki w kwocie 3 zł oraz tak duże koszty up. i oczywiście w 2012 nawet jeszcze opłaty śmieciowej nie było ale nie w tym rzecz.
Następnie załóżmy, że w dniu 31.12.2016 r. dokonana zostanie wpłata w kwocie powiedzmy 100 zł w tytule przelewu mamy tylko „opłata za śmieci”. Jak prawidłowo zaksięgować taką wpłatę?
Gdyby wpłata miała miejsce przed nowelizacją op. (przed 01.01.2016) sprawa byłaby prosta - ponieważ ciążą na podatniku zobowiązania z różnych tytułów (mamy dwie zaległe raty), wpłatę zaksięgowalibyśmy na poczet zobowiązania o najwcześniejszym terminie 01/2011 rozksięgowując ją proporcjonalnie na należność główną i odsetki (kosztów up. nie „ruszalibyśmy” w ogóle, oddalibyśmy co najwyżej do egzekucji).
Obecnie powinniśmy natomiast taką wpłatę również zaliczyć na najstarsze zobowiązanie tj. na 01/2011 bo art. 62 par. 1 op. pozostał w zasadzie bez zmian, z tymże wcześniej powinniśmy pobrać koszty up (bo dodano par. 1a) jeżeli na tą należność up zostało wysłane, czyli księgujemy koszty 11,60 zł i pozostała kwotę rozliczamy proporcjonalnie na należność główną i odsetki.
Dlaczego tak uważam? Jak wynika z uzasadnienia do ustawy nowelizującej celem wprowadzenia par. 1a było doprowadzenie do tego by nie wszczynano egzekucji celem wyegzekwowania tylko i wyłącznie kosztów upomnienia, gdyż jak wskazuje ustawodawca „jest to uciążliwe dla podatnika i nieekonomiczne” dlatego jak dalej zauważa „właściwsze jest zaspokajanie tych kosztów wraz z wpłatą na należność główną”
Księgując tak jak wskazałem powyżej nie doprowadzimy do tego, że zostanie wszczęta egzekucja na same koszty upomnienia, i tak jak wskazuje ustawodawca przy poborze należności głównej pobieramy koszty upomnienia.
Nie prawidłowe byłoby moim zdaniem w takiej sytuacji księgowanie całej kwoty 100 zł na koszty upomnienia, bo po pierwsze nie o to chodziło ustawodawcy, a po drugie dopuścilibyśmy do przedawnienia raty 01/2011.
Natomiast gdyby te wszystkie raty znajdowały się „u komornika” to jak najbardziej on rozliczając kwotę 100 zł pobraną od zobowiązanego mógłby ją rozliczyć tylko i wyłącznie na koszty upomnienia bo u.p.e.a jak najbardziej na to pozwala, a ponadto co też nie jest bez znaczenia organ egzekucyjny pobierając 100 zł robi to zazwyczaj w ramach zastosowanego środka egzekucyjnego, a więc przerywa bieg terminu przedawnia raty 01/2011.
„Nowe rozwiązanie, z uwagi na postanowienia art. 115 § 1 pkt 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, będzie miało zastosowanie tylko w przypadku dokonania wpłaty przed wszczęciem postępowania egzekucyjnego.” <- chodzi o to, że art. 62 par. 1a ma zastosowanie tylko do dobrowolnych wpłat dokonywanych przez podatników; bo w przypadku przymusowego ściągnięcia należności w trybie egzekucji administracyjnej do rozliczania wpłat znajdzie zastosowanie art. 115 u.p.e.a. – w przypadku wpłat u komornika nigdy nie można mówić o wpłacie dobrowolnej.
Z uzasadnienia do ustawy nowelizującej:
Zgodnie z art. 115 § 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji dopiero po wszczęciu egzekucji zaspokojenie kosztów upomnienia następuje w pierwszej kolejności. W takim przypadku przepisy art. 115 § 1 ww. ustawy mają charakter lex specialis w stosunku do przepisów art. 55 i art. 62 Ordynacji podatkowej. Obecne rozwiązanie polegające na konieczności egzekwowania samych kosztów upomnienia jest uciążliwe dla podatnika i nieekonomiczne. Wszczęcie postępowania egzekucyjnego na same koszty upomnienia generuje dalsze koszty egzekucyjne, dlatego właściwsze jest zaspokajanie tych kosztów wraz z wpłatą na należność główną. Wobec tego proponuje się wprowadzenie obowiązku zaliczania przez organy podatkowe dokonanej wpłaty w pierwszej kolejności na poczet kosztów doręczonego upomnienia (art. 62 § 2 Ordynacji podatkowej). Proponowana zmiana rozwiąże techniczno-rachunkowy problem zaspokajania kosztów upomnienia z dokonanej przez podatnika wpłaty i jednocześnie zlikwiduje problem konieczności egzekwowania samych kosztów upomnienia. Nowe rozwiązanie, z uwagi na postanowienia art. 115 § 1 pkt 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, będzie miało zastosowanie tylko w przypadku dokonania wpłaty przed wszczęciem postępowania egzekucyjnego.
Przed nowelizacją:
Art. 62. [Zaliczenie wpłat dokonanych przez podatnika]
§ 1. Jeżeli na podatniku ciążą zobowiązania z różnych tytułów, dokonaną wpłatę zalicza się na poczet podatku, począwszy od zobowiązania o najwcześniejszym terminie płatności, chyba że podatnik wskaże, na poczet którego zobowiązania dokonuje wpłaty.
Po nowelizacji:
Art. 62. [Zaliczenie wpłat dokonanych przez podatnika]
§ 1. 112 Jeżeli na podatniku ciążą zobowiązania z różnych tytułów, dokonaną wpłatę, z zastrzeżeniem § 2, zalicza się na poczet podatku, począwszy od zobowiązania o najwcześniejszym terminie płatności, chyba że podatnik wskaże, na poczet którego zobowiązania dokonuje wpłaty.
§ 1a. 113 Jeżeli na podatniku ciążą koszty doręczonego upomnienia, dokonaną wpłatę zalicza się w pierwszej kolejności na poczet tych kosztów.