...

Nowe zasady etyczne dla administracji

Nowe zasady etyki wynikają z zarządzenia nr 70 prezesa Rady Ministrów w sprawie wytycznych w zakresie przestrzegania zasad służby cywilnej oraz w sprawie zasad etyki korpusu służby cywilnej.

Od 5 listopada 2011 r. ponad 120 tys. pracowników i urzędników służby cywilnej będzie musiało wziąć pod uwagę nowe obowiązki. W zarządzeniu pojawiły się bowiem cztery nowe zasady.

Pierwsza dotyczy odpowiedzialności pracownika za działanie i zaniechanie. Sprowadza się ona do tego, że na każdym etapie realizacji zadań pracownik administracji ma być gotowy do rozliczenia się z podejmowanych działań. W razie otrzymania polecenia służbowego niezgodnego z prawem ma zaś poinformować o tym przełożonych.  

Druga  przewiduje obowiązek ochrony praw człowieka i obywatela przez urzędnika. Ma się to przyczynić do wzrostu autorytetu państwa.

Trzecia - zasada legalizmu, praworządności i pogłębiania zaufania obywateli do organów administracji publicznej oznacza, że pracownik i urzędnik służby cywilnej nie może się kierować uprzedzeniami, załatwiając sprawy obywateli oraz podmiotów. Nie może też uczestniczyć w strajkach ani akcjach protestacyjnych zakłócających normalne funkcjonowanie urzędu.

Ostatnia czwarta – zasada lojalności – dotyczy lojalności nie tylko wobec państwa i rządu, ale także urzędu, w którym zatrudniony jest członek korpusu służby cywilnej. W myśl tej zasady urzędnik powinien powstrzymywać się od wygłaszania poglądów, które podważałyby zaufanie obywateli do tych instytucji.

Projektodawcy zmian przewidują, że jeszcze w tym roku będzie wydane około 3 mln zł z Europejskiego Funduszu Społecznego na szkolenia poświęcone upowszechnianiu nowych zasad etyki wśród pracowników i urzędników służby cywilnej.

Nowe regulacje zastąpią obowiązujący dotychczas kodeks etyki korpusu służby cywilnej z 2002 r.

Podstawa prawna: zarządzenie prezesa Rady Ministrów z 6 października 2011 r. MP nr 93, poz. 953

http://www.rp.pl/artykul/747273-Nowe-za ... racji.html



Zasady służby cywilnej  

- zasada legalizmu, praworządności i pogłębiania zaufania obywateli do organów administracji publicznej,
-  zasada ochrony praw człowieka i obywatela,
-  zasada bezinteresowności,
-  zasada jawności i przejrzystości,
-  zasada dochowania tajemnicy ustawowo chronionej,
-  zasada profesjonalizmu,
-  zasada odpowiedzialności za działanie lub zaniechanie działania,
-  zasada racjonalnego gospodarowania środkami publicznymi,
-  zasada otwartości i konkurencyjności naboru.

Zasady etyki korpusu służby cywilnej

-  zasada godnego zachowania,
-  zasada służby publicznej,
-  zasada lojalności,
-  zasada neutralności politycznej,
-  zasada bezstronności,
-  zasada rzetelności.

Przyjęty w zarządzeniu sposób przedstawienia zasad służby cywilnej oraz zasad etyki korpusu służby cywilnej nawiązuje do Kodeksu Etyki Służby Cywilnej z 2002 r. poprzez wskazanie w sposób ogólny i przykładowy implikacji zasad w sferze właściwego i godnego zachowania się członka korpusu służby cywilnej. W szczególności, przy zasadach etyki korpusu służby cywilnej projekt stanowi powtórzenie wielu wskazówek właściwego postępowania, funkcjonujących w Kodeksie Etyki Służby Cywilnej z 2002 r.

Fragment wywiadu z Przeglądu SC, nota bene całego poświęconego sprawie nowych przepisów. Warto sięgnąć.

Czy etyki można się nauczyć?
Rozmowa z prof. dr. hab. Krzysztofem Kicińskim przewodniczącym Zespołu Opiniodawczo-Doradczego Szefa Służby Cywilnej ds. Opracowania Projektu Zarządzenia Prezesa Rady Ministrów w sprawie Wytycznych w Zakresie Przestrzegania Zasad Służby Cywilnej oraz Zasad Etyki Korpusu Służby Cywilnej


Wiele kontrowersji budzi zasada lojalności (zasada nr 3).
Czy Pana zdaniem jest ona furtką do zamykania ludziom ust na nieprawidłowości, jak sugerują niektórzy, czy może powinniśmy ją odczytywać jako próbę uruchomienia w Polsce
zjawiska tzw. whistleblowingu?

Whistleblowerzy działający w dobrej wierze są lojalni wobec nadrzędnego interesu publicznego. Jeżeli informacje, które posiadają i przekazują, godzą w ich szefa czy w komórkę, w której pracują, to nie oni powinni ponosić konsekwencje tego stanu rzeczy. Oczywiście przy założeniu, że są to informacje prawdziwe. Ślepa lojalność wobec przełożonego może być nieetyczna, gdy prowadzi do nieujawniania zła. Tak więc w przypadku kogoś, kto nie może pogodzić się z faktem, że w jego otoczeniu dzieją się niewłaściwie rzeczy, a kierownik nie interweniuje, informacja przekazywana wyżej, ponad głową bezpośredniego przełożonego, nie jest przejawem nielojalności. Jeśli ktoś ma wobec takiego stanowiska wątpliwości, niech zada sobie pytanie, wobec kogo urzędnik służby cywilnej powinien być lojalny? Dla mnie odpowiedź jest w tym przypadku oczywista: urzędnicy powinni być lojalni przede wszystkim wobec Rzeczypospolitej. Jeśli więc mamy do czynienia z człowiekiem o czystych intencjach, który dopatrzył się nieprawidłowości i podniósł alarm, informując o nieprawidłowościach popełnianych przez przełożonych lub kolegów, powinniśmy uznać, że jego zachowanie jest zgodne z kodeksem.
Podsumowując: whistleblowing jest zjawiskiem pozytywnym i zgodnym z zasadami etycznymi, gdy osoba, która się na takie działanie decyduje, kieruje się uczciwą bezinteresowną motywacją, odznacza rozwagą w ocenie sytuacji oraz właściwie interpretuje interes publiczny.

Doradca premiera z etyki rozumie ten zapis odmienne niż szefowie skarbowości. Jego zdaniem pracownik ma obowiązek donieść nawet z pominięciem drogi służbowej. Członek korpusu służby cywilnej ma służyć państwu.

Artykuł 1
Przepisy ogólne  
W swoich kontaktach z jednostką instytucje i ich urzędnicy przestrzegać będą zasad zapisanych w Kodeksie dobrej praktyki administracyjnej (zwanym w dalszym ciągu "Kodeksem").

Artykuł 2
Podmiotowy zakres obowiązywania  
1. Kodeks obowiązuje wszystkich urzędników i pozostałych funkcjonariuszy w ich kontaktach z jednostką, którzy objęci są statusem urzędnika i w odniesieniu do których obowiązują warunki zatrudniania pozostałych funkcjonariuszy. Pojęcie "urzędnika" dotyczy w dalszym ciągu zarówno urzędników, jak i pozostałych funkcjonariuszy.
2. Instytucje i ich administracje podejmą niezbędne działania w celu zapewnienia stosowania przepisów niniejszego Kodeksu również przez osoby działające na ich rzecz, np. przez osoby zatrudniane w ramach umów cywilnoprawnych, rzeczoznawców oddelegowanych przez krajowe służby publiczne i praktykantów
3. Pojęcie "jednostka" obejmuje osoby fizyczne i prawne niezależnie od tego, czy ich miejsce zamieszkania lub zarejestrowanej siedziby znajduje się na terytorium jednego z państw członkowskich czy też nie
4. W rozumieniu niniejszego Kodeksu
a) pojęcie "instytucji" obejmuje instytucje lub organy Wspólnot;
b) pojęcie "urzędnika" obejmuje urzędników lub pozostałych funkcjonariuszy Wspólnot Europejskich.

Artykuł 3
Rzeczowy zakres obowiązywania
1. Niniejszy Kodeks zawiera ogólne zasady dobrej praktyki administracyjnej znajdujące zastosowanie w odniesieniu do całości kontaktów instytucji i ich administracji z jednostką, chyba że kontakty te podlegają specyficznym przepisom.
2. Zasady przedstawione w niniejszym Kodeksie nie obowiązują w odniesieniu do relacji między instytucją a zatrudnionymi w niej urzędnikami. Te stosunki podlegają przepisom o statusie urzędników.

Artykuł 4
Zasada praworządności
Urzędnik działa zgodnie z zasadą praworządności, stosuje uregulowania i procedury zapisane w prawnych przepisach Wspólnot. Urzędnik zwraca w szczególności uwagę na to, aby decyzje dotyczące praw lub interesów pojedynczych osób posiadały podstawę prawną, a ich treść była zgodna z obowiązującymi przepisami.

Artykuł 5
Zasada niedyskryminowania
1. Przy rozpatrywaniu wniosków jednostek i przy podejmowaniu decyzji urzędnik zapewni przestrzeganie zasady równego traktowania. Pojedyncze osoby znajdujące się w takiej samej sytuacji będą traktowane w porównywalny sposób.
2. W przypadku różnic w traktowaniu urzędnik zapewni, aby to nierówne traktowanie było usprawiedliwione obiektywnymi, istotnymi właściwościami danej sprawy.
3. Urzędnik powstrzyma się w szczególności od wszelkiego nieusprawiedliwionego nierównego traktowania pojedynczych osób ze względu na ich narodowość, płeć, rasę, kolor skóry, pochodzenie etniczne lub społeczne, cechy genetyczne, język, religię lub wyznanie, przekonania polityczne lub inne; przynależność do mniejszości narodowej, posiadaną własność, urodzenie, inwalidztwo, wiek lub preferencje seksualne.

Artykuł 6
Zasada współmierności
1. W toku podejmowania decyzji urzędnik zapewni, że przyjęte działania pozostaną współmierne do obranego celu. Urzędnik będzie w szczególności unikać ograniczania praw obywateli lub nakładania na nich obciążeń, jeżeli ograniczenia te lub obciążenia byłyby niewspółmierne do celu prowadzonych działań.
2. W toku podejmowania decyzji urzędnik zwróci uwagę na stosowne wyważenie spraw osób prywatnych i ogólnego interesu publicznego.

Artykuł 7
Zakaz nadużywania uprawnień
Z uprawnień urzędnik może korzystać wyłącznie dla osiągnięcia celów, dla których uprawnienia te zostały mu powierzone mocą odnośnych przepisów. Urzędnik odstąpi w szczególności od korzystania z uprawnień dla osiągnięcia celów, dla których brak jest podstawy prawnej lub które nie mogą być uzasadnione interesem publicznym.

Artykuł 8
Zasada bezstronności i niezależności
1. Urzędnik działa bezstronnie i niezależnie. Urzędnik powstrzyma się od wszelkich arbitralnych działań, które mogą mieć negatywny wpływ na sytuację pojedynczych osób, oraz od wszelkich form faworyzowania, bez względu na motywy takiego postępowania.
2. Na postępowanie urzędników nie będzie miał wpływu, w żadnym czasie, interes osobisty, rodzinny lub narodowy, ani też nie będzie wpływać presja polityczna. Urzędnik nie będzie uczestniczył w podejmowaniu decyzji, w której on lub bliski członek jego rodziny miałby interes finansowy.

Artykuł 9
Zasada obiektywności
W toku podejmowania decyzji urzędnik uwzględni wszystkie istotne czynniki i przypisze każdemu z nich należne mu znaczenie; nie uwzględnia się żadnych okoliczności nie należących do sprawy.

Artykuł 10
Zgodne z prawem oczekiwania oraz konsekwentne działanie i doradztwo
1. Urzędnik działa konsekwentnie w ramach swojej praktyki administracyjnej i w swoim stosunku do działalności administracyjnej instytucji. Urzędnik przestrzega obowiązujących w instytucji praktyk administracyjnych, o ile nie istnieją uzasadnione powody, które usprawiedliwiałyby odejście w indywidualnym przypadku od tych praktyk. Te powody należy przedstawić na piśmie.
2. Urzędnik uwzględnia uzasadnione i słuszne oczekiwania jednostki, które wynikają z działań podejmowanych przez daną instytucję w przeszłości.
3. W razie potrzeby urzędnik służy jednostce poradą dotyczącą możliwego sposobu postępowania w sprawie wchodzącej w zakres jego działania oraz dotyczącą pożądanego sposobu rozstrzygnięcia sprawy.

Artykuł 11
Zasada uczciwości
Urzędnik powinien działać bezstronnie, uczciwie i rozsądnie.

Artykuł 12
Zasada uprzejmości
1. W swoich kontaktach z jednostką urzędnik pozostaje usługodawcą i zachowuje się właściwie, uprzejmie i pozostaje dostępny. Odpowiadając na korespondencję, rozmowy telefoniczne i pocztę elektroniczną (e-mail), urzędnik stara się być możliwie jak najbardziej pomocny i udziela odpowiedzi na skierowane do niego pytania możliwie jak najbardziej wyczerpująco i dokładnie.
2. Jeżeli urzędnik nie jest właściwy w danej sprawie, kieruje obywatela do urzędnika właściwego.
3. W przypadku popełnienia błędu naruszającego prawa lub interes pojedynczej osoby urzędnik przeprasza za to i stara się skorygować negatywne skutki popełnionego przez siebie błędu w jak najwłaściwszy sposób, informując obywatela o ewentualnych możliwościach odwołania się zgodnie z art. 19 Kodeksu.

Artykuł 13
Zasada odpowiadania na pisma w języku obywatela
Urzędnik zapewni, że każdy obywatel Unii lub każda pojedyncza osoba, która zwróci się na piśmie do instytucji w jednym z języków traktatu, otrzyma odpowiedź w tym samym języku. Ta sama zasada obowiązuje także w miarę możliwości w odniesieniu do osób prawnych, jak stowarzyszeń (organizacji pozarządowych) i podmiotów gospodarczych.
Artykuł 14
Potwierdzenie odbioru i podanie nazwiska właściwego urzędnika
1. W terminie dwóch tygodni wydaje się potwierdzenie odbioru każdego pisma skierowanego do instytucji lub każdego skierowanego do niej zażalenia, chyba że w tym terminie można przekazać merytorycznie uzasadnioną odpowiedź.
2. W odpowiedzi lub potwierdzeniu odbioru podaje się nazwisko i numer telefonu urzędnika zajmującego się daną sprawą oraz stanowisko służbowe.
3. Nie ma konieczności przekazywania potwierdzenia odbioru ani odpowiedzi w przypadkach, w których pisma lub zażalenia spełniają znamiona nadużycia ze względu na ich nadmierną ilość, ciągłe powtarzanie lub bezsensowny charakter.

Artykuł 15
Zobowiązanie do przekazania sprawy do właściwej jednostki organizacyjnej instytucji
1. W przypadku skierowania lub przekazania adresowanego do instytucji pisma lub zażalenia do dyrekcji generalnej, dyrekcji lub wydziału, które nie są upoważnione do rozpatrzenia pisma lub zażalenia, ich jednostki organizacyjne zapewnią, że akta niezwłocznie zostaną przekazane do właściwej jednostki organizacyjnej instytucji.
2. Jednostka organizacyjna, do której pierwotnie wpłynęło pismo lub zażalenie, informuje jego autora o dalszym przekazaniu sprawy, podając przy tym nazwisko i numer telefonu urzędnika, do którego akta zostały skierowane.
3. Urzędnik zwróci uwagę pojedynczych osób lub organizacji na ewentualne błędy i braki w dokumentach, dając im możliwość ich skorygowania.

Artykuł 16
Prawo wysłuchania i złożenia oświadczeń
1. W przypadkach, dotyczących praw lub interesów pojedynczych osób, urzędnik zapewni respektowanie praw do obrony na każdym etapie postępowania zmierzającego do wydania decyzji.
2. W przypadkach, w których może zostać wydana decyzja dotycząca praw lub interesów pojedynczej osoby, osoba ta ma prawo przed podjęciem decyzji przedstawić swoje uwagi na piśmie i w razie potrzeby przedstawić ustnie swoje spostrzeżenia.

Artykuł 17
Stosowny termin podjęcia decyzji
1. Urzędnik zapewni, że w sprawie każdego wniosku lub każdego zażalenia skierowanego do instytucji zostanie podjęta decyzja w stosownym terminie, niezwłocznie, i w żadnym razie nie później niż w dwa miesiące od daty wpływu tego wniosku lub zażalenia. Takie samo uregulowanie obowiązuje w odniesieniu do odpowiedzi na pisma pojedynczych osób i do przekazywania odpowiedzi na informacje administracyjne przekazywane przez urzędnika swoim przełożonym wraz z prośbą o wydanie poleceń w sprawie podjęcia koniecznych decyzji.
2. Jeżeli ze względu na złożony charakter przedstawionych pytań decyzja w sprawie wniosku lub zażalenia nie może zostać wydana w podanym powyżej terminie, urzędnik przekaże autorowi stosowną wiadomość możliwie jak najszybciej. W takim wypadku o ostatecznej decyzji należy poinformować autora w możliwie jak najkrótszym terminie.

Artykuł 18
Obowiązek uzasadnienia decyzji
1. W odniesieniu do każdej wydanej przez instytucję decyzji, która może mieć negatywny wpływ na prawa lub interesy pojedynczej osoby, należy podać powody, na których opiera się wydana decyzja; w tym celu należy jednoznacznie podać istotne fakty i podstawę prawną podjętej decyzji.
2. Urzędnik odstępuje od wydania decyzji, które opierałyby się na niewystarczających lub niepewnych podstawach i które nie zawierałyby indywidualnej argumentacji.
3. W przypadku, kiedy ze względu na dużą liczbę osób, których dotyczą podobne decyzje, nie ma możliwości podania szczegółowych powodów podjętej decyzji i w związku z tym przekazuje się odpowiedzi standardowe, urzędnik zapewni, że w terminie późniejszym dostarczy indywidualną argumentację obywatelowi, który zwróci się z wyraźną odnośną prośbą.

Artykuł 19
Informacja o możliwościach odwołania
1. Wydana przez instytucję decyzja, która może mieć negatywny wpływ na prawa lub interesy pojedynczej osoby, zawiera informację o możliwościach złożenia odwołania od wydanej decyzji. Podaje się w szczególności rodzaj środków odwoławczych, organy, do których możne je wnosić oraz terminy ich wnoszenia.
2. W decyzjach należy zamieścić w szczególności adnotację o możliwości wszczęcia postępowań sądowych oraz skierowania zażaleń do rzecznika praw obywatelskich zgodnie z warunkami ustalonymi w art. 230 i 195 traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską.
Artykuł 20
Przekazanie podjętej decyzji
1. Urzędnik zapewni, że decyzje dotyczące praw lub interesów pojedynczych osób, zostaną przekazane zainteresowanej osobie lub zainteresowanym osobom na piśmie natychmiast po podjęciu tychże decyzji.
2. Urzędnik odstąpi od powiadomienia innych adresatów o podjętej decyzji dopóty, dopóki zainteresowana osoba lub zainteresowane osoby nie zostaną powiadomione o tej decyzji.

Artykuł 21
Ochrona danych
1. Urzędnik wykorzystujący dane osobowe obywatela uwzględnia sferę prywatności i nietykalność osobistą zgodnie z postanowieniami rozporządzenia (EWG) 45/2001 o ochronie osób fizycznych przy przetwarzaniu danych osobowych przez organy i instytucje Wspólnoty oraz o swobodnym obrocie danymi.
2. Urzędnik zaniecha w szczególności przetwarzania danych osobowych do celów bezprawnych oraz zaniecha przekazania takich danych osobom nieuprawnionym.

Artykuł 22
Prośba o udzielenie informacji
1. O ile urzędnik jest odpowiedzialny za daną sprawę, udostępni on pojedynczym osobom żądane przez nie informacje. Przy odpowiedniej sposobności urzędnik wyda w zakresie swoich kompetencji zalecenia wszczęcia postępowania administracyjnego. Urzędnik zapewni, że przekazana informacja będzie jasna i zrozumiała.
2. Jeżeli zgłoszona ustnie prośba o udzielenie informacji jest zbyt skomplikowana lub zbyt obszerna, urzędnik zasugeruje zgłaszającemu sformułowanie wniosku na piśmie.
3. Jeżeli urzędnik nie może udostępnić żądanej informacji ze względu na jej poufny charakter, poinformuje on daną osobę zgodnie z art. 18 niniejszego Kodeksu o przyczynach, dlaczego nie może przekazać żądanych informacji.
4. Prośby o udzielenie informacji w sprawach, za które dany urzędnik nie jest odpowiedzialny, przekazuje on do właściwej osoby, podając zgłaszającemu nazwisko i numer telefonu tej osoby. Prośby o udzielenie informacji dotyczących innej instytucji lub innego organu Wspólnoty urzędnik przekazuje do tej instytucji lub tego organu.
5. W danym wypadku urzędnik skieruje osobę, która wystąpiła z prośbą o udzielenie informacji, w zależności od przedmiotu sprawy do jednostki organizacyjnej instytucji, która jest właściwa do udzielenia informacji.

Artykuł 23
Wnioski o umożliwienie dostępu do publicznych dokumentów
1. Urzędnik rozpatruje wnioski o umożliwienie dostępu do publicznych dokumentów zgodnie z uregulowaniami przyjętymi przez instytucję i zgodnie z ogólnymi zasadami i ograniczeniami określonymi w rozporządzeniu (EWG) 1049/2001.
2. Jeżeli urzędnik nie może spełnić ustnej prośby o umożliwienie publicznego dostępu do dokumentów, zasugeruje on zainteresowanemu obywatelowi sformułowanie przez niego stosownego wniosku na piśmie.

Artykuł 24
Prowadzenie rejestrów
Wydziały instytucji są zobowiązane do prowadzenia stosownych rejestrów poczty wchodzącej i wychodzącej, przekazywanych im dokumentów i podjętych przez nie działań.

Artykuł 25
Informacja o Kodeksie
1. Instytucja podejmie skuteczne działania na rzecz poinformowania jednostki o prawach, jakie przysługują jej w ramach niniejszego Kodeksu. Instytucja udostępni treść Kodeksu w zależności od posiadanych możliwości w formie elektronicznej na głównej stronie swojego portalu internetowego.
2. W imieniu wszystkich instytucji Komisja opublikuje Kodeks i rozprowadzi go w postaci broszury wśród obywateli.

Artykuł 26
Prawo złożenia skargi do Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich
Od wszelkich zaniedbań dotyczących wypełnienia zasad przedstawionych w niniejszym Kodeksie, których dopuści się instytucja lub urzędnik, można złożyć zgodnie z art. 195 traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską i zgodnie ze statutem Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich, skargę do Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich.

Artykuł 27
Kontrola stosowania
Po dwóch latach stosowania każda instytucja skontroluje sposób wykonywania przez siebie postanowień Kodeksu. O wynikach tej kontroli instytucja ta powiadomi Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich.

W 2007 r., w formie zalecenia R (2007)7 Komitet Ministrów Rady Europy uchwalił Kodeks dobrej administracji. Waga tego dokumentu jest dla administracji w Rzeczypospolitej Polskiej większa niż Europejskiego Kodeksu Dobrej Administracji, gdyż został on uchwalony już po tym, jak Rzeczypospolita Polska stała się państwem członkowskim Unii Europejskiej. Rezolucja stanowi jednak zalecenie dla prawodawstwa państw członkowskich a nie normę obowiązującą bezpośrednio – z tego względu charakter pomocniczy rezolucji. Nie można jednak nie zauważyć, że znaczenie tego kodeksu jest duże.

Katalog zasad służby cywilnej

Kardynalne zasady obowiązujące członków korpusu służby cywilnej określają przede wszystkim dwa akty normatywne, a mianowicie:

1) Konstytucja RP, która w art. 153 stanowi:
Art. 153. 1. W celu zapewnienia zawodowego, rzetelnego, bezstronnego i politycznie neutralnego wykonywania zadań państwa, w urzędach administracji rządowej działa korpus służby cywilnej.
2. Prezes Rady Ministrów jest zwierzchnikiem korpusu służby cywilnej.

2) ustawa o służbie cywilnej, w art. 1, potwierdzone w art. 17, które stanowią:
Art. 1. W celu zapewnienia zawodowego, rzetelnego, bezstronnego i politycznie neutralnego wykonywania zadań państwa ustanawia się służbę cywilną oraz określa zasady dostępu do tej służby, zasady jej organizacji, funkcjonowania i rozwoju.
Art. 17. 1. Szef Służby Cywilnej realizuje zadania określone w ustawie przy pomocy dyrektorów generalnych urzędów.
2. Szef Służby Cywilnej określi, w drodze zarządzenia, warunki i tryb współdziałania z dyrektorami generalnymi urzędów w sprawach dotyczących zapewnienia przez korpus służby cywilnej zawodowego, rzetelnego, bezstronnego i politycznie neutralnego wykonywania zadań państwa oraz kierowania procesem zarządzania zasobami ludzkimi w służbie cywilnej.
3. Szef Służby Cywilnej może żądać od dyrektora generalnego urzędu informacji, dokumentów i sprawozdań okresowych w zakresie zadań wynikających z ustawy.

Przepisy Kodeksu Etyki Służby Cywilnej (tak „nowego”, jak i „starego”) kreują cztery podstawowe zasady działania służby cywilnej, a mianowicie
1)        profesjonalizmu,
2)        rzetelności,
3)        bezstronności,
4)        neutralności politycznej.

       Samo określenie zasad nie jest jednakże wystarczające, dla wdrożenia tychże zasad i postępowania zgodnie z nimi. Potwierdzenie i nakaz konieczności działania zgodnie z tymi zasadami zawierają także inne akty normatywne.
Konstytucja RP formułuje nakazy zachowania się, także członków korpusu służby cywilnej, w innych jeszcze przepisach, i tak:
Art. 31. 2. Każdy jest obowiązany szanować wolności i prawa innych. Nikogo nie wolno zmuszać do czynienia tego, czego prawo mu nie nakazuje.
       i
Art. 32. 1. Wszyscy są wobec prawa równi. Wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne.
Przepisy te nie tylko zawierają konieczność rzetelnego wykonywania zadań, ale także (art. 32 ust. 1 zdanie drugie) nie kierowania się przekonaniami politycznymi (zachowania neutralności politycznej) przy ich wykonywaniu.

Zasada neutralności politycznej podkreślona jest także w art.103 ust. 1 i 2 Konstytucji:
Art. 103. 1. Mandatu posła nie można łączyć z funkcją Prezesa Narodowego Banku Polskiego, Prezesa Najwyższej Izby Kontroli, Rzecznika Praw Obywatelskich, Rzecznika Praw Dziecka i ich zastępców, członka Rady Polityki Pieniężnej, członka Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, ambasadora oraz z zatrudnieniem w Kancelarii Sejmu, Kancelarii Senatu, Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej lub z zatrudnieniem w administracji rządowej. Zakaz ten nie dotyczy członków Rady Ministrów i sekretarzy stanu w administracji rządowej.
2. Sędzia, prokurator, urzędnik służby cywilnej, żołnierz pozostający w czynnej służbie wojskowej, funkcjonariusz policji oraz funkcjonariusz służb ochrony państwa nie mogą sprawować mandatu poselskiego.

Ponieważ, jak stwierdził to Valery Turcey, sekretarz generalny Związku Zawodowego Sędziów Trybunałów Administracyjnych, w materiałach konferencji w Krajowej Szkole Administracji Publicznej, jaka odbyła się w marcu 1996 r. Służbę cywilną przyrównać można do fortepianu, który pozostaje taki sam bez względu na osobę grającą na nim, jak i wykonywany utwór. Po odegraniu utworu Beethovena nie trzeba fortepianu demontować ani wymieniać części, aby zagrać utwór Bacha, czy Chopina (za Rzeczpospolitą z 2 grudnia 1996r.), zasada neutralności politycznej, bezstronności i profesjonalizmu, oprócz ich wymienienia również w art. 1 (Art. 1. W celu zapewnienia zawodowego, rzetelnego, bezstronnego i politycznie neutralnego wykonywania zadań państwa ustanawia się służbę cywilną oraz określa zasady dostępu do tej służby, zasady jej organizacji, funkcjonowania i rozwoju.) podkreślane są także w innych przepisach ustawy o służbie cywilnej, w tym w
Art. 78. 1. Członek korpusu służby cywilnej przy wykonywaniu obowiązków służbowych nie może kierować się interesem jednostkowym lub grupowym.
2. Członkowi korpusu służby cywilnej nie wolno publicznie manifestować poglądów politycznych.
3. Członkowi korpusu służby cywilnej nie wolno uczestniczyć w strajku lub akcji protestacyjnej zakłócającej normalne funkcjonowanie urzędu.
4. Członek korpusu służby cywilnej nie może łączyć zatrudnienia w służbie cywilnej z mandatem radnego.
5. Urzędnik służby cywilnej nie ma prawa tworzenia partii politycznych ani uczestniczenia w nich.
6. Członek korpusu służby cywilnej zajmujący wyższe stanowisko w służbie cywilnej nie może pełnić funkcji w związkach zawodowych.
7. Przepis ust. 5 ma zastosowanie do pracownika służby cywilnej zajmującego wyższe stanowisko w służbie cywilnej.

Sprecyzowana jest ta zasada także w przepisach Kodeksu Etyki Służby Cywilnej, a mianowicie w
§ 5. Członek korpusu służby cywilnej w wykonywaniu zadań i obowiązków jest neutralny politycznie, a w szczególności:
       1) lojalnie i rzetelnie realizuje strategię i program Rządu Rzeczypospolitej Polskiej, bez względu na własne przekonania i polityczne poglądy;
       2) przygotowując propozycje działań administracji rządowej, udziela obiektywnych, zgodnych z najlepszą wolą i wiedzą, porad i opinii zwierzchnikom;
       3) nie manifestuje publicznie poglądów i sympatii politycznych, a jeżeli jest urzędnikiem służby cywilnej, to nie tworzy i nie uczestniczy w partiach politycznych;
       4) dystansuje się otwarcie od wszelkich wpływów i nacisków politycznych, które mogą prowadzić do działań stronniczych, i nie angażuje się w działania, które mogłyby służyć celom partyjnym;
       5) dba o jasność i przejrzystość własnych relacji z osobami pełniącymi funkcje polityczne;
       6) nie uczestniczy w strajkach lub akcjach protestacyjnych, zakłócających normalne funkcjonowanie urzędu;
       7) eliminuje wpływy polityczne na rekrutację i awanse w służbie cywilnej.

       Rzetelność i bezstronność w wykonywaniu zadań przez członków korpusu służby cywilnej sprecyzowana została w przepisach Kodeksu Etyki Służby Cywilnej, które stanowią, że

§ 2. Członek korpusu służby cywilnej wykonuje obowiązki rzetelnie, a w szczególności:
       1) pracuje sumiennie, dążąc do osiągnięcia najlepszych rezultatów swej pracy i mając na względzie wnikliwe oraz rozważne wykonywanie powierzonych mu zadań;
       2) jest twórczy w podejmowaniu zadań, a wyznaczone obowiązki realizuje aktywnie, z najlepszą wolą, nie ograniczając się jedynie do ich litery;
       3) nie uchyla się od podejmowania trudnych rozstrzygnięć oraz odpowiedzialności za swoje postępowanie; wie, że interes publiczny wymaga działań rozważnych, ale skutecznych i realizowanych w sposób zdecydowany;
       4) w rozpatrywaniu spraw nie kieruje się emocjami, jest gotów do przyjęcia krytyki, uznania swoich błędów i do naprawienia ich konsekwencji;
       5) dotrzymuje zobowiązań, kierując się prawem i przewidzianym trybem działania;
       6) racjonalnie gospodaruje majątkiem i środkami publicznymi, z dbałością o nie i będąc gotowy do rozliczenia swoich działań w tym zakresie;
       7) jest lojalny wobec urzędu i zwierzchników, gotów do wykonywania służbowych poleceń, mając przy tym na względzie, aby nie zostało naruszone prawo lub popełniona pomyłka;
       8) wykazuje powściągliwość w publicznym wypowiadaniu poglądów na temat pracy swego urzędu oraz innych urzędów i organów państwa;
       9) rozumie i aprobuje fakt, iż podjęcie pracy w służbie publicznej oznacza zgodę na ograniczenie zasady poufności informacji dotyczącej również jego życia osobistego.

§ 4. Członek korpusu służby cywilnej jest bezstronny w wykonywaniu zadań i obowiązków, a w szczególności:
       1) nie dopuszcza do podejrzeń o związek między interesem publicznym i prywatnym;
       2) nie podejmuje żadnych prac ani zajęć, które kolidują z obowiązkami służbowymi;
       3) nie przyjmuje żadnej formy zapłaty za publiczne wystąpienia, gdy mają one związek z zajmowanym stanowiskiem lub wykonywaną pracą służbową;
       4) w prowadzonych sprawach administracyjnych równo traktuje wszystkich uczestników, nie ulegając żadnym naciskom i nie przyjmując żadnych zobowiązań wynikających z pokrewieństwa, znajomości, pracy lub przynależności;
       5) od osób zaangażowanych w prowadzone sprawy nie przyjmuje żadnych korzyści materialnych ani osobistych;
       6) nie demonstruje zażyłości z osobami publicznie znanymi ze swej działalności politycznej, gospodarczej, społecznej lub religijnej, wystrzega się okazji do promowania jakichkolwiek grup interesu;
       7) szanuje prawo obywateli do informacji, mając na względzie jawność działania administracji publicznej, dochowując przy tym tajemnicy ustawowo chronionej;
       8) akceptuje ograniczenia możliwości podjęcia przyszłej pracy u osób, których sprawy były lub są prowadzone przez zatrudniający go urząd.

Profesjonalizm i rzetelność w wykonywaniu obowiązków kreowana jest także w przepisach określających reguły postępowania, nie tylko, ale także członków korpusu służby cywilnej, jakie zawarte są w Kodeksie postępowania administracyjnego. Wynikają one m.in. z obowiązującej w tym postępowaniu zasady prawdy obiektywnej, formułowanej w art. 7 Kpa.
Art. 7. W toku postępowania organy administracji publicznej stoją na straży praworządności i podejmują wszelkie kroki niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz do załatwienia sprawy, mając na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli.

Przepisy Konstytucji, ustawy o służbie cywilnej i Kodeksu postępowania administracyjnego formułują także niezwykle istotne dla Państwa zasady legalizmu, praworządności i pogłębiania zaufania obywateli do organów administracji publicznej.
Art. 7. Organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa. (Konstytucja RP)
Art. 83. Każdy ma obowiązek przestrzegania prawa Rzeczypospolitej Polskiej. (Konstytucja RP)
Art. 6. Organy administracji publicznej działają na podstawie przepisów prawa. (Kpa.)
Art. 7. W toku postępowania organy administracji publicznej stoją na straży praworządności i podejmują wszelkie kroki niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz do załatwienia sprawy, mając na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli. (Kpa)
Art. 8. Organy administracji publicznej obowiązane są prowadzić postępowanie w taki sposób, aby pogłębiać zaufanie obywateli do organów Państwa oraz świadomość i kulturę prawną obywateli. (Kpa)
Art. 50. 1. Urzędnik służby cywilnej składa uroczyste ślubowanie o następującej treści:
"Ślubuję służyć Państwu Polskiemu, przestrzegać Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, sumiennie i bezstronnie wykonywać obowiązki urzędnika służby cywilnej zgodnie z najlepszą wiedzą i wolą". (ustawa o służbie cywilnej)
Art. 76. 1. Członek korpusu służby cywilnej jest obowiązany w szczególności:
       1) przestrzegać Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej i innych przepisów prawa;
       2) chronić interesy państwa oraz prawa człowieka i obywatela;
       3) racjonalnie gospodarować środkami publicznymi;
       4) rzetelnie i bezstronnie, sprawnie i terminowo wykonywać powierzone zadania;
       5) dochowywać tajemnicy ustawowo chronionej;
       6) rozwijać wiedzę zawodową;
       7) godnie zachowywać się w służbie oraz poza nią.
(ustawa o służbie cywilnej)

       Dla prawidłowego funkcjonowania Państwa a także dla poszanowania jego praw i dla tego, by obywatele Państwa identyfikowali się z nim, by w życiu kierowali się także patriotyzmem potrzeba jest, by pracownicy urzędów publicznych, w tym na jednym z pierwszych miejsc administracji rządowej, potrafili załatwiać ich sprawy w sposób rzetelny, bezstronny, z pominięciem jakichkolwiek politycznych uwarunkowań, ale także zgodnie z przepisami prawa i profesjonalnie. Z tych powodów są to jedne z podstawowych zasad służby cywilnej.
Przepisy de facto formułują także zasadę, iż praca członków korpusu służby cywilnej jest służbą, mimo, że przepisy członków tych dotyczące nie formułują tak stosunku łączącego ich z Państwem. Jednakże są przepisy, które właśnie zasadę służby publicznej określają i są to przepisy ustawy o służbie cywilnej.
Służbę publiczną określają poniższe przepisy ustawy o służbie cywilnej:
Art. 50. 1. Urzędnik służby cywilnej składa uroczyste ślubowanie o następującej treści:
"Ślubuję służyć Państwu Polskiemu, przestrzegać Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, sumiennie i bezstronnie wykonywać obowiązki urzędnika służby cywilnej zgodnie z najlepszą wiedzą i wolą".
Art. 76. 1. Członek korpusu służby cywilnej jest obowiązany w szczególności:
       2) chronić interesy państwa oraz prawa człowieka i obywatela;
Art. 80. 1. Członek korpusu służby cywilnej nie może podejmować dodatkowego zatrudnienia bez pisemnej zgody dyrektora generalnego urzędu ani wykonywać czynności lub zajęć sprzecznych z obowiązkami wynikającymi z ustawy lub podważających zaufanie do służby cywilnej.

Ale także kreują ją przepisy Konstytucji RP:

Z preambuły:
…ustanawiamy Konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej
jako prawa podstawowe dla państwa
oparte na poszanowaniu wolności i sprawiedliwości, współdziałaniu władz, dialogu społecznym oraz na zasadzie pomocniczości umacniającej uprawnienia obywateli i ich wspólnot.
Wszystkich, którzy dla dobra Trzeciej Rzeczypospolitej tę Konstytucję będą stosowali,
wzywamy, aby czynili to, dbając o zachowanie przyrodzonej godności człowieka,
jego prawa do wolności i obowiązku solidarności z innymi,
a poszanowanie tych zasad mieli za niewzruszoną podstawę Rzeczypospolitej Polskiej.
Art. 1. Rzeczpospolita Polska jest dobrem wspólnym wszystkich obywateli.
Art. 60. Obywatele polscy korzystający z pełni praw publicznych mają prawo dostępu do służby publicznej na jednakowych zasadach.
Art. 82. Obowiązkiem obywatela polskiego jest wierność Rzeczypospolitej Polskiej oraz troska o dobro wspólne.
A potwierdzają ją przepisy Kodeku Etyki Służby Cywilnej, której § 1 stanowi, że:
§ 1. Władza państwowa jest władzą służebną w stosunku do praw obywateli i prawa w ogóle. Członek korpusu służby cywilnej traktuje pracę jako służbę publiczną, ma zawsze na względzie dobro Rzeczypospolitej Polskiej, jej ustrój demokratyczny oraz chroni uzasadnione interesy każdej osoby, a w szczególności:
       1) działa tak, aby jego działania mogły być wzorem praworządności i prowadziły do pogłębienia zaufania obywateli do państwa i jego organów;
       2) pamiętając o służebnym charakterze własnej pracy, wykonuje ją z poszanowaniem godności innych i poczuciem godności własnej;
       3) pamięta, że swoim postępowaniem daje świadectwo o Rzeczypospolitej Polskiej i jej organach oraz współtworzy wizerunek służby cywilnej;
       4) przedkłada dobro publiczne nad interesy własne i swojego środowiska.

       Jednakże sama służebna rola nie jest wystarczającą gwarancją sprawnego działania służb publicznych.
Niezwykle dużą wagę przepisy prawa przywiązują do gospodarowania środkami publicznymi. Nie może zatem dziwić, że w przepisach aktów normatywnych określono zasadę racjonalnego gospodarowania środkami publicznymi. Zasadę tę kreują przepisy:
Art. 76. 1. Członek korpusu służby cywilnej jest obowiązany w szczególności:
3)        racjonalnie gospodarować środkami publicznymi;
(ustawa o służbie cywilnej)
Art. 42. 1. Sposób gromadzenia środków publicznych z poszczególnych tytułów określają odrębne ustawy.
2. Środki publiczne pochodzące z poszczególnych tytułów nie mogą być przeznaczane na finansowanie imiennie wymienionych wydatków, chyba że odrębna ustawa stanowi inaczej.
(ustawa z 2009 r. o finansach publicznych)
Art. 44. 1. Wydatki publiczne mogą być ponoszone na cele i w wysokościach ustalonych w:
       1) ustawie budżetowej;
       2) uchwale budżetowej jednostki samorządu terytorialnego;
       3) planie finansowym jednostki sektora finansów publicznych.
2. Jednostki sektora finansów publicznych dokonują wydatków zgodnie z przepisami dotyczącymi poszczególnych rodzajów wydatków.
3. Wydatki publiczne powinny być dokonywane:
       1) w sposób celowy i oszczędny, z zachowaniem zasad:
a) uzyskiwania najlepszych efektów z danych nakładów,
b) optymalnego doboru metod i środków służących osiągnięciu założonych celów;
       2) w sposób umożliwiający terminową realizację zadań;
       3) w wysokości i terminach wynikających z wcześniej zaciągniętych zobowiązań.
4. Jednostki sektora finansów publicznych zawierają umowy, których przedmiotem są usługi, dostawy lub roboty budowlane, na zasadach określonych w przepisach o zamówieniach publicznych, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej.
(ustawa z 2009 r. o finansach publicznych)

Art. 4. Odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych podlegają:
       1) osoby wchodzące w skład organu wykonującego budżet lub plan finansowy jednostki sektora finansów publicznych albo jednostki niezaliczanej do sektora finansów publicznych otrzymującej środki publiczne lub zarządzającego mieniem tych jednostek;
       2) kierownicy jednostek sektora finansów publicznych;
       3) pracownicy jednostek sektora finansów publicznych, którym powierzono określone obowiązki w zakresie gospodarki finansowej lub czynności przewidziane w przepisach o zamówieniach publicznych;
       4) osoby gospodarujące środkami publicznymi przekazanymi jednostkom niezaliczanym do sektora finansów publicznych.
(ustawa o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych)-

Racjonalne gospodarowanie środkami publicznymi wymaga jawności i przejrzystości działania, bo tylko wówczas jest możliwe sprawowanie istotnie realnej kontroli. Zasada jawności i przejrzystości odnosi się nie tylko do gospodarowania środkami publicznymi ale do każdego działania administracji publicznej i z tego względu staje się ona zasadą służby cywilnej. Określają ja przepisy:
Art. 61. 1. Obywatel ma prawo do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne. Prawo to obejmuje również uzyskiwanie informacji o działalności organów samorządu gospodarczego i zawodowego, a także innych osób oraz jednostek organizacyjnych w zakresie, w jakim wykonują one zadania władzy publicznej i gospodarują mieniem komunalnym lub majątkiem Skarbu Państwa.
2. Prawo do uzyskiwania informacji obejmuje dostęp do dokumentów oraz wstęp na posiedzenia kolegialnych organów władzy publicznej pochodzących z powszechnych wyborów, z możliwością rejestracji dźwięku lub obrazu.
3. Ograniczenie prawa, o którym mowa w ust. 1 i 2, może nastąpić wyłącznie ze względu na określone w ustawach ochronę wolności i praw innych osób i podmiotów gospodarczych oraz ochronę porządku publicznego, bezpieczeństwa lub ważnego interesu gospodarczego państwa.
4. Tryb udzielania informacji, o których mowa w ust. 1 i 2, określają ustawy, a w odniesieniu do Sejmu i Senatu ich regulaminy. (Konstytucja RP)

Art. 33. 1. Gospodarka środkami publicznymi jest jawna.
2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się do środków publicznych, których pochodzenie lub przeznaczenie zostało uznane za informację niejawną na podstawie odrębnych przepisów lub jeżeli wynika to z umów międzynarodowych.
(ustawa z 2009 r. o finansach publicznych)
Art. 34. 1. Zasada jawności gospodarowania środkami publicznymi jest realizowana przez:
       1) jawność debaty budżetowej w Sejmie i Senacie oraz debat budżetowych w organach stanowiących jednostek samorządu terytorialnego;
       2) jawność debaty nad sprawozdaniem z wykonania budżetu państwa w Sejmie i debat nad sprawozdaniami z wykonania budżetów jednostek samorządu terytorialnego;
       3) podawanie do publicznej wiadomości:
a)        kwot dotacji udzielanych z budżetu państwa i budżetów jednostek samorządu terytorialnego,
b)        kwot dotacji udzielanych przez państwowe fundusze celowe,
c)        zbiorczych danych dotyczących finansów publicznych,
d)        informacji o wykonaniu budżetu państwa za okresy miesięczne;
       4) jawność debaty nad projektem uchwały w sprawie wieloletniej prognozy finansowej jednostki samorządu terytorialnego;
       5) podawanie do publicznej wiadomości przez jednostki sektora finansów publicznych informacji dotyczących:
a)        zakresu zadań lub usług wykonywanych lub świadczonych przez jednostkę oraz wysokości środków publicznych przekazanych na ich realizację,
b)        zasad i warunków świadczenia usług dla podmiotów uprawnionych,
c)        zasad odpłatności za świadczone usługi;
       6) zapewnianie radnym danej jednostki samorządu terytorialnego dostępu do:
a)        dowodów księgowych i dokumentów inwentaryzacyjnych - z zachowaniem przepisów o rachunkowości oraz o ochronie danych osobowych,
b)        informacji o wynikach przeprowadzonych kontroli gospodarki finansowej,
c)        sprawozdania z wykonania planu audytu za rok poprzedni;
       7) udostępnianie przez Narodowy Fundusz Zdrowia informacji o przychodach i kosztach oraz o świadczeniodawcach realizujących świadczenia opieki zdrowotnej, z którymi Fundusz zawarł umowy, o zakresie przedmiotowym umów oraz o sposobie ustalania ceny za zamówione świadczenia;
       8) udostępnianie przez jednostki sektora finansów publicznych wykazu podmiotów spoza sektora finansów publicznych, którym ze środków publicznych została udzielona dotacja, dofinansowanie realizacji zadania lub pożyczka, lub którym została umorzona należność wobec jednostki sektora finansów publicznych;
       9) udostępnianie corocznych sprawozdań dotyczących finansów i działalności jednostek organizacyjnych należących do sektora finansów publicznych;
       10) podejmowanie, w głosowaniu jawnym i imiennym, uchwał organu wykonawczego jednostki samorządu terytorialnego dotyczących gospodarowania środkami publicznymi;
       11) podawanie do publicznej wiadomości treści planów działalności, sprawozdań z wykonania planów działalności oraz oświadczeń o stanie kontroli zarządczej, o których mowa w art. 70.
2. Minister Finansów podaje do publicznej wiadomości sprawozdanie z wykonania ustawy budżetowej przyjęte przez Radę Ministrów.
(ustawa z 2009 r. o finansach publicznych)

Art. 2. 1. Każdemu przysługuje, z zastrzeżeniem art. 5, prawo dostępu do informacji publicznej, zwane dalej "prawem do informacji publicznej".
2. Od osoby wykonującej prawo do informacji publicznej nie wolno żądać wykazania interesu prawnego lub faktycznego.
(ustawa o dostępie do informacji publicznej)
Art. 3. 1. Prawo do informacji publicznej obejmuje uprawnienia do:
       1) uzyskania informacji publicznej, w tym uzyskania informacji przetworzonej w takim zakresie, w jakim jest to szczególnie istotne dla interesu publicznego,
       2) wglądu do dokumentów urzędowych,
       3) dostępu do posiedzeń kolegialnych organów władzy publicznej pochodzących z powszechnych wyborów.
2. Prawo do informacji publicznej obejmuje uprawnienie do niezwłocznego uzyskania informacji publicznej zawierającej aktualną wiedzę o sprawach publicznych.
(ustawa o dostępie do informacji publicznej)
Art. 4. 1. Obowiązane do udostępniania informacji publicznej są władze publiczne oraz inne podmioty wykonujące zadania publiczne, w szczególności:
       1) organy władzy publicznej,
       2) organy samorządów gospodarczych i zawodowych,
       3) podmioty reprezentujące zgodnie z odrębnymi przepisami Skarb Państwa,
       4) podmioty reprezentujące państwowe osoby prawne albo osoby prawne samorządu terytorialnego oraz podmioty reprezentujące inne państwowe jednostki organizacyjne albo jednostki organizacyjne samorządu terytorialnego,
       5) podmioty reprezentujące inne osoby lub jednostki organizacyjne, które wykonują zadania publiczne lub dysponują majątkiem publicznym, oraz osoby prawne, w których Skarb Państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub samorządu gospodarczego albo zawodowego mają pozycję dominującą w rozumieniu przepisów o ochronie konkurencji i konsumentów.
3. Obowiązane do udostępniania informacji publicznej są podmioty, o których mowa w ust. 1 i 2, będące w posiadaniu takich informacji.
       (ustawa o dostępie do informacji publicznej)

Art. 8. 1. Postępowanie o udzielenie zamówienia jest jawne.
2. Zamawiający może ograniczyć dostęp do informacji związanych z postępowaniem o udzielenie zamówienia tylko w przypadkach określonych w ustawie. (Prawo zamówień publicznych)

Art. 17. 1. Osoby wykonujące czynności w postępowaniu o udzielenie zamówienia podlegają wyłączeniu, jeżeli:
       1) ubiegają się o udzielenie tego zamówienia;
       2) pozostają w związku małżeńskim, w stosunku pokrewieństwa lub powinowactwa w linii prostej, pokrewieństwa lub powinowactwa w linii bocznej do drugiego stopnia lub są związane z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli z wykonawcą, jego zastępcą prawnym lub członkami organów zarządzających lub organów nadzorczych wykonawców ubiegających się o udzielenie zamówienia;
       3) przed upływem 3 lat od dnia wszczęcia postępowania o udzielenie zamówienia pozostawały w stosunku pracy lub zlecenia z wykonawcą lub były członkami organów zarządzających lub organów nadzorczych wykonawców ubiegających się o udzielenie zamówienia;
       4) pozostają z wykonawcą w takim stosunku prawnym lub faktycznym, że może to budzić uzasadnione wątpliwości co do bezstronności tych osób;
       5) zostały prawomocnie skazane za przestępstwo popełnione w związku z postępowaniem o udzielenie zamówienia, przestępstwo przekupstwa, przestępstwo przeciwko obrotowi gospodarczemu lub inne przestępstwo popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowych.
2. Osoby wykonujące czynności w postępowaniu o udzielenie zamówienia składają, pod rygorem odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania, pisemne oświadczenie o braku lub istnieniu okoliczności, o których mowa w ust. 1.
3. Czynności w postępowaniu o udzielenie zamówienia podjęte przez osobę podlegającą wyłączeniu po powzięciu przez nią wiadomości o okolicznościach, o których mowa w ust. 1, powtarza się, z wyjątkiem otwarcia ofert oraz innych czynności faktycznych niewpływających na wynik postępowania.
(Prawo zamówień publicznych)
Art. 8. 1. Osoby wymienione w art. 1 obowiązane są do złożenia przełożonemu oświadczenia o działalności gospodarczej prowadzonej przez małżonka - przed powołaniem na stanowisko, a także o zamiarze podjęcia takiej działalności lub zmianie jej charakteru - w trakcie pełnienia funkcji.
2. Komisja, na wniosek przełożonego lub osoby zainteresowanej, wydaje, w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku, opinię, czy działalność gospodarcza, o której mowa w ust. 1, może wywołać podejrzenie o stronniczość lub interesowność osoby wymienionej w art. 1. Przepisy art. 7 ust. 3-5 stosuje się odpowiednio, z tym że opinię doręcza się w każdym przypadku przełożonemu.
(ustawa o ograniczeniu działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne)
Art. 10. 1. Osoby określone w art. 1 oraz w art. 2 pkt 1-5 i 7-11 są obowiązane do złożenia oświadczenia o swoim stanie majątkowym. Oświadczenie o stanie majątkowym dotyczy majątku odrębnego oraz objętego małżeńską wspólnością majątkową. Oświadczenie to powinno zawierać w szczególności informacje o posiadanych zasobach pieniężnych, nieruchomościach, udziałach i akcjach w spółkach prawa handlowego, a ponadto o nabytym przez tę osobę albo jej małżonka od Skarbu Państwa, innej państwowej osoby prawnej, jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków mieniu, które podlegało zbyciu w drodze przetargu. Oświadczenie to powinno również zawierać dane dotyczące prowadzenia działalności gospodarczej oraz pełnienia funkcji w spółkach lub spółdzielniach, o których mowa w art. 4.
2. Urzędnicy służby cywilnej zajmujący inne stanowiska niż określone w art. 2 są obowiązani do złożenia oświadczenia, o którym mowa w ust. 1.
(ustawa o ograniczeniu działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne)

       Art. 14.1 Osoby, o których mowa w art. 2, obowiązane są do złożenia oświadczenia majątkowego zawierającego informacje o stanie majątkowym obejmujące majątek osobisty i majątek objęty małżeńską wspólnością majątkową, informację o działalności gospodarczej prowadzonej przez małżonka, oraz informację o stanowiskach i funkcjach w administracji publicznej, z zastrzeżeniem art. 15-17, zwanego dalej oświadczeniem.
       2. Osoby, o których mowa w art. 2 obowiązane są do złożenia informacji o stanowiskach lub funkcjach w administracji publicznej zajmowanych przez krewnych i powinowatych do drugiego stopnia włącznie albo osoby związane z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli, ze wskazaniem miejsca zatrudnienia i stopnia pokrewieństwa, zwanej dalej „informacją o rodzinie”.
(projekt ustawy Prawo antykorupcyjne)

Z zasadami jawności i przejrzystości związana jest zasada bezinteresowności działania służby cywilnej. Oczywiście bezinteresowności rozumianej, jako nie szukanie własnego interesu członka korpusu służby cywilnej w wykonywaniu zadań tej służby i zadań na swoim stanowisku pracy. Podkreśleniem tej zasady są przepisy zawarte w wielu aktach normatywnych, by wskazać tylko na:
Art. 79. W urzędzie nie może powstać stosunek podległości służbowej między małżonkami oraz osobami pozostającymi ze sobą w stosunku pokrewieństwa do drugiego stopnia włącznie lub powinowactwa pierwszego stopnia oraz w stosunku przysposobienia, opieki lub kurateli.(ustawa o służbie cywilnej)
Art. 80. 1. Członek korpusu służby cywilnej nie może podejmować dodatkowego zatrudnienia bez pisemnej zgody dyrektora generalnego urzędu ani wykonywać czynności lub zajęć sprzecznych z obowiązkami wynikającymi z ustawy lub podważających zaufanie do służby cywilnej.
2. Urzędnik służby cywilnej nie może podejmować zajęć zarobkowych bez pisemnej zgody dyrektora generalnego urzędu.
3. Przepis ust. 2 ma zastosowanie do pracowników służby cywilnej zajmujących wyższe stanowiska w służbie cywilnej.
4. Dyrektorowi generalnemu urzędu pisemnej zgody na podjęcie zajęcia zarobkowego udziela Szef Służby Cywilnej. Dyrektor generalny urzędu, wnioskując do Szefa Służby Cywilnej o udzielenie zgody, załącza pisemną opinię kierownika urzędu. (ustawa o służbie cywilnej)
Art. 4. Osoby wymienione w art. 1 i 2, w okresie zajmowania stanowisk lub pełnienia funkcji, o których mowa w tych przepisach, nie mogą:
       1) być członkami zarządów, rad nadzorczych lub komisji rewizyjnych spółek prawa handlowego;
       2) być zatrudnione lub wykonywać innych zajęć w spółkach prawa handlowego, które mogłyby wywołać podejrzenie o ich stronniczość lub interesowność;
       3) być członkami zarządów, rad nadzorczych lub komisji rewizyjnych spółdzielni, z wyjątkiem rad nadzorczych spółdzielni mieszkaniowych;
       4) być członkami zarządów fundacji prowadzących działalność gospodarczą;
       5) posiadać w spółkach prawa handlowego więcej niż 10 % akcji lub udziały przedstawiające więcej niż 10 % kapitału zakładowego - w każdej z tych spółek;
       6) prowadzić działalności gospodarczej na własny rachunek lub wspólnie z innymi osobami, a także zarządzać taką działalnością lub być przedstawicielem czy pełnomocnikiem w prowadzeniu takiej działalności; nie dotyczy to działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie produkcji roślinnej i zwierzęcej, w formie i zakresie gospodarstwa rodzinnego.
(ustawa o ograniczeniu działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne)

Art. 3 i art. 4 projektu ustawy Prawo antykorupcyjne dotyczące zakazu zajmowania stanowisk, pełnienia funkcji i podejmowania działalności
Art. 3. 1. Osoby, o których mowa w art. 2 ust. 1, w okresie zajmowania stanowiska, pełnienia funkcji lub zatrudnienia, nie mogą:
1) być członkami zarządów, rad nadzorczych lub komisji rewizyjnych oraz pełnomocnikami spółek handlowych lub spółek wodnych;
2) być zatrudnione lub wykonywać innych zajęć w spółkach handlowych, lub w spółkach wodnych, które mogłyby wywoływać podejrzenie o ich stronniczość lub interesowność;
3) być członkami zarządów, rad nadzorczych lub komisji rewizyjnych spółdzielni oraz spółdzielni mieszkaniowych;
4) być członkami zarządów fundacji lub stowarzyszeń prowadzących działalność
gospodarczą lub zarządzać jednostką organizacyjną takiej fundacji lub stowarzyszenia;
5) otrzymywać wynagrodzenia lub zapłaty od podmiotów korzystających ze środków publicznych, jeżeli z tytułu zajmowania stanowiska lub pełnienia funkcji uczestniczą w przyznawaniu tym podmiotom środków publicznych lub w rozliczaniu ich wydatkowania;
6) posiadać w spółkach handlowych więcej niż 10% akcji lub udziałów przedstawiających więcej niż 10% kapitału zakładowego - w każdej z tych spółek, lub posiadać więcej niż 10% udziału kapitałowego w osobowych spółkach handlowych;
7) prowadzić działalności gospodarczej na własny rachunek lub wspólnie z innymi osobami, a także zarządzać taką działalnością lub być przedstawicielem lub pełnomocnikiem w prowadzeniu takiej działalności; nie dotyczy to działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie produkcji roślinnej i zwierzęcej, w formie i zakresie gospodarstwa rodzinnego.
2. Jeżeli osoby, o których mowa w art. 2 ust. 1, w dniu powołania na stanowisko,
powierzenia funkcji lub zatrudnienia wbrew warunkom, o których mowa w ust. 1, zajmują stanowisko, pełnią funkcję, są zatrudnione, prowadzą działalność gospodarczą albo posiadają akcje lub udziały w ilości przekraczającej dopuszczalny limit, są obowiązane w terminie 4 miesięcy od dnia objęcia stanowiska, funkcji lub nawiązania stosunku pracy, zrzec się pełnionej funkcji, stanowiska, rozwiązać stosunek pracy lub zaprzestać prowadzenia działalności gospodarczej albo zbyć udziały lub akcje.
3. Przepisów ust. 1 i 2 nie stosuje się do: rektorów, prorektorów, kanclerzy oraz
kwestorów publicznych szkół wyższych, kierowników samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej i ich zastępców, kierowników jednostek organizacyjnych tych zakładów i ich zastępców oraz zawodowych kuratorów sądowych wyznaczonych dla osób fizycznych w sprawach z zakresu prawa rodzinnego i opiekuńczego.
4. Osoby, o których mowa w art. 2, w związku z zajmowanym stanowiskiem, pełnioną funkcją lub zatrudnieniem nie mogą przyjmować, z zastrzeżeniem przepisów ust. 5 i 7, korzyści majątkowych lub osobistych chyba, że korzyść taka jest powszechnie dostępna.
5. Osoby, o których mowa w art. 2, mogą w związku z reprezentowaniem urzędu
przyjąć okolicznościowy upominek, jeżeli ze względu na zwyczaje odmowa przyjęcia upominku nie byłaby wskazana lub wręczenie upominku ma powszechny i okolicznościowy charakter, w szczególności w związku z obchodzonym świętem państwowym lub religijnym.
6. Upominek, o którym mowa w ust. 5, przyjęty przez:
1) osoby zajmujące kierownicze stanowiska państwowe, w rozumieniu przepisów o wynagrodzeniu osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe,
2) posłów, senatorów, posłów do Parlamentu Europejskiego,
3) radnych gminy, powiatu, województwa,
4) wójtów (burmistrzów, prezydentów miast), zastępców wójtów (burmistrzów, prezydentów miast),
5) członków zarządów powiatu, województwa
- podlega wpisaniu do rejestru korzyści.
7. W zakresie przyjmowania upominków lub świadczeń o podobnym charakterze do członków służby zagranicznej stosuje się przepisy ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o służbie zagranicznej (Dz. U. Nr 128, poz. 1403, z późn. zm.).
Art. 4. 1. Osoby, o których mowa w art. 2 ust. 1, nie mogą, przed upływem 3 lat od dnia odwołania z zajmowanego stanowiska lub pełnionej funkcji, być zatrudnione lub wykonywać innych zajęć u przedsiębiorcy lub podmiotu od niego zależnego, jeżeli w okresie 7 lat przed dniem odwołania z zajmowanego stanowiska lub pełnionej funkcji brały udział w rozstrzygnięciu sprawy indywidualnej dotyczącej tego przedsiębiorcy lub podmiotu od niego zależnego. Nie dotyczy to wydawanych na podstawie odrębnych przepisów decyzji administracyjnych w sprawie ustalenia wymiaru podatków i opłat lokalnych podatku rolnego lub podatku leśnego, z wyjątkiem decyzji dotyczących ulg i zwolnień w tych podatkach lub opłatach.
2. Osoby zgłoszone lub wyznaczone do objęcia stanowisk w organach spółek
handlowych lub spółek wodnych nie mogą, przed upływem 3 lat od dnia zaprzestania pełnienia funkcji w tych organach, być zatrudnione oraz wykonywać innych zajęć w tych spółkach lub w podmiotach od nich zależnych.
3. Podmiotem zależnym od innego przedsiębiorcy jest podmiot, w którym:
1) inny przedsiębiorca posiada bezpośrednio lub pośrednio większość głosów w jego organach;
2) inny przedsiębiorca jest uprawniony do powoływania albo odwoływania większości członków organu zarządzającego lub nadzorczego w tym podmiocie;
3) więcej niż połowa członków zarządu przedsiębiorcy jest jednocześnie członkami zarządu albo osobami pełniącymi funkcje kierownicze w innym podmiocie;
4) inny przedsiębiorca wywiera decydujący wpływ na działalność tego przedsiębiorcy, w szczególności na podstawie umowy przewidującej zarządzanie tym przedsiębiorcą lub przekazywanie zysku.

czy wreszcie
Art. 17. 1. Osoby wykonujące czynności w postępowaniu o udzielenie zamówienia podlegają wyłączeniu, jeżeli:
       1) ubiegają się o udzielenie tego zamówienia;
       2) pozostają w związku małżeńskim, w stosunku pokrewieństwa lub powinowactwa w linii prostej, pokrewieństwa lub powinowactwa w linii bocznej do drugiego stopnia lub są związane z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli z wykonawcą, jego zastępcą prawnym lub członkami organów zarządzających lub organów nadzorczych wykonawców ubiegających się o udzielenie zamówienia;
       3) przed upływem 3 lat od dnia wszczęcia postępowania o udzielenie zamówienia pozostawały w stosunku pracy lub zlecenia z wykonawcą lub były członkami organów zarządzających lub organów nadzorczych wykonawców ubiegających się o udzielenie zamówienia;
       4) pozostają z wykonawcą w takim stosunku prawnym lub faktycznym, że może to budzić uzasadnione wątpliwości co do bezstronności tych osób;
       5) zostały prawomocnie skazane za przestępstwo popełnione w związku z postępowaniem o udzielenie zamówienia, przestępstwo przekupstwa, przestępstwo przeciwko obrotowi gospodarczemu lub inne przestępstwo popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowych.
2. Osoby wykonujące czynności w postępowaniu o udzielenie zamówienia składają, pod rygorem odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania, pisemne oświadczenie o braku lub istnieniu okoliczności, o których mowa w ust. 1.
3. Czynności w postępowaniu o udzielenie zamówienia podjęte przez osobę podlegającą wyłączeniu po powzięciu przez nią wiadomości o okolicznościach, o których mowa w ust. 1, powtarza się, z wyjątkiem otwarcia ofert oraz innych czynności faktycznych niewpływających na wynik postępowania.
(Prawo zamówień publicznych)

Sprecyzowanie tych działań zawiera § 4 Kodeksu Etyki Służby Cywilnej, który brzmi:
§ 4. Członek korpusu służby cywilnej jest bezstronny w wykonywaniu zadań i obowiązków, a w szczególności:
       1) nie dopuszcza do podejrzeń o związek między interesem publicznym i prywatnym;
       2) nie podejmuje żadnych prac ani zajęć, które kolidują z obowiązkami służbowymi;
       3) nie przyjmuje żadnej formy zapłaty za publiczne wystąpienia, gdy mają one związek z zajmowanym stanowiskiem lub wykonywaną pracą służbową;
       4) w prowadzonych sprawach administracyjnych równo traktuje wszystkich uczestników, nie ulegając żadnym naciskom i nie przyjmując żadnych zobowiązań wynikających z pokrewieństwa, znajomości, pracy lub przynależności;
       5) od osób zaangażowanych w prowadzone sprawy nie przyjmuje żadnych korzyści materialnych ani osobistych;
       6) nie demonstruje zażyłości z osobami publicznie znanymi ze swej działalności politycznej, gospodarczej, społecznej lub religijnej, wystrzega się okazji do promowania jakichkolwiek grup interesu;
       7) szanuje prawo obywateli do informacji, mając na względzie jawność działania administracji publicznej, dochowując przy tym tajemnicy ustawowo chronionej;
       8) akceptuje ograniczenia możliwości podjęcia przyszłej pracy u osób, których sprawy były lub są prowadzone przez zatrudniający go urząd.


Także jedną z zasad służby cywilnej jest zasada dochowania tajemnicy ustawowo chronionej.
Wynika ona wprost z przepisów ustawy o służbie cywilnej, a to art. 76 ust. 1 pkt 5
Art. 76. 1. Członek korpusu służby cywilnej jest obowiązany w szczególności:
4) dochowywać tajemnicy ustawowo chronionej;

lecz nie tylko, bowiem formułują ją także przepisy:

Art. 8.3. Nie ujawnia się informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa w rozumieniu przepisów o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, jeżeli wykonawca, nie później niż w terminie składania ofert lub wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu, zastrzegł, że nie mogą być one udostępniane. Wykonawca nie może zastrzec informacji, o których mowa w art. 86 ust. 4. Do konkursu przepis stosuje się odpowiednio.
(Prawo zamówień publicznych)
Art. 35. Klauzule umowne dotyczące wyłączenia jawności ze względu na tajemnicę przedsiębiorstwa w umowach zawieranych przez jednostki sektora finansów publicznych lub inne podmioty, o ile wynikające z umowy zobowiązanie jest realizowane lub przeznaczone do realizacji ze środków publicznych, uważa się za niezastrzeżone, z wyłączeniem informacji technicznych, technologicznych, organizacyjnych przedsiębiorstwa lub innych posiadających wartość gospodarczą, w rozumieniu przepisów o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, co do których przedsiębiorca podjął niezbędne działania w celu zachowania ich w tajemnicy, lub w przypadku gdy jednostka sektora finansów publicznych wykaże, że informacja stanowi tajemnicę przedsiębiorstwa z uwagi na to, że wymaga tego istotny interes publiczny lub ważny interes państwa.
(ustawa z 2009 r. o finansach publicznych)

Art. 3. Informacje niejawne mogą być udostępnione wyłącznie osobie dającej rękojmię zachowania tajemnicy i tylko w zakresie niezbędnym do wykonywania przez nią pracy lub pełnienia służby na zajmowanym stanowisku albo innej zleconej pracy.
(ustawa o ochronie informacji niejawnych)

       Nie można także zapominać o zasadzie godnego zachowania się, która została wyartykułowana w art. 76 ust. 1 pkt 7 ustawy o służbie cywilnej
Art. 76. 1. Członek korpusu służby cywilnej jest obowiązany w szczególności:
       7) godnie zachowywać się w służbie oraz poza nią.

       Jest ona podkreślona także w Kodeksie Etyki Służby Cywilnej
§ 3. Członek korpusu służby cywilnej dba o rozwój własnych kompetencji, a w szczególności:
      
       7) życzliwy ludziom, zapobiega napięciom w pracy i rozładowuje je, przestrzega zasad poprawnego zachowania.

       Jednakże żadna z zasad służby cywilnej nie będzie realizowana, czy raczej przestrzegana przez członków korpusu służby cywilnej bez uwzględnienia szkolenia się w wykonywaniu zadań służby. Jawi się zatem zasada ustawicznego kształcenia, która najdobitniej jest wyrażona w ustawie o służbie cywilnej w przepisach art. 106 – art. 112, rozdziału 8. Szkolenie i rozwój w służbie cywilnej. Emanacją tej zasady są art. 106 – 108 ustawy o służbie cywilnej, które stanowią, że:
Art. 106. 1. Członek korpusu służby cywilnej uczestniczy w szkoleniach w służbie cywilnej.
2. Szkolenia w służbie cywilnej obejmują:
       1) szkolenia centralne - planowane, organizowane i nadzorowane przez Szefa Służby Cywilnej;
       2) szkolenia powszechne - planowane, organizowane i nadzorowane przez dyrektora generalnego urzędu;
       3) szkolenia w ramach indywidualnego programu rozwoju zawodowego członka korpusu służby cywilnej - planowane, organizowane i nadzorowane przez dyrektora generalnego urzędu w porozumieniu z zatrudnionym w danym urzędzie członkiem korpusu służby cywilnej;
       4) szkolenia specjalistyczne - planowane, organizowane i nadzorowane przez dyrektora generalnego urzędu, obejmujące tematykę związaną z zadaniami urzędu.
Art. 107. 1. Szef Służby Cywilnej ustala corocznie plan szkoleń centralnych w służbie cywilnej.
2. Plan szkoleń centralnych zawiera w szczególności:
       1) priorytety szkoleniowe wobec członków korpusu służby cywilnej;
       2) rodzaje szkoleń mających szczególne znaczenie w danym roku;
       3) inne zalecenia i informacje dla osób organizujących i nadzorujących szkolenia w służbie cywilnej.
3. Przy ustalaniu programów szkoleń Szef Służby Cywilnej współdziała w szczególności z Krajową Szkołą Administracji Publicznej.
Art. 108. 1. Bezpośredni przełożony ustala, odrębnie dla każdego członka korpusu służby cywilnej, z wyjątkiem dyrektora generalnego urzędu, indywidualny program rozwoju zawodowego, stanowiący podstawę do kierowania członka korpusu służby cywilnej na szkolenia, biorąc pod uwagę w szczególności:
       1) wnioski zawarte w ocenie okresowej członka korpusu służby cywilnej;
       2) planowaną ścieżkę awansu stanowskowego i finansowego członka korpusu służby cywilnej;
       3) plany i możliwości rozwoju zawodowego członka korpusu służby cywilnej;
       4) potrzeby i możliwości urzędu w zakresie zatrudnienia.
2. Program, o którym mowa w ust. 1, jest akceptowany przez osobę kierującą komórką organizacyjną i zatwierdzany przez dyrektora generalnego urzędu.
3. Prezes Rady Ministrów może określić, w drodze zarządzenia, szczegółowy sposób ustalania indywidualnego programu rozwoju zawodowego członka korpusu służby cywilnej.
Art. 109. 1. Uczestnictwo członka korpusu służby cywilnej w szkoleniach przewidzianych dla służby cywilnej jest traktowane na równi z wykonywaniem przez niego obowiązków służbowych.
2. Członek korpusu służby cywilnej nie ponosi opłat z tytułu uczestnictwa w szkoleniach przewidzianych dla służby cywilnej.
3. W wyjątkowych przypadkach dyrektor generalny urzędu może wyrazić zgodę na pokrycie przez urząd, w całości lub w części, kosztów uczestnictwa członka korpusu służby cywilnej w szkoleniach i zajęciach innych niż przewidziane dla służby cywilnej.
O tej zasadzie także stanowi Kodeks Etyki Służby Cywilnej, który w § 3 stanowi, że
§ 3. Członek korpusu służby cywilnej dba o rozwój własnych kompetencji, a w szczególności:
       1) rozwija wiedzę zawodową, potrzebną do jak najlepszego wykonywania pracy w urzędzie;
       2) dąży do pełnej znajomości aktów prawnych oraz wszystkich faktycznych i prawnych okoliczności spraw;
       3) jest gotów do wykorzystania wiedzy zwierzchników, kolegów i podwładnych, a w przypadku braku wiedzy specjalistycznej - do korzystania z pomocy ekspertów;
       4) zawsze jest przygotowany do jasnego - merytorycznego i prawnego - uzasadnienia własnych decyzji i sposobu postępowania;
       5) w wykonywaniu wspólnych zadań administracyjnych dba o ich jakość merytoryczną i o dobre stosunki międzyludzkie;
       6) jeżeli w sprawie są wyrażane zróżnicowane opinie, dąży do uzgodnień opartych na rzeczowej argumentacji;
       7) życzliwy ludziom, zapobiega napięciom w pracy i rozładowuje je, przestrzega zasad poprawnego zachowania.

Jedna z zasad służby cywilnej jest zasada otwartości i konkurencyjności naboru określona przede wszystkim przepisami ustawy o służbie cywilnej. Dotyczy ona naboru do tej służby w sposób otwarty i umożliwiający wyłonienie osób najlepiej do niej predysponowanych.
Art. 6. Każdy obywatel ma prawo do informacji o wolnych stanowiskach pracy w służbie cywilnej, a nabór do służby cywilnej jest otwarty oraz konkurencyjny.
Art. 19. 3. Rada ponadto:
       1) ocenia przebieg postępowań kwalifikacyjnych w służbie cywilnej;
       2) może wystąpić do Szefa Służby Cywilnej z wnioskiem o zajęcie stanowiska w sprawach określonych przez Radę w zakresie stosowania zasad służby cywilnej;
       3) może skierować swojego przedstawiciela w celu obserwacji przebiegu procesu naboru przeprowadzanego na wyższe stanowisko w służbie cywilnej oraz postępowania kwalifikacyjnego;
       4) może skierować swojego przedstawiciela w celu obserwacji przebiegu procesu naboru przeprowadzanego na stanowisko kierownika jednostki organizacyjnej podległej lub nadzorowanej przez Prezesa Rady Ministrów lub właściwego ministra, na które na podstawie odrębnych przepisów przeprowadza się otwarty i konkurencyjny nabór.
4. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości w przebiegu procesu naboru przeprowadzanego na wyższe stanowisko w służbie cywilnej, Rada może zwrócić się do Szefa Służby Cywilnej o zarządzenie przeprowadzenia ponownego naboru.
Art. 54. 1. Obsadzenie wyższego stanowiska w służbie cywilnej następuje w drodze otwartego i konkurencyjnego naboru. Nabór przeprowadza się niezwłocznie po zaistnieniu okoliczności uzasadniających obsadzenie stanowiska.
Zasada konkurencyjności jest mocno podkreślana także w Prawie zamówień publicznych, ale dotyczy ona samego postępowania o udzielenie zamówienia i w rozważaniach niniejszych nie maję te przepisy znaczenia.
Członek korpusu służby cywilnej musi także pamiętać o zasadzie lojalności, zawartej w art. 77 ustawy o służbie cywilnej
Art. 77. 1. Członek korpusu służby cywilnej jest obowiązany wykonywać polecenia służbowe przełożonych.
2. Jeżeli członek korpusu służby cywilnej jest przekonany, że polecenie jest niezgodne z prawem albo zawiera znamiona pomyłki, jest on obowiązany na piśmie poinformować o tym przełożonego. W razie pisemnego potwierdzenia polecenia jest obowiązany je wykonać.
3. Członek korpusu służby cywilnej nie wykonuje polecenia, jeżeli prowadziłoby to do popełnienia przestępstwa lub wykroczenia, o czym niezwłocznie informuje dyrektora generalnego urzędu.
W zasadę tę potwierdza przepis art. 97 ust. 5. Ustawy o służbie cywilnej:
Jeżeli wymagają tego potrzeby urzędu, członek korpusu służby cywilnej na polecenie przełożonego wykonuje pracę w godzinach nadliczbowych, w tym w wyjątkowych przypadkach także w nocy oraz w niedziele i święta.

Pamiętać także trzeba, że wszelkie działania lub zaniechania w wykonywaniu obowiązków służbowych podlegają nie tylko ocenie, ale także odpowiedzialności – stąd zasada odpowiedzialności za działania lub zaniechania członka korpusu służby cywilnej, formułowana poprzez przepisy:
Art. 113. 1. Członek korpusu służby cywilnej odpowiada dyscyplinarnie za naruszenie obowiązków członka korpusu służby cywilnej.
2. Postępowanie dyscyplinarne nie może być wszczęte po upływie trzech miesięcy od dnia powzięcia przez dyrektora generalnego urzędu wiadomości o naruszeniu obowiązków członka korpusu służby cywilnej ani po upływie dwóch lat od popełnienia tego czynu.
3. Jeżeli członek korpusu służby cywilnej z powodu nieobecności w pracy nie ma możliwości złożenia wyjaśnień, bieg trzymiesięcznego terminu nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu do dnia jego stawienia się do pracy.
4. Jeżeli czyn członka korpusu służby cywilnej zawiera znamiona przestępstwa, przedawnienie następuje nie wcześniej niż przedawnienie przewidziane w przepisach Kodeksu karnego.
5. Karalność przewinienia dyscyplinarnego ustaje, jeżeli od czasu jego popełnienia upłynęły 4 lata.
(ustawa o służbie cywilnej)

Art. 4. Odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych podlegają:
       1) osoby wchodzące w skład organu wykonującego budżet lub plan finansowy jednostki sektora finansów publicznych albo jednostki niezaliczanej do sektora finansów publicznych otrzymującej środki publiczne lub zarządzającego mieniem tych jednostek;
       2) kierownicy jednostek sektora finansów publicznych;
       3) pracownicy jednostek sektora finansów publicznych, którym powierzono określone obowiązki w zakresie gospodarki finansowej lub czynności przewidziane w przepisach o zamówieniach publicznych;
       4) osoby gospodarujące środkami publicznymi przekazanymi jednostkom niezaliczanym do sektora finansów publicznych.
(ustawa o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych)
Art. 23. Kto, wbrew ciążącemu na nim obowiązkowi, nie udostępnia informacji publicznej, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.(ustawa o dostępie do informacji publicznej)
Art. 5. 1. Naruszenie zakazów, o których mowa w art. 4, przez osoby:
       1) wymienione w art. 2 pkt 1-4 stanowi przewinienie służbowe, które podlega odpowiedzialności dyscyplinarnej lub stanowi podstawę do rozwiązania stosunku pracy bez wypowiedzenia z winy pracownika;
       2) wymienione w art. 2 pkt 5 i 7-10 stanowi podstawę do odwołania ze stanowiska;
(ustawa o ograniczeniu działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne)
Art. 13. Niezłożenie oświadczenia, o którym mowa w art. 8 ust. 1 lub w art. 10 ust. 1, albo podanie w nim nieprawdy powoduje odpowiedzialność służbową.
(ustawa o ograniczeniu działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne)
Art. 14. 1. Kto będąc obowiązany do złożenia oświadczenia, o którym mowa w art. 8 ust. 1 lub w art. 10 ust. 1, podaje w nim nieprawdę, podlega karze pozbawienia wolności do lat 5.
2. W wypadku mniejszej wagi, sprawca czynu określonego w ust. 1
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
(ustawa o ograniczeniu działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne)

Art. 230. (94) § 1. Kto, powołując się na wpływy w instytucji państwowej, samorządowej, organizacji międzynarodowej albo krajowej lub w zagranicznej jednostce organizacyjnej dysponującej środkami publicznymi albo wywołując przekonanie innej osoby lub utwierdzając ją w przekonaniu o istnieniu takich wpływów, podejmuje się pośrednictwa w załatwieniu sprawy w zamian za korzyść majątkową lub osobistą albo jej obietnicę, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
§ 2. W wypadku mniejszej wagi, sprawca
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
(kodeks karny)
Art. 230a. (95) § 1. Kto udziela albo obiecuje udzielić korzyści majątkowej lub osobistej w zamian za pośrednictwo w załatwieniu sprawy w instytucji państwowej, samorządowej, organizacji międzynarodowej albo krajowej lub w zagranicznej jednostce organizacyjnej dysponującej środkami publicznymi, polegające na bezprawnym wywarciu wpływu na decyzję, działanie lub zaniechanie osoby pełniącej funkcję publiczną, w związku z pełnieniem tej funkcji, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
§ 2. W wypadku mniejszej wagi, sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
§ 3. Nie podlega karze sprawca przestępstwa określonego w § 1 albo w § 2, jeżeli korzyść majątkowa lub osobista albo ich obietnica zostały przyjęte, a sprawca zawiadomił o tym fakcie organ powołany do ścigania przestępstw i ujawnił wszystkie istotne okoliczności przestępstwa, zanim organ ten o nim się dowiedział.
(kodeks karny)
Art. 231. § 1. Funkcjonariusz publiczny, który, przekraczając swoje uprawnienia lub nie dopełniając obowiązków, działa na szkodę interesu publicznego lub prywatnego, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
§ 2. Jeżeli sprawca dopuszcza się czynu określonego w § 1 w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.
§ 3. Jeżeli sprawca czynu określonego w § 1 działa nieumyślnie i wyrządza istotną szkodę, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
§ 4. Przepisu § 2 nie stosuje się, jeżeli czyn wyczerpuje znamiona czynu zabronionego określonego w art. 228.
(kodeks karny)
Art. 6 projektu ustawy Prawo antykorupcyjne.
Art. 6. Naruszenie zakazów, o których mowa w art. 3 i 4, przez:
4) członków korpusu służby cywilnej, pracowników służby zagranicznej, pracowników: administracji rządowej, pracowników samorządowych, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych, zatrudnionych na stanowiskach urzędniczych, doradców i asystentów, pracowników innych organów
Jedną z podstawowych zasad służby cywilnej powinna być zasada stabilizacji zatrudnienia. Mianowanie winno stworzyć podstawę do pełnej stabilizacji i do rozwoju pracownika. Przesłanki takiej stabilizacji są. Zawiera je choćby art. 66 ustawy o służbie cywilnej.
Art. 66. W razie likwidacji urzędu, w którym urzędnik służby cywilnej wykonuje pracę, lub reorganizacji tego urzędu w sposób uniemożliwiający dalsze zatrudnienie urzędnika służby cywilnej Szef Służby Cywilnej przenosi go do innego urzędu w tej samej lub innej miejscowości oraz zobowiązuje dyrektora generalnego tego urzędu do wyznaczenia urzędnikowi służby cywilnej stanowiska, uwzględniając jego przygotowanie zawodowe.
Jednakże dotychczasowa praktyka, w tym i liczba ustaw o służbie cywilnej (cztery, czyli co średnio ok. 3,5 roku) nakazują postrzegać tę zasadę, jako quasi zasadę. Tym niemniej wydaje się, że powinna ona zostać włączona do katalogu zasad, gdyż nawet samo włączenie może spowodować jej utrwalanie się w świadomości nie tylko społecznej, ale przede wszystkim ustawodawcy i organów władzy.
Analiza przepisów wszystkich dotychczasowych ustaw o służbie cywilnej i art. 153 Konstytucji RP pozwalają na wyodrębnienie również zasady zwierzchnictwa Prezesa Rady Ministrów.

Analiza przepisów ustawy o Najwyższej Izbie Kontroli wskazuje na to, że przepisy te nie mają zastosowania do służby cywilnej. Pomijając już kwestię, iż Najwyższa Izba Kontroli nie jest jednostką administracji rządowej – ustawa o Najwyższej Izbie Kontroli, w sposób pełny i niezależnie od ustawy o służbie cywilnej, kształtuje stosunek pracy pracownika tej Izby. Punkt jednoznacznie styczny ze służbą cywilną, to jedynie art. 68a:
Art. 68a. 1. Na stanowisko pracownika nadzorującego lub wykonującego czynności kontrolne może zostać przeniesiony członek korpusu służby cywilnej w rozumieniu ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej (Dz. U. Nr 227, poz. 1505) w drodze porozumienia pracodawców.
2. Do przeniesienia, o którym mowa w ust. 1, stosuje się art. 68 ust. 1 i 6.
       Ustawa ta nie kreuje żadnej z zasad służby cywilnej.
       Podobnie ma się rzecz z ustawą o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa. Także ta ustawa nie zawiera wprost przepisów odnoszących się do służby cywilnej. Jednakże w przeciwieństwie do ustawy o Najwyższej Izbie Kontroli wskazania zachowania się odnoszące się do członka korpusu służby cywilnej można wywieść z przepisów art.. 16 – 18 ustawy „lobbingowej”, stanowiące, że:
Art. 16. 1. Organy władzy publicznej są obowiązane niezwłocznie udostępniać w Biuletynie Informacji Publicznej informacje o działaniach podejmowanych wobec nich przez podmioty wykonujące zawodową działalność lobbingową, wraz ze wskazaniem oczekiwanego przez te podmioty sposobu rozstrzygnięcia.
2. Kierownicy urzędów obsługujących organy władzy publicznej, każdy w zakresie swojego działania, określą szczegółowy sposób postępowania pracowników podległego urzędu z podmiotami wykonującymi zawodową działalność lobbingową oraz z podmiotami wykonującymi bez wpisu do rejestru czynności z zakresu zawodowej działalności lobbingowej, w tym sposób dokumentowania podejmowanych kontaktów.
Art. 17. W przypadku stwierdzenia, że czynności wchodzące w zakres zawodowej działalności lobbingowej są wykonywane przez podmiot niewpisany do rejestru, właściwy organ władzy publicznej niezwłocznie informuje o tym na piśmie ministra właściwego do spraw administracji publicznej.
Art. 18. 1. Kierownicy urzędów obsługujących organy władzy publicznej opracowują raz w roku, do końca lutego, informację o działaniach podejmowanych wobec tych organów w roku poprzednim przez podmioty wykonujące zawodową działalność lobbingową.
2. Informacja, o której mowa w ust. 1, zawiera:
       1) określenie spraw, w których zawodowa działalność lobbingowa była podejmowana;
       2) wskazanie podmiotów, które wykonywały zawodową działalność lobbingową;
       3) określenie form podjętej zawodowej działalności lobbingowej, wraz ze wskazaniem, czy polegała ona na wspieraniu określonych projektów, czy też na występowaniu przeciwko tym projektom;
       4) określenie wpływu, jaki wywarł podmiot wykonujący zawodową działalność lobbingową w procesie stanowienia prawa w danej sprawie.
3. Informacja, o której mowa w ust. 1, podlega niezwłocznie udostępnieniu w Biuletynie Informacji Publicznej.
Przepisy te potwierdzają konieczność stosowania zasady jawności i przejrzystości, bezstronności, bezinteresowności oraz neutralności politycznej, jakimi kierować się winni członkowie korpusu służby cywilnej, ale także (poprzez normy z art. 18) zasady rzetelności, lecz same nie kreują żadnej zasady.

       Przepisy ustawy o służbie cywilnej tworząc ponownie urząd Szefa Służby Cywilnej wprowadzają jednocześnie zasadę czuwania Szefa Służby Cywilnej nad przestrzeganiem zasad służby cywilnej.
Zasada ta zawarta jest przede wszystkim w normach art. 15 - 17 ustawy o służbie cywilnej:
Art. 15. 1. Szef Służby Cywilnej realizuje zadania określone w ustawie, w szczególności:
       1) czuwa nad przestrzeganiem zasad służby cywilnej;
       2) kieruje procesem zarządzania zasobami ludzkimi w służbie cywilnej;
       3) gromadzi informacje o korpusie służby cywilnej;
       4) przygotowuje projekty aktów normatywnych dotyczących służby cywilnej;
       5) monitoruje i nadzoruje wykorzystanie środków, o których mowa w art. 7 ust. 1;
       6) planuje, organizuje i nadzoruje szkolenia centralne w służbie cywilnej;
       7) upowszechnia informacje o służbie cywilnej;
       8) zapewnia warunki upowszechniania informacji o wolnych stanowiskach pracy;
       9) prowadzi współpracę międzynarodową w sprawach dotyczących służby cywilnej.
2. Szef Służby Cywilnej przygotowuje i przedstawia Radzie Ministrów projekt strategii zarządzania zasobami ludzkimi w służbie cywilnej, która zawiera diagnozę służby cywilnej, określenie celów strategicznych, systemu realizacji oraz ram finansowych.
3. Rada Ministrów przyjmuje, w drodze uchwały, strategię zarządzania zasobami ludzkimi w służbie cywilnej.
4. Szef Służby Cywilnej może zwrócić się do Prezesa Rady Ministrów z wnioskiem o przeprowadzenie kontroli, o której mowa w art. 29 pkt 1 ustawy z dnia 8 sierpnia 1996 r. o Radzie Ministrów (Dz. U. z 2003 r. Nr 24, poz. 199, z późn. zm.), w zakresie zadań wynikających z ustawy we wskazanych urzędach administracji rządowej.
5. Szef Służby Cywilnej może zbierać i wykorzystywać w celu realizacji ustawowych zadań informacje, w tym dane osobowe członków korpusu służby cywilnej, z wyłączeniem danych, o których mowa w art. 27 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. z 2002 r. Nr 101, poz. 926, z późn. zm.), oraz przetwarzać je w rozumieniu przepisów tej ustawy.
6. Szef Służby Cywilnej zbiera i przetwarza szczegółowe dane o stanie zatrudnienia i wynagrodzeniach członków korpusu służby cywilnej.
7. Szef Służby Cywilnej przedstawia Prezesowi Rady Ministrów, do końca marca każdego roku, sprawozdanie o stanie służby cywilnej i o realizacji zadań tej służby za rok poprzedni. Prezes Rady Ministrów w terminie 3 miesięcy przyjmuje albo odrzuca sprawozdanie.
8. Szef Służby Cywilnej może tworzyć zespoły jako organy opiniodawcze lub doradcze w sprawach należących do zakresu działania Szefa Służby Cywilnej.
9. Szef Służby Cywilnej określi, w drodze zarządzenia, standardy zarządzania zasobami ludzkimi w służbie cywilnej.
10. Prezes Rady Ministrów określi, w drodze zarządzenia, wytyczne w zakresie przestrzegania zasad służby cywilnej oraz zasady etyki korpusu służby cywilnej.
Art. 16. 1. (2) W ramach realizacji strategii zarządzania zasobami ludzkimi w służbie cywilnej oraz w celu wdrożenia standardów, wytycznych i zasad, o których mowa w art. 15 ust. 9 i 10, Szef Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, na wniosek Szefa Służby Cywilnej, dysponuje, w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1240), środkami z rezerwy budżetowej na modernizację służby cywilnej, utworzonej w ustawie budżetowej.
2. Szef Służby Cywilnej, w porozumieniu z Szefem Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, określi, w drodze zarządzenia, warunki przyznawania urzędom administracji rządowej dofinansowania na realizację strategii zarządzania zasobami ludzkimi w służbie cywilnej oraz w celu wdrożenia standardów, wytycznych i zasad, o których mowa w art. 15 ust. 9 i 10.
Art. 17. 1. Szef Służby Cywilnej realizuje zadania określone w ustawie przy pomocy dyrektorów generalnych urzędów.
2. Szef Służby Cywilnej określi, w drodze zarządzenia, warunki i tryb współdziałania z dyrektorami generalnymi urzędów w sprawach dotyczących zapewnienia przez korpus służby cywilnej zawodowego, rzetelnego, bezstronnego i politycznie neutralnego wykonywania zadań państwa oraz kierowania procesem zarządzania zasobami ludzkimi w służbie cywilnej.
3. Szef Służby Cywilnej może żądać od dyrektora generalnego urzędu informacji, dokumentów i sprawozdań okresowych w zakresie zadań wynikających z ustawy.
Znajduje zasada ta potwierdzenie w ślubowaniu, zawartym w art. 10 ust. 4 ustawy o służbie cywilnej, jakie Szef Służby Cywilnej składa przed Prezesem Rady Ministrów, przed przystąpieniem do wykonywania obowiązków :
”Obejmując stanowisko Szefa Służby Cywilnej, uroczyście ślubuję dochować wierności postanowieniom Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, w szczególności strzec zawodowego, rzetelnego, bezstronnego i politycznie neutralnego wykonywania zadań państwa w urzędach administracji rządowej przez korpus służby cywilnej, a powierzone mi obowiązki wypełniać sumiennie i bezstronnie.". Ślubowanie może być złożone z dodaniem słów "Tak mi dopomóż Bóg".

Zasadę tę potwierdzają także normy art. 44 ustawy o służbie cywilnej
Art. 44. 1. Szef Służby Cywilnej sprawuje nadzór nad zgodnym z przepisami prawa przebiegiem postępowania kwalifikacyjnego.
2. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości w przebiegu postępowania kwalifikacyjnego Szef Służby Cywilnej nakazuje usunięcie naruszenia prawa.

Kolejna zasada wynikającą z przepisu art. 153 ust. 1 Konstytucji i szeregu przepisów ustawy o służbie cywilnej jest zasada jednolitości korpusu służby cywilnej.
Zarówno przepis art. 153 ust. 1 Konstytucji RP, jak też przepisy ustawy o służbie cywilnej dotyczące obowiązków członków korpusu służby cywilnej, ocen okresowych, uprawnień (m.in. dot. przeniesienia za zgodą lub na wniosek członka korpusu), wykonywania poleceń służbowych, dotyczące tymczasowego aresztowania, ogólnie rzecz ujmując mające za cel uniknięcie konfliktu interesów (np. dotyczące neutralności politycznej, czy podległości służbowej), opisu stanowiska pracy i wartościowania pracy, podstaw wynagrodzenia, szkoleń, czy odpowiedzialności- nie rozróżniają pracowników i urzędników służby cywilnej – odnoszą się jednakowo do wszystkich członków korpusu służby cywilnej.
Dobitnie wynika to choćby z następujących przepisów ustawy o służbie cywilnej:
art. 38 ust. 1 (ocena), art. 64 (przeniesienie za zgodą), art. 68 (sytuacja w razie tymczasowego aresztowania), art. 76 (podstawowe obowiązki), art. 77 (wykonywanie poleceń), art. 78 i art. 79 (bezstronność i neutralność polityczna oraz podległość służbowa), art. 84 ust. 1 (opis i wartościowanie stanowisk pracy), art. 88, art. 90, art. 92 - 93 (wynagrodzenie), art. 106, art. 108 – 109 (szkolenia) art. 113 (odpowiedzialność dyscyplinarna).
Niektóre z tych przepisów były już cytowane, ale warto przytoczyć przepisy art. 76 ust. 1, art. 84 ust. 1, art. 93 ust. 1, art. 106 ust. 1 i art. 113 ust. 1 - dobitnie świadczące o jednolitości korpusu służby cywilnej:
Art. 76. 1. Członek korpusu służby cywilnej jest obowiązany w szczególności:
Art. 84. 1. Stanowiska pracy w korpusie służby cywilnej podlegają opisowi i wartościowaniu.
Art. 93. 1. Członkom korpusu służby cywilnej za szczególne osiągnięcia w pracy zawodowej można przyznać nagrodę ze specjalnie utworzonego w tym celu funduszu nagród w służbie cywilnej.
Art. 106. 1. Członek korpusu służby cywilnej uczestniczy w szkoleniach w służbie cywilnej.
Art. 113. 1. Członek korpusu służby cywilnej odpowiada dyscyplinarnie za naruszenie obowiązków członka korpusu służby cywilnej.

       Także z przepisów Konstytucji RP i przepisów ustawy o służbie cywilnej wywieść można jeszcze jedną zasadę służby cywilnej, a mianowicie zasadę ochrony praw człowieka i obywatela. Zasadę tą kreują wprost przepisy art. 76 ust. 1 pkt 2 i 5 ustawy o służbie cywilnej, stanowiące, że :
Art. 76. 1. Członek korpusu służby cywilnej jest obowiązany w szczególności:
       2) chronić interesy państwa oraz prawa człowieka i obywatela;
       5) dochowywać tajemnicy ustawowo chronionej;

       Jednakże znacznie dobitniejsze w tym zakresie są przepisy Konstytucji RP, w szczególności zamieszczone w rozdziale II Wolności, prawa i obowiązki człowieka i obywatela, odnoszące się do praw i wolności (art. 30 – art. 86).
Jednoznacznie kreują zasadę ochrony praw człowieka i obywatela te przepisy Konstytucji, które wprost nakazują władzy publicznej (a więc również członkom korpusu służby cywilnej, wykonującego obowiązki w ramach urzędów administracji rządowej) określone zachowanie się w tym zakresie.

Są to przepisy Konstytucji:
Art. 30. Przyrodzona i niezbywalna godność człowieka stanowi źródło wolności i praw człowieka i obywatela. Jest ona nienaruszalna, a jej poszanowanie i ochrona jest obowiązkiem władz publicznych.
Art. 37. 1. Kto znajduje się pod władzą Rzeczypospolitej Polskiej, korzysta z wolności i praw zapewnionych w Konstytucji.
Art. 51. 2. Władze publiczne nie mogą pozyskiwać, gromadzić i udostępniać innych informacji o obywatelach niż niezbędne w demokratycznym państwie prawnym.

Art.53. 7. Nikt nie może być obowiązany przez organy władzy publicznej do ujawnienia swojego światopoglądu, przekonań religijnych lub wyznania.
Art. 68. 3. Władze publiczne są obowiązane do zapewnienia szczególnej opieki zdrowotnej dzieciom, kobietom ciężarnym, osobom niepełnosprawnym i osobom w podeszłym wieku.
4. Władze publiczne są obowiązane do zwalczania chorób epidemicznych i zapobiegania negatywnym dla zdrowia skutkom degradacji środowiska.
5. Władze publiczne popierają rozwój kultury fizycznej, zwłaszcza wśród dzieci i młodzieży.
Art. 69. Osobom niepełnosprawnym władze publiczne udzielają, zgodnie z ustawą, pomocy w zabezpieczaniu egzystencji, przysposobieniu do pracy oraz komunikacji społecznej.
Art. 70. 3. Rodzice mają wolność wyboru dla swoich dzieci szkół innych niż publiczne. Obywatele i instytucje mają prawo zakładania szkół podstawowych, ponadpodstawowych i wyższych oraz zakładów wychowawczych. Warunki zakładania i działalności szkół niepublicznych oraz udziału władz publicznych w ich finansowaniu, a także zasady nadzoru pedagogicznego nad szkołami i zakładami wychowawczymi, określa ustawa.
4. Władze publiczne zapewniają obywatelom powszechny i równy dostęp do wykształcenia. W tym celu tworzą i wspierają systemy indywidualnej pomocy finansowej i organizacyjnej dla uczniów i studentów. Warunki udzielania pomocy określa ustawa.
Art. 71. . 1. Państwo w swojej polityce społecznej i gospodarczej uwzględnia dobro rodziny. Rodziny znajdujące się w trudnej sytuacji materialnej i społecznej, zwłaszcza wielodzietne i niepełne, mają prawo do szczególnej pomocy ze strony władz publicznych.
2. Matka przed i po urodzeniu dziecka ma prawo do szczególnej pomocy władz publicznych, której zakres określa ustawa.
Art. 72.. 1. Rzeczpospolita Polska zapewnia ochronę praw dziecka. Każdy ma prawo żądać od organów władzy publicznej ochrony dziecka przed przemocą, okrucieństwem, wyzyskiem i demoralizacją.
2. Dziecko pozbawione opieki rodzicielskiej ma prawo do opieki i pomocy władz publicznych.
3. W toku ustalania praw dziecka organy władzy publicznej oraz osoby odpowiedzialne za dziecko są obowiązane do wysłuchania i w miarę możliwości uwzględnienia zdania dziecka.
Art. 74.. 1. Władze publiczne prowadzą politykę zapewniającą bezpieczeństwo ekologiczne współczesnemu i przyszłym pokoleniom.
2. Ochrona środowiska jest obowiązkiem władz publicznych.
4. Władze publiczne wspierają działania obywateli na rzecz ochrony i poprawy stanu środowiska.
Art. 75. 1. Władze publiczne prowadzą politykę sprzyjającą zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych obywateli, w szczególności przeciwdziałają bezdomności, wspierają rozwój budownictwa socjalnego oraz popierają działania obywateli zmierzające do uzyskania własnego mieszkania.
Art. 76. Władze publiczne chronią konsumentów, użytkowników i najemców przed działaniami zagrażającymi ich zdrowiu, prywatności i bezpieczeństwu oraz przed nieuczciwymi praktykami rynkowymi. Zakres tej ochrony określa ustawa.

Wymienia się znów tylko spółdzielnie mieszkaniowe, a zapomniano całkowicie o WSPÓLNOTACH MIESZKANIOWYCH.
Z jakiej epoki są ci prawnicy co to piszą?

I znów będziemy mieli dylemat....

. . .



Służba cywilna – zespół urzędników administracji rządowej w Polsce. Służba cywilna działa w celu zapewnienia zawodowego, rzetelnego, bezstronnego i politycznie neutralnego wykonywania zadań państwa w urzędach administracji rządowej. Zwierzchnikiem korpusu służby cywilnej jest Prezes Rady Ministrów (art. 153 Konstytucji RP). W jego skład wchodzą urzędnicy szczebla centralnego (Kancelaria Prezesa Rady Ministrów, ministerstwa, urzędy centralne, urzędy wojewódzkie), jak również przedstawiciele rządowej administracji terenowej - zespolonej i nie zespolonej (wojewódzkie i powiatowe inspektoraty weterynarii, wojewódzkie i powiatowe inspektoraty nadzoru budowlanego, komendy policji, komendy państwowej straży pożarnej, kuratoria oświaty, urzędy skarbowe, izby skarbowe, urzędy kontroli skarbowej, urzędy statystyczne, wojskowe komendy uzupełnień, wojewódzkie sztaby wojskowe, urzędy górnicze itp.). W skład służby cywilnej nie wchodzą pracownicy samorządu terytorialnego. Pracownik służby cywilnej oznacza osobę zatrudnioną na podstawie umowy o pracę. Urzędnik służby cywilnej oznacza osobę zatrudnioną na podstawie mianowania zgodnie z zasadami określonymi w ustawie.
Członek korpusu służby cywilnej oznacza osoby, o których mowa wyżej.

Modele służby cywilnej
Istnieją dwa modele:
• tradycyjny system kariery, inaczej system zamknięty, charakteryzuje się on podziałem służby cywilnej na poziomy, stopnie i korpusy. Rekrutacja jest dokonywana na najniższe stanowiska, awans następuje na skutek nominacji, czasami w wyniku konkursu wewnętrznego, a uprawnienia są trwale związane z posiadanym stopniem służbowym. Punktem wyjścia modelu jest założenie, że administracja publiczna ma inne cele niż sektor prywatny, dlatego stosuje odmienne kryteria rekrutacji, oceny i rozliczania pracowników z wykonywanych zadań. Do słabych stron należy zaliczyć brak motywacji do poprawy jakości pracy na skutek sztywnego systemu wynagrodzeń i braku konkurencji, wysokie koszty służby cywilnej w wyniku gwarancji zatrudnienia i wynagrodzenia oraz nieprzystosowanie do zasady wolnego przepływu pracowników. System ten w najczystszej formie występuje we Francji.
• system stanowisk zwany systemem otwartym. Rekrutacja jest dokonywana na konkretne stanowiska, często za pomocą otwartych konkursów na wyższe szczeble. Częstą formą zatrudnienia jest kontrakt. Podstawą oceny pracownika, od której zależy jego awans i kariera, jest jego dorobek zawodowy, a nie przynależność do określonej grupy urzędniczej. System ten charakteryzuje brak hierarchizacji, bliskość administracji i obywatela oraz nastawienie na rezultat. W większym stopniu niż formalne kwalifikacje liczą się zdolności menadżerskie.
Model ten jest typowy dla krajów anglosaskich i skandynawskich. Do jego wad zaliczyć można słabe powiązanie urzędnika z instytucją i wykonywaną pracą, dużą podatność na czynniki zewnętrzne, nie zawsze związane z interesem państwa oraz niską efektywność w działaniach długookresowych, a także zachowania tajemnicy państwowej. Najczystsza postać tego systemu występuje w Wielkiej Brytanii.
Polski model służby cywilnej wzorowany był na modelu francuskim , jednak dziś jest systemem mieszanym z przewagą uregulowań właściwych dla modelu otwartego. Takie rozwiązanie jest zgodne z tendencją występującą w państwach i instytucjach UE.

Urzędnik to osoba piastująca jakieś stanowisko w urzędzie – najszerzej pojmowanej administracji państwowej, samorządowej, prywatnej. Oficjalista – urzędnik, officium – urząd, ex officio z urzędu. Minister, łac. dosł. sługa, najwyższy kierownik odpowiedniego działu administracji państwowej; dawniej pomocnik i zaufany doradca monarchy. Władza państwowa powinna zatem być władzą służebną w stosunku do praw obywateli i prawa w ogóle. Oznacza to, że sprawujący władzę mają służyć, a nie czerpać korzyści z zajmowanych stanowisk. Warto przypomnieć, że łaciński wyraz ministrare – służyć – stanowi trzon słowa administrare, co znaczy obsługiwać,
zarządzać albo wykonywać (słowem tym nie oznaczano rządzenia, które określano słowem gubernare).
Urzędnik to ten, co „urządza” państwo i społeczeństwo, czyli porządkuje, usprawnia, pielęgnuje dobro wspólne.
Jest to również osoba realizująca - wykonująca politykę, czyli pełniąca władzę wykonawczą. Do urzędników państwowych
zaliczamy wszystkich sprawujących władzę wykonawczą w państwie, a więc: Prezydenta, Prezesa Rady Ministrów,
ministrów, wojewodów, marszałków województw, prezydentów i burmistrzów miast, wójtów i podległych im urzędników niższych szczebli. Praca urzędnika państwowego ma charakter służebny w dwojakim znaczeniu. Po pierwsze służba państwu jako organizacji, w tym realizacja planów i polityk rządzenia, a także stanowienie i stosowanie prawa. Po drugie służba wobec obywatela, poprzez wypełnianie procedur prawnych, przy zachowaniu całej specyfiki szeroko rozumianego prawa administracyjnego.

W październiku 1994 roku w Wielkiej Brytanii utworzono Komisję ds. Reguł Obowiązujących w Sektorze Publicznym (The Committee on Standards in Public Life) pod przewodnictwem lorda Nolana. Zadaniem tej komisji było zbadanie etyki działania funkcjonariuszy publicznych i na tej podstawie opracowanie reguł pożądanego zachowania wszystkich parlamentarzystów, urzędników służby cywilnej oraz władz lokalnych i tzw. quangos, czyli osób zatrudnionych w innych instytucjach o charakterze publicznym. W swym pierwszym raporcie komisja przedstawiła siedem ogólnych zasad obowiązujących wszystkich zatrudnionych w instytucjach publicznych, tzw. Seven Principles of Public Life, do których zaliczono bezinteresowność, nieprzekupność, obiektywizm, odpowiedzialność, jawność, uczciwość, przywództwo. Zasady te stały się podstawą do opracowania szczegółowych reguł kodeksów etycznych, obowiązujących każdą kategorię Funkcjonariuszy publicznych, a więc parlamentarzystów, urzędników służby cywilnej i osób zatrudnionych w niezależnych od rządu agencjach tzw. quangos.

W dniu 19 lipca 1995 roku uchwalony został w Wielkiej Brytanii Kodeks Etyki Zawodowej Członków Parlamentu, który obok tych siedmiu zasad Komisji Nolana, mających na celu wyeliminowanie potencjalnych konfliktów, zawiera dodatkowe reguły ograniczające odpłatne działanie w cudzym interesie. Każdy zawód ma swoje wyrastające z długotrwałego doświadczenia reguły. Etyka administrowania może być przedstawiona jako zespół standardów pożądanego postępowania funkcjonariuszy publicznych, zawartych w kodeksach etycznych lub jako wrażliwość ich na podstawowe wartości postępowania etycznego. Pogląd uznający administrację za narzędzie, wyspecjalizowany w zarządzaniu państwem, profesjonalny aparat urzędniczy, dla którego najwyższą wartością i głównym układem odniesienia ma być dobro społeczeństwa, wydaje się dominować we współczesnych państwach demokratycznych.
W Anglii i USA nie ma skodyfikowanego postępowania administracyjnego w jednym akcie ustawowym, dlatego tak dużą rolę spełniają tam kodeksy etyczne. Obowiązują one we wszystkich organach publicznych i nazywają się Codes of Ethics, Codes of Conduct lub Codes of Practice. Zawierają więcej norm regulujących ustrojowe obowiązki urzędników niż reguł określających zasady prowadzenia procesu administracyjnego. Kodyfikacja ta dokładniej niż we Francji i w Niemczech rozwija problem bezstronności funkcjonariuszy publicznych, dlatego też ma ogromne znaczenie dla zrozumienia neutralności politycznej.

Reguły Codes of Practice najczęściej dotyczą obowiązku służby społeczeństwu, zakazu łączenia funkcji politycznych, prawa do wynagrodzenia i zasady naliczania wynagrodzeń, zasady wykonywania obowiązków urzędniczych w systemie  podporządkowania zwierzchnikom, obsadzania stanowisk urzędniczych na podstawie kryteriów merytorycznych, zasady ustalania regulaminów służby cywilnej w określonym resorcie przez ministra kierującego resortem, ustalania liczby i rodzaju stanowisk w administracji o charakterze politycznym, zasady wypłacania diet urzędnikom, którzy zawiesili pracę w urzędzie na rzecz działalności politycznej, zakazu przyjmowania wynagrodzenia spoza urzędu, obowiązku składania oświadczeń majątkowych, obowiązku informowania o konflikcie interesów, obowiązku wycofania się ze sprawy lub z zadania administracyjnego w sytuacji konfliktu interesów, zakazu prowadzenia działalności gospodarczej z wykorzystaniem mienia państwowego etc.
W Anglii bardzo popularne są też kodeksy etyczne. Kodeksy te zawierają reguły postępowania ustalane przez profesjonalne stowarzyszenia lub powołane przez Koronę jednostki samorządowe (np. Brytyjskie Stowarzyszenie Pracowników Socjalnych, Brytyjski Instytut Architektów czy też Angielski Instytut Ochrony Zdrowia) i mają zasadniczo charakter aktów wewnątrz organizacyjnych.

Jednak najbardziej popularne są kodeksy etyczne w USA. Obowiązują one nie tylko zatrudnionych w poszczególnych resortach (np. resorcie obrony, spraw wewnętrznych, zdrowia), a także urzędników zrzeszonych np. w International City Management Association (ICMA), American Society of Public Administration (ASPA) i innych stowarzyszeniach.
Naruszenie reguł wymienionych kodeksów pociąga za sobą odpowiedzialność nie tylko wewnątrz organizacyjną, ale także karną, ponieważ znajdują one podstawy w przepisach federalnych oraz stanowych.
We wrześniu 1995 roku w Stanach Zjednoczonych powołano Komisję ds. Regulacji Prawnej Etyki Administracyjnej (COGEL), która jest organizacją międzynarodową zrzeszającą urzędy i komisje pomagające w prawnej regulacji problemów etycznych w życiu publicznym. Do niedawna COGEL zrzeszał 52 członków m.in. z USA, Kanady, Australii i Wielkiej Brytanii.
W Niemczech urzędnicy zrzeszani w Profesjonalnym Stowarzyszeniu Administracji Publicznej podlegają regułom kodeksu etycznego uchwalonego przez to stowarzyszenie.

Precyzowanie obowiązków ustrojowych urzędników profesjonalnymi kodeksami etycznymi przyczynia się do lepszego zrozumienia zarówno przez urzędników służby cywilnej, jak też przez ich zwierzchników politycznych zasad neutralność politycznej. Argumenty przemawiające za uchwaleniem kodeksów etycznych w kontynentalnych krajach demokratycznych pomagają zrozumieć i stosować w praktyce neutralne politycznie działania przez służbę
cywilną.

Rozliczalność i odpowiedzialność Członków Korpusu Służby Cywilnej jest pojęciem o charakterze prawnym i etycznym, przy zaznaczeniu specyfiki i charakteru etyki. Regulacje prawne określają katalog obowiązków, mniej lub bardziej skomplikowane procedury ich przestrzegania lub ścigania nadużyć. Natomiast regulacje etyczne określają tylko i wyłącznie zakres obowiązków w postaci zakazów i nakazów, etyka nigdy nie będzie sankcjonowała.

• Kodeks pracy określa negatywne skutki w rozdziale VI – odpowiedzialność porządkowa pracowników, od art. 108. Jest to odpowiedzialność porządkowa, gdzie karami są upomnienie albo nagana. Dysponentami tych kar jest pracodawca.
• Kodeks etyki wskazuje katalog obowiązków, ale kar za ich naruszenie nie przewiduje norma moralna, wskazuje powinne zachowania jako jego wzorce. Czasami kodeksy zawierają odesłanie do regulacji postępowania dyscyplinarnego lub przepisów prawa pracy.

• Postępowanie dyscyplinarne, jest postępowaniem o charakterze wewnątrzzakładowym, dysponentem kar jest tu organ kolegialny – najczęściej Komisja dyscyplinarna , typowymi karami są ustne albo pisemne upomnienie, pisemna nagana do akt, pouczenie itp. Postępowanie to jest dwuinstancyjne, a na orzeczenie II instancji służy odwołanie do sądu pracy (sąd powszechny). Występuje również rzecznik dyscyplinarny jako prowadzący sprawę i zarazem oskarżyciel. Obwiniony może występować z obrońcą. Sprawa toczy się na podstawie modelu quasi sądowego rozstrzygania sporów. W kwestii odpowiedzialności dyscyplinarnej członków korpusu służby cywilnej ustawa z 21 listopada 2008r. o służbie cywilnej stanowi podstawę ustrojową. Kodeks Pracy nie zawiera odniesienia w tej materii, ponieważ postępowanie dyscyplinarne w swojej istocie nawiązuje do quasi sądowego modelu rozstrzygania sporów i konfliktów prawnych, a wynika najczęściej z aktów prawnych o charakterze powszechnie obowiązującym, rzadziej z regulacji prawnych wewnątrz zakładowych, czyli swoistego prawa wewnętrznie obowiązującego.

• Kodeks karny - niezależnie od postępowania dyscyplinarnego może toczyć się postępowanie karne, jednak waga tego postępowania jest większa i wiąże w postępowaniu wewnątrz zakładowym. Katalog przestępstw, których adresatami są członkowie Korpusu Służby Cywilnej, określony został przez ustawodawcę w rozdziale XXIX przestępstwa przeciwko działalności instytucji państwowych oraz samorządu terytorialnego, Art. 222 do Art. 231. Błędem byłoby pominięcie art. 115 k.k. – czyli słownika ustawowego. W paragrafie 13 określona została definicja funkcjonariusza publicznego, jest to kategoria podmiotowa, niezbędna do określenia znamion przestępstw z przedstawionego wyżej rozdziału XXIX.


Koncepcja służebności, a koncepcja klienta administracji

Kierunek rozwoju polskiej administracji według Sławomira Mazura powinien zmierzać do tworzenia warunków służących wzmacnianiu postaw i promowaniu zachowań etycznych urzędników służby cywilnej – jeśli mają nieść za sobą istotne, pozytywne skutki – wymagają systemowego działania oraz konsekwencji. Tego uczą nas doświadczenia systemów administracyjnych, które uchodzą za przodujące w tej dziedzinie (np. niski poziom korupcji, wysoki poziom zaufania do urzędników).

To co z tej nauki wydawać może się szczególnie użyteczne dla tworzenia odpowiednich rozwiązań dla służby cywilnej w Polsce – a do sfery tych działań przynależy projekt ww. zarządzenia – to myślenie systemowe. Jego egzemplifikacją jest konstrukcja określana mianem infrastruktury etycznej.
Konstrukcja infrastruktury etycznej oparta jest na dualnym podejściu. Z jednej strony to tworzenie zachęt do zachowań etycznych oraz penalizacja zachowań nieodpowiednich poprzez stosowanie reguł prawa (np. ustawy, procedury administracyjne, mechanizmy kontrolne). Z drugiej zaś strony to odwołanie się do reguł aksjologicznych i wzorców etycznych (np. kodeksy etyki).

Infrastruktura etyczna budowana jest na trzech integralnie współzależnych poziomach, tj.:
a) KONTROLI (np. prawo, procedury, instytucje kontroli, mechanizmy egzekwowania odpowiedzialności),
b) WSPIERANIA (np. wytyczne, zalecenia, kodeksy etyczne, kodeksy postępowania, szkolenia, doradztwo etyczne, promocja wartościowych rozwiązań),
c) ZARZĄDZANIA (instytucje koordynujące działania na rzecz tworzenia warunków dla wzmacniania postaw etycznych, monitorujące ich realizację oraz dokonujące oceny ich skutków. Tutaj mieszczą się także: zapewnienie godziwych warunków pracy oraz odpowiedniej gratyfikacji, w tym finansowej).

Działania na każdym z tych poziomów są integralnie powiązane i ich odpowiednie „dostrojenie” wywołuje synergiczny efekt, prowadząc tym samym do podniesienia standardów etycznych służby publicznej.
W uzasadnieniu do projektu zarządzenia z 29.08.2011 r. wynikają europejskie tendencje i kierunki rozwoju etyki w administracji. Największym w ostatnich latach, wielowymiarowym badaniem poświęconym kwestiom zarządzania w administracji publicznej było przeprowadzone przez Komitet Zarządzania Publicznego OECD studium „Government at a Glance”. Publikacja ta ma pełne poparcie krajów członkowskich, a jej kolejna edycja ma ukazać się w połowie 2011 roku. W uzasadnieniu tych badań, OECD wskazuje m.in. na zmiany zachodzące w ostatniej dekadzie w postrzeganiu wartości przez służby publiczne.

Najważniejszą z nich pozostaje zasada jednolitości korpusu administracji publicznej/służby cywilnej, a na drugim miejscu plasuje się zasada legalizmu. W badaniach zwraca uwagę fakt, iż liczba krajów identyfikujących transparentność jako podstawową wartość w ich służbie publicznej w ciągu ostatnich dziesięciu lat wzrosła niemal dwukrotnie. Znaczący jest również wzrost wskazań na zasadę praworządności jako podstawowej wartości w administracji publicznej. Ponadto, oddzielny moduł badawczy w w/w publikacji poświęcony jest zasadom legalizmu i praworządności, w tym sposobom ich popularyzowania w korpusach administracji publicznej. Wartości te mają fundamentalny charakter dla takich obszarów jak zamówienia publiczne, działalność lobbingowa, jak również zapobieganie konfliktom interesów.
Tematyce etyki, transparentności, legalizmu i praworządności w administracji publicznej poświęcony jest także przyjęty w lutym 2010 dokument „The Principles for Transparency and Integrity in Lobbing”, będący wynikiem kilkuletnich prac Komitetu Zarządzania Publicznego – PGC OECD w tym obszarze oraz prowadzonych przez Dyrektoriat Zarządzania Publicznego i Rozwoju Terytorialnego szerokich konsultacji w organizacjach międzynarodowych i pozarządowych oraz krajach członkowskich.

Szczególne znaczenie problematyki związanej z legalizmem, praworządnością i pogłębianiem zaufania dla organów administracji publicznej potwierdza tematyka spotkania PGC OECD na szczeblu ministerialnym. Jedna z sesji mającego miejsce w Wenecji w listopadzie 2010 roku spotkania „Towards Recovery and Partnership with Citizen: the Call for Innovative and Open Government” poświęcona była procesom dalszego otwierania się administracji publicznej na społeczeństwo (open government), w tym kwestiom związanym z jawnością i przejrzystością korpusu służby cywilnej, jak również problematyce dotyczącej zasad neutralności politycznej w administracji publicznej. Tej ostatnich kwestii poświęcone były także realizowane na przełomie 2010/2011 przez Sekretariat OECD badania kwestionariuszowe wśród krajów członkowskich dotyczące znaczenia i charakteru relacji pomiędzy doradcami politycznymi a korpusem służby cywilnej.

Podobnie na forum Sieci Unii Europejskiej ds. Administracji Publicznej (EUPAN) zagadnienia związane z etyką, uczciwością stale znajdują się wśród strategicznych priorytetów współpracy. Państwa członkowskie UE wspólnie z Komisją Europejską, Norwegią i krajami kandydującymi (w roli obserwatora) działają na podstawie tzw. Średnioterminowych Priorytetów (MTP), wyznaczających najważniejsze kierunki współpracy w okresie trzech kolejnych prezydencji. W trzech ostatnich MTP zagadnienia etyki i uczciwości są wśród priorytetów. W MTP 2006-2007 podkreśla się, iż etyka z jej horyzontalnym  charakterem, jest nieodzownym, koniecznym elementem skutecznego przywództwa, strategicznego, patrzącego w przyszłość zarządzania zasobami ludzkimi, oraz nowoczesnej administracji publicznej. W najnowszym MTP 2010-2011 zagadnienia etyki znalazły się w kontekście szerszego tematu przewodniego TRIO Hiszpanii, Belgii i Węgier, tj. zrównoważonej administracji publicznej (sustainable public administration). Takie zagadnienia jak przejrzystość, uczciwość i rządy prawa określa się jako demokratyczne fundamenty administracji publicznej. Warto także podkreślić, iż w programie polskiego przewodnictwa w EUPAN w II połowie 2011 r. zagadnienia etyczne stanowią także istotną część. W projekcie MTP dla Polski, Danii i Cypru, Polska planuje przeprowadzenie badania wśród państw UE kładącego nacisk na skuteczność infrastruktury etycznej.

Wagę problematyki etycznej na forum EUPAN, oprócz jej stałego miejsca w MTP, potwierdzają również wspólne inicjatywy badawcze, z których należy wspomnieć przede wszystkim badanie „Ethics in the Public Services of the European Union Member States”. W raporcie z badania podkreśla się, iż w opinii publicznej wykrystalizował się pogląd, że rządy mało robią w tej dziedzinie. Wnioski z badania wskazują na coś zupełnie przeciwnego – rządy podejmują szereg inicjatyw oraz traktują zagadnienia etyczne jako priorytetowe. Jednocześnie podkreśla się, iż nie ma prawie dyskusji nad pozytywnym wizerunkiem etyki – mówi się ciągle o jej negatywnym aspekcie. Pomija się całkowicie chociażby wartości służby cywilnej, co w efekcie może prowadzić do pogorszenia wizerunku służby cywilnej. Jako skuteczne środki walki z korupcją wskazuje się m.in.: szkolenia, upowszechnianie kodeksów, zeznania podatkowe pod  warunkiem, że skutecznie zarządza się informacją z nich pozyskaną. Kontynuacją prac sieci nad zagadnieniami etyki stanowiło kolejne badanie „Working Towards Common Elements in the Fields of Ethics and Integrity”. W raporcie stwierdza się m.in., iż w krajach członkowskich bardzo dużo robi się w zakresie opracowania zasad i przepisów dotyczących etyki. Przy czym są to przede wszystkim przepisy antykorupcyjne.
Zwrócono ponadto uwagę, iż zasady te są wspólne dla wszystkich krajów i odwołują się do tradycyjnych fundamentalnych wartości, osadzonych w konstytucjach poszczególnych krajów oraz przepisach regulujących działanie administracji czy służby cywilnej.

Ponadto, w ramach EUPAN wypracowano ramowy dokument w zakresie etyki i uczciwości w administracji publicznej. Przedstawiciele poszczególnych państw członkowskich uczestniczący w pracach EUPAN wzięli również aktywny udział w badaniu przeprowadzonym na zlecenie Komisji Europejskiej – „Regulating Conflicts of Interest for Holders of Public Office in the European Union”.

SŁUZEBNOSC KORPUSU służby CYWILNEJ A PRAWNE I ETYCZNE OBOWIĄZKI CZŁONKÓW KORPUSU SŁUŻBY CYWILNEJ
Szkolenia realizowane w ramach projektu pn. “Strategia zarzadzania zasobami ludzkimi w słuzbie cywilnej” współ_nansowanego ze srodków Uni Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki ( Priorytet V, działanie 5.1, Poddziałanie 5.1.1)

Sru-tu-tu-tu pęczek drutu. A za naruszenie tych Czcigodnych Pobożnych Życzeń kara przychodzenia przez tydzień do biura w krawacie określonego koloru bądź sandałach.
Albo przez miesiąc noszenie za Dyr. Gienialnym jego teczki.  
Ktoś na sali ma jakieś inne pomysła?            

źródło: http://www.rp.pl/artykul/738322-Komenta ... neble.html

Czym są zasady etyki zawodowej?

Etyka - nauka o moralności. Inaczej filozofia moralności. To teoria naukowa fenomenów moralności, dotyczy rozmaicie ujętych faktów moralnych. Zajmuje się moralnymi źródłami, kryteriami i celami ludzkich działań. Może być mniej lub bardziej autonomiczna w stosunku do dyscyplin filozoficznych oraz nauk humanistycznych traktujących o zachowaniu człowieka. Nazwa etyka została zaczerpnięta z języka greckiego od słowa: etos (z gr. εθος zwyczaj lub ηθος usposobienie).

Etos – styl życia pewnej określonej społeczności, oparty na przyjętej hierarchii wartości. Przejawia się w wypowiadanych jawnie sądach o postępowaniu lub w postawach i zachowaniach członków grupy.
Moralność - jest to przedmiot etyki. Całokształt norm, ocen, postaw i wzorców osobowych, które regulują całokształt stosunków społecznych. Fakt społeczny. Zazwyczaj ujawnia się w sytuacjach konfliktowych

Etyka zawodowa – według Małej Encyklopedii Filozofii to „zespół norm i ocen związanych z pełnieniem określonej funkcji zawodowej i uznawanych oficjalnie za obowiązujące w danym środowisku zawodowym
Moralność a grupy zawodowe - każda grupa zawodowa ma swoją moralność, swój status moralny, związany z charakterem wykonywanej pracy, kieruje się swoistymi regułami, napotyka swoiste sytuacje i dylematy moralne: lekarze, dziennikarze, politycy, ludzie biznesu.
I pracownicy skarbowości….

Etyki nie da się nauczyć.
Etykę nabywamy przez wychowanie przez instytucje rodziców lub opiekunów prawnych najbardziej, w formie uzupełniania można potraktować inne formy szkolne i poza szkolne. W przypadku etyki wytyczne są bardzo jasne, etyka określa powinne zachowania poprzez system zakazów i nakazów, czasami wzbogacony o system kar. Jednak w doktrynie etyki poczytuje się takie rozwiązania jako błąd ideologiczny.

Zasady służby cywilnej
1. zasada legalizmu, praworządności i pogłębiania zaufania obywateli do organów administracji publicznej,
2. zasada ochrony praw człowieka i obywatela,
3. zasada bezinteresowności,
4. zasada jawności i przejrzystości,
5. zasada dochowania tajemnicy ustawowo chronionej,
6. zasada profesjonalizmu,
7. zasada odpowiedzialności za działanie lub zaniechanie działania,
8. zasada racjonalnego gospodarowania środkami publicznymi,
9. zasada otwartości i konkurencyjności naboru.

Zasady służby cywilnej - to katalog podstawowych wytycznych pracy urzędnika.

1. Zasada legalizmu inaczej nazywana zasadą praworządności, podstawą rozstrzygnięć powinna być tylko obowiązująca norma aktu prawa powszechnie obowiązującego. Zasada ta zawarta jest w art. 7 Konstytucji RP który stanowi, że: "Organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa". Oznacza to, iż organy władzy publicznej nie mogą podejmować działań bez podania podstawy prawnej. Mogą czynić tylko to, co im prawo nakazuje lub dozwala.
Zasada pogłębiania zaufania obywateli do organów administracji publicznej; w zarządzeniu z 2002 roku zasada ta rozbita była na poszczególne składowe, w aktualnym - pogłębianie zaufania obywateli to swoista klauzula generalna mająca zakres otwarty, ponadto ta zasada miała charakter relacji wzajemnej, zaufanie może być utrwalane na podstawie moralności obu stron tej relacji. Zasada bardzo ogólna przekładająca się na pełen zakres działania organów państwa na pewno w zakresie stanowienia i stosowania prawa w szczególności.

2. Zasada ochrony praw człowieka i obywatela cechą działania członka korpusu służby cywilnej ma być troska o konstytucyjne prawa człowieka i obywatela i kolejno zapisane w ustawach materialnych szczególnych oraz z uwzględnieniem procedur prawnych. Prawa człowieka maja tu charakter niezbywalny przyrodzony związany z człowiekiem, gwarantowane również przez prawo międzynarodowe i instytucje ponad państwowe. Prawa obywatela to swoisty katalog praw konstytucyjnych stanowiących wyjściową do prawa materialnego i proceduralnego.

3. Zasada bezinteresowności w szczególności polega na obiektywnym rozpatrywaniu spraw klientów urzędu, równym traktowaniem uczestników spraw administracyjnych, prowadzenie spraw bez przyjmowania korzyści majątkowych, niedemonstrowania zażyłości z osobami publicznymi, godzeniu jawności działania administracji publicznej z tajemnicą ustawowo chronioną. Zasada ta ma zabezpieczyć obiektywizm rozstrzygania spraw przez urzędników na podstawie znajomości prawdy.

4. Zasada jawności i przejrzystości określana również mianem przejrzystości działalności urzędników, przejawem są procedury stanowienia, stosowania i kontrolowania aktów administracyjnych.

5. Zasada dochowania tajemnicy ustawowo chronionej opiera się na rozwiniętej w prawie publicznym idei stopniowalnej tajemnicy państwowej, urzędowej, służbowej, wojskowej. Zasada jest początkiem dylematów urzędników z jednej strony zobowiązanych do ochrony osłanianego interesu publicznego, a z drugiej strony do ujawniania społeczeństwu co jest treścią ich urzędowania.

6. Zasada profesjonalizmu nazywana również zasadą kompetencji, ale tak naprawdę profesjonalizm jest rezultatem samodzielnego wysiłku urzędnika, zaś kompetencje pochodzą z woli władzy państwowej.

7. Zasada odpowiedzialności za działania lub zaniechania zasada ta odnosi się do dwóch podstawowych zachowań sankcjonowanych w prawie karnym, poprzez działanie urzędnik wykazuje aktywną postawę, zachowanie kreatywne, poprzez zaniechanie wykazuje postawę pasywną czyli nie wykonuje ciążących na nim obowiązków, nie dostrzega ważnych dla sprawy wątków itp. Na zasadach ogólnych odpowiada każdy człowiek na gruncie prawa karnego.

8. Zasada racjonalnego gospodarowania środkami publicznymi środki publiczne to kwalifikowana postać finansów, z regulacji prawnych wynika szczególna ranga i znaczenie tych środków, również prawo karne podchodzi do przestępstw obejmujących działanie przeciwko dyscyplinie finansów publicznych jako kwalifikowane formy czynów. Urzędnik jako swoisty strażnik środków publicznych powinien wykazywać troskę oraz dbać o rzetelne, racjonalne i gospodarne wydatkowanie środków publicznych nie narażając urzędu w którym pracuje na odpowiedzialność wynikająca z ustaw szczególnych.

9. Zasada otwartości i konkurencyjności naboru zasada ta stała się już powszechną w rekrutacji do korpusu służby cywilnej. Przejrzystość ,otwartość procedur rekrutacyjnych ma gwarantować wysoki poziom merytoryczny urzędników, a także rozpatrywanych spraw.

Zasady etyki korpusu służby cywilnej  

1. zasada godnego zachowania,
2. zasada służby publicznej,
3. zasada lojalności,
4. zasada neutralności politycznej,
5. zasada bezstronności,
6. zasada rzetelności.

1. Zasada godnego zachowania polega w szczególności na wykonywaniu pracy z respektem dla reguł współżycia społecznego i kultury osobistej, poszanowania godności innych osób, w tym podwładnych, kolegów i przełożonych; życzliwości wobec ludzi i zapobieganiu powstawaniu konfliktów w pracy, w relacjach z obywatelami oraz współpracownikami; właściwym zachowaniu się również poza pracą, unikaniu niepożądanych zachowań mających negatywny wpływ na wizerunek państwa, służby cywilnej i urzędu.

2. Zasada służby publicznej wyraża się w szczególności w służebnym charakterze pracy wobec obywateli, mającej na celu urzeczywistnianie wartości leżących u podstaw prawa  Rzeczypospolitej Polskiej; służbie państwu, której podstawowym elementem jest ochrona jego interesów i rozwoju; współtworzeniu wizerunku służby cywilnej oraz wpływaniu na postrzeganie Rzeczypospolitej Polskiej w kraju i w świecie; przedkładaniu dobra wspólnego obywateli nad interes osobisty, jednostkowy lub grupowy; nieuchylaniu się od podejmowania trudnych rozstrzygnięć oraz odpowiedzialności za swoje postępowanie, ze świadomością, że interes publiczny wymaga działań rozważnych, ale skutecznych i realizowanych w sposób zdecydowany. Władza państwowa jest bowiem władzą służebną w stosunku do praw obywateli i praw w ogóle. Zasada ta podkreśla służebność władzy państwowej w stosunku do praw obywateli, w konsekwencji służebność pracy członka korpusu służby cywilnej wobec petentów.
Zasada służby publicznej władza państwowa jest bowiem władzą służebną w stosunku do praw obywateli i praw w ogóle. Zasada ta podkreśla służebność władzy państwowej w stosunku do praw obywateli, w konsekwencji służebność pracy członka korpusu służby cywilnej wobec petentów.

3. Zasada lojalności polega w szczególności na lojalności wobec Rzeczypospolitej Polskiej; lojalnym i rzetelnym realizowaniu programu Rządu Rzeczypospolitej Polskiej, bez względu na własne przekonania i poglądy polityczne; lojalności wobec urzędu oraz przełożonych, kolegów i podwładnych, gotowości do wykonywania służbowych poleceń, dbając, aby nie zostało naruszone prawo lub popełniona pomyłka; udzielaniu przełożonym obiektywnych, zgodnych z najlepszą wolą i wiedzą porad i opinii podczas przygotowywania propozycji działań  administracji rządowej; wykazywaniu powściągliwości w publicznym wypowiadaniu poglądów na temat pracy swego urzędu oraz innych urzędów, zwłaszcza jeżeli poglądy takie podważałyby zaufanie obywateli do tych instytucji.

4. Zasada neutralności politycznej - zasada ta określa zakaz manifestowania publicznego poglądów politycznych, to nie oznacza zakazu posiadania poglądów czy upodobań politycznych. Zasada ta powiązana jest z zasadą bezstronności i profesjonalizmu. Zasada neutralności politycznej, z uwzględnieniem tego, że partie polityczne w państwie demokratycznym są przewidzianymi przez Konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej i akceptowanymi przez obywateli wyrazicielami ich woli oraz tego, że członek korpusu służby cywilnej może korzystać z zagwarantowanych wolności i praw człowieka i obywatela, w tym prawa do udziału w życiu publicznym, polega w szczególności na niemanifestowaniu publicznym poglądów i sympatii politycznych, zwłaszcza nieprowadzeniu jakiejkolwiek agitacji o charakterze politycznym w służbie oraz poza nią; dystansowaniu się od wszelkich wpływów i nacisków politycznych mogących prowadzić do działań stronniczych; niepodejmowaniu żadnych publicznych działań bezpośrednio wspierających działania o charakterze politycznym; niestwarzaniu podejrzeń o sprzyjanie partiom politycznym i przestrzeganiu obowiązujących ograniczeń; dbałości o jasność i przejrzystość relacji z osobami pełniącymi funkcje polityczne, przy uwzględnieniu, że relacje te nie mogą podważać zaufania do politycznej neutralności członka korpusu służby cywilnej.

5. Zasada bezstronności w szczególności polega na zakazie podejmowania prac kolidujących z obowiązkami służbowymi, równym traktowanie uczestników spraw administracyjnych, prowadzenie spraw bez przyjmowania korzyści majątkowych, niedemonstrowania zażyłości z osobami publicznymi, godzeniu jawności działania administracji publicznej z tajemnicą ustawowo chronioną. Zasada ta ma zabezpieczyć obiektywizm rozstrzygania spraw przez urzędników na podstawie znajomości prawdy. Zasada bezstronności wyraża się w szczególności w niedopuszczaniu do podejrzeń o konflikt między interesem publicznym i prywatnym; niepodejmowaniu żadnych prac ani zajęć, które kolidują z obowiązkami służbowymi; jednakowym traktowaniu wszystkich uczestników w prowadzonych sprawach administracyjnych i nieuleganiu przy tym jakimkolwiek naciskom; niedemonstrowaniu zażyłości z osobami publicznie znanymi ze swej działalności zwłaszcza politycznej, gospodarczej, społecznej lub religijnej oraz niepromowaniu jakichkolwiek grup interesu.

6. Zasada rzetelności - konsekwentne wypełnianie obowiązków wynikających z ustaw, realizowanie swoich funkcji w granicach prawa, na zasadzie prawdy obiektywnej. Zasada rzetelności wyraża się w szczególności w sumiennym, rozważnym wykonywaniu powierzonych zadań; dotrzymywaniu zobowiązań, zgodnie z przepisami prawa; twórczym podejmowaniu zadań i aktywnym realizowaniu obowiązków, z najlepszą wolą i w interesie społecznym, nieograniczającym się jedynie do przestrzegania przepisów.

"Rosyjskie władze postanowiły prawnie uregulować kwestie wyrażania poglądów obywateli na temat rządzących. Zakaz krytykowania władz w pierwszej kolejności dotyczyć będzie służb mundurowych.

Prezydent Dmitrij Miedwiediew podpisał wczoraj ustawę federalną „O służbie w organach spraw wewnętrznych Federacji Rosyjskiej”.
Zgodnie z ustawą zabrania się funkcjonariuszom policji publicznie krytykować władze rosyjskie lub urzędników państwowych. (...)"
http://wpolityce.pl/wydarzenia/19165-rosja-zabrania-krytykowania-wladz-i-urzednikow-panstwowych


Skąd my to znamy  

Mam nadzieję, że ICH zasięg terytorialny kończy się na granicy z III RP, bo mielibyśmy przechlapane  

. . .

Zgodnie z  zarządzeniem Nr 70 Prezesa Rady Ministrów z dnia 6 października 2011 r. w sprawie wytycznych w zakresie przestrzegania zasad służby cywilnej oraz w sprawie zasad etyki korpusu służby cywilnej

Zasady służby cywilnej:

Przestrzegając zasady legalizmu, praworządności i pogłębiania zaufania obywateli do organów administracji publicznej, członek korpusu służby cywilnej w szczególności:

1) przy realizacji zadań na swoim stanowisku pracy przestrzega prawa;

2) swoją postawą i działaniem przyczynia się do realizacji zasady państwa prawnego;

3) przez swoje zachowanie i działania w stosunku do obywateli istotnie wpływa na stopień więzi obywateli z państwem;

4) w granicach określonych przez prawo postępuje w sposób zapewniający aktywny udział obywateli w rozstrzyganiu spraw publicznych;

5) nie kieruje się uprzedzeniami, załatwiając sprawy obywateli, innych osób oraz podmiotów;

6) nie uczestniczy w strajkach lub akcjach protestacyjnych, zakłócających normalne funkcjonowanie urzędu.


Przestrzegając zasady ochrony praw człowieka i obywatela, członek korpusu służby cywilnej w szczególności zna prawa człowieka i obywatela, nie proponuje ani nie podejmuje działań, które naruszają prawa człowieka i obywatela, oraz ma na uwadze, że ich skuteczna ochrona przyczynia się do wzrostu autorytetu państwa.


Przestrzegając zasady bezinteresowności, członek korpusu służby cywilnej w szczególności:

1) nie przyjmuje od osób zaangażowanych w prowadzone sprawy żadnych korzyści;

2) nie przyjmuje żadnej formy zapłaty za publiczne wystąpienia, gdy mają one związek z zajmowanym stanowiskiem;

3) rezygnuje z dodatkowego zatrudnienia lub zajęcia zarobkowego, jeżeli dalsze wykonywanie dodatkowego zatrudnienia lub zajęcia zarobkowego może mieć negatywny wpływ na sprawy prowadzone w ramach obowiązków służbowych;

4) nie prowadzi szkoleń, jeżeli mogłoby to negatywnie wpłynąć na bezstronność prowadzonych spraw.


Przestrzegając zasady jawności i przejrzystości, członek korpusu służby cywilnej w szczególności:

1) w granicach określonych przez prawo zapewnia dostępność informacji o zasadach i efektach swojej pracy i podejmowanych rozstrzygnięciach, która stanowi podstawę zaufania obywateli do państwa, a ograniczenia w tym zakresie mogą wynikać jedynie z wyłączenia jawności rozstrzygnięcia;

2) przy tworzeniu przepisów, podejmowaniu decyzji oraz innych rozstrzygnięć, dąży do zapewnienia jednoznaczności oraz zrozumiałości podejmowanych działań;

3) przyjęte rozstrzygnięcia wyczerpująco uzasadnia, ze wskazaniem powodów ich przyjęcia oraz celów, które mają zostać osiągnięte, zwłaszcza w sprawach będących przedmiotem rozbieżności w debacie publicznej;

4) zna konstytucyjne i ustawowe przepisy dotyczące prawa dostępu do informacji publicznej oraz zapewnia praktyczną realizację tego prawa.


Przestrzegając zasady dochowania tajemnicy ustawowo chronionej, członek korpusu służby cywilnej w szczególności:

1) dochowuje tajemnicy ustawowo chronionej;

2) obejmując ochroną informację, czyni to w celu zabezpieczenia wyraźnie wskazanych interesów państwa, obywateli oraz innych podmiotów, a nie w celu ograniczenia jawności i przejrzystości działania.


Przestrzegając zasady profesjonalizmu, członek korpusu służby cywilnej w szczególności:

1) realizując zadania państwa, posiada niezbędną wiedzę dotyczącą funkcjonowania państwa, podnosi kwalifikacje oraz rozwija wiedzę zawodową, potrzebną do jak najlepszego wykonywania pracy w urzędzie;

2) zna akty prawne dotyczące funkcjonowania urzędu, w którym jest zatrudniony, oraz zapoznaje się z wszystkimi istotnymi okolicznościami faktycznymi i prawnymi prowadzonych przez siebie spraw;

3) zna zasady etyki korpusu służby cywilnej i sumiennie ich przestrzega;

4) zna zasady służby cywilnej i sumiennie ich przestrzega;

5) poddaje się weryfikacji znajomości zasad służby cywilnej;

6) dąży do stosowania wysokich standardów zarządzania publicznego, wykorzystuje wiedzę przełożonych, kolegów i podwładnych, dzieli się z nimi własnym doświadczeniem zawodowym, a jeżeli jest to uzasadnione, korzysta z pomocy ekspertów;

7) efektywnie i racjonalnie zarządza posiadanymi zasobami kadrowymi i wykorzystuje w taki sposób czas pracy;

8) w wykonywaniu zadań dąży do uzgodnień opartych na rzeczowej argumentacji;

9) jest gotów do przyjęcia krytyki, uznania swoich błędów i do naprawienia ich konsekwencji;

10) przez swoją postawę dba o wizerunek służby cywilnej;

11) korzystając z zagwarantowanych praw pracowniczych:

a) ma na względzie wynikające z przepisów ograniczenia możliwości podjęcia zatrudnienia lub wykonywania innych zajęć,

b) ma na względzie wynikające z przepisów ograniczenia poufności informacji dotyczącej również jego życia osobistego;

12) korzystając z określonej w przepisach szczególnej ochrony stosunku pracy urzędnika służby cywilnej, ma na względzie cel tej szczególnej ochrony, którym jest:

a) pozyskiwanie i zatrzymywanie w służbie cywilnej osób, które swój profesjonalny rozwój wiążą z pracą w administracji rządowej,

b) ochrona zatrudnienia w służbie cywilnej osób, które wykazały w swojej pracy zdolność do profesjonalnego i etycznego zachowania członka korpusu służby cywilnej, a w szczególności przestrzegały zasady neutralności politycznej i bezstronności służby cywilnej.


Przestrzegając zasady odpowiedzialności za działanie lub zaniechanie, członek korpusu służby cywilnej w szczególności:

1) wykonuje zadania ze świadomością szczególnej odpowiedzialności wynikającej z publicznego charakteru pełnionej służby;

2) przy wykonywaniu zadań kieruje się interesem publicznym i efektywnością oraz zgodnością podejmowanych działań z przepisami; jeżeli zachodzi rozbieżność między przepisami prawa a interesem publicznym, sygnalizuje to przełożonym;

3) na każdym etapie realizacji zadań jest gotów do rozliczenia się przed przełożonymi i obywatelami z podejmowanych działań;

4) w razie postawienia zarzutu naruszenia obowiązków członka korpusu służby cywilnej nie podejmuje działań zmierzających do zakłócenia sprawnego przebiegu postępowania mającego na celu ustalenie osoby za to odpowiedzialnej;

5) jeżeli jest przekonany, że polecenie służbowe przełożonego narusza zasady służby cywilnej, informuje go lub jego przełożonych na piśmie.


Przestrzegając zasady racjonalnego gospodarowania środkami publicznymi, członek korpusu służby cywilnej w szczególności:

1) korzystając ze środków publicznych do realizacji zadań państwa i proponując kierunki jego działań, ma na względzie interes państwa i obywateli oraz efektywne osiąganie celów, przy racjonalnym wykorzystaniu środków powierzonych państwu przez obywateli;

2) jest gotowy do rozliczenia swojej dbałości o środki i mienie publiczne.


Realizując zasadę otwartości i konkurencyjności naboru, członek korpusu służby cywilnej, organizując i przeprowadzając nabór w służbie cywilnej w szczególności:

1) ma na względzie dbałość o:

a) równy dostęp do służby publicznej,

b) niedyskryminację z jakichkolwiek powodów,

c) zawodowe i rzetelne wykonywanie zadań państwa przez administrację rządową,

d) neutralność polityczną służby cywilnej;

2) przez swoje działania:

a) wzmacnia zaufanie obywateli do kompetencji osób, które realizują zadania państwa,

b) dba o to, aby wyłaniano w drodze naboru osoby najlepiej przygotowane do realizacji zadań państwa,

c) daje gwarancje jawnej i efektywnej kontroli nad przebiegiem naboru;

3) nie wywiera pozaustawowego wpływu ani nacisku na proces naboru, nie ulega takim wpływom lub naciskom, a o ich wystąpieniu informuje właściwych przełożonych.



Zasady etyki korpusu służby cywilnej

Zasada godnego zachowania polega w szczególności na:

1) wykonywaniu pracy z respektem dla reguł współżycia społecznego i kultury osobistej, poszanowania godności innych osób, w tym podwładnych, kolegów i przełożonych;

2) życzliwości wobec ludzi i zapobieganiu powstawaniu konfliktów w pracy, w relacjach z obywatelami oraz współpracownikami;

3) właściwym zachowaniu się również poza pracą, unikaniu niepożądanych zachowań mających negatywny wpływ na wizerunek państwa, służby cywilnej i urzędu.


Zasada służby publicznej wyraża się w szczególności w:

1) służebnym charakterze pracy wobec obywateli, mającej na celu urzeczywistnianie wartości leżących u podstaw prawa Rzeczypospolitej Polskiej;

2) służbie państwu, której podstawowym elementem jest ochrona jego interesów i rozwoju;

3) współtworzeniu wizerunku służby cywilnej oraz wpływaniu na postrzeganie Rzeczypospolitej Polskiej w kraju i w świecie;

4) przedkładaniu dobra wspólnego obywateli nad interes osobisty, jednostkowy lub grupowy;

5) nieuchylaniu się od podejmowania trudnych rozstrzygnięć oraz odpowiedzialności za swoje postępowanie, ze świadomością, że interes publiczny wymaga działań rozważnych, ale skutecznych i realizowanych w sposób zdecydowany.


Zasada lojalności polega w szczególności na:

1) lojalności wobec Rzeczypospolitej Polskiej;

2) lojalnym i rzetelnym realizowaniu programu Rządu Rzeczypospolitej Polskiej, bez względu na własne przekonania i poglądy polityczne;

3) lojalności wobec urzędu oraz przełożonych, kolegów i podwładnych, gotowości do wykonywania służbowych poleceń, dbając, aby nie zostało naruszone prawo lub popełniona pomyłka;

4) udzielaniu przełożonym obiektywnych, zgodnych z najlepszą wolą i wiedzą porad i opinii podczas przygotowywania propozycji działań administracji rządowej;

5) wykazywaniu powściągliwości w publicznym wypowiadaniu poglądów na temat pracy swego urzędu oraz innych urzędów, zwłaszcza jeżeli poglądy takie podważałyby zaufanie obywateli do tych instytucji.


Zasada neutralności politycznej, z uwzględnieniem tego, że partie polityczne w państwie demokratycznym są przewidzianymi przez Konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej i akceptowanymi przez obywateli wyrazicielami ich woli oraz tego, że członek korpusu służby cywilnej może korzystać z zagwarantowanych wolności i praw człowieka i obywatela, w tym prawa do udziału w życiu publicznym, polega w szczególności na:

1) niemanifestowaniu publicznym poglądów i sympatii politycznych, zwłaszcza nieprowadzeniu jakiejkolwiek agitacji o charakterze politycznym w służbie oraz poza nią;

2) dystansowaniu się od wszelkich wpływów i nacisków politycznych mogących prowadzić do działań stronniczych;

3) niepodejmowaniu żadnych publicznych działań bezpośrednio wspierających działania o charakterze politycznym;

4) niestwarzaniu podejrzeń o sprzyjanie partiom politycznym i przestrzeganiu obowiązujących ograniczeń;

5) dbałości o jasność i przejrzystość relacji z osobami pełniącymi funkcje polityczne, przy uwzględnieniu, że relacje te nie mogą podważać zaufania do politycznej neutralności członka korpusu służby cywilnej.


Zasada bezstronności wyraża się w szczególności w:

1) niedopuszczaniu do podejrzeń o konflikt między interesem publicznym i prywatnym;

2) niepodejmowaniu żadnych prac ani zajęć, które kolidują z obowiązkami służbowymi;

3) jednakowym traktowaniu wszystkich uczestników w prowadzonych sprawach administracyjnych i nieuleganiu przy tym jakimkolwiek naciskom;

4) niedemonstrowaniu zażyłości z osobami publicznie znanymi ze swej działalności zwłaszcza politycznej, gospodarczej, społecznej lub religijnej oraz niepromowaniu jakichkolwiek grup interesu.


Zasada rzetelności wyraża się w szczególności w:

1) sumiennym, rozważnym wykonywaniu powierzonych zadań;

2) dotrzymywaniu zobowiązań, zgodnie z przepisami prawa;

3) twórczym podejmowaniu zadań i aktywnym realizowaniu obowiązków, z najlepszą wolą i w interesie społecznym, nieograniczającym się jedynie do przestrzegania przepisów.

Jest to jakieś pocieszenie Silniczku, ale niestety niewielkie.  
Nasza kochana władzunia fundując nam knebel w postaci nowej etyki wielkimi krokami zbliża się do osiągnięcia wschodniego modelu sprawowania władzy.