<!--sizeo:2--><span style="font-size:10pt;line-height:100%"><!--/sizeo-->Choroba, zasiłki opiekuńcze<!--sizec--></span><!--/sizec-->
<!--quoteo--><div class='quotetop'></div><div class='quotemain'><!--quotec-->Od 8 lutego 2005 roku zmienią się zasady wypłacania i przyznawania zasiłków chorobowych, a także świadczeń rehabilitacyjnych :
Zmiany te będą konsekwencją wejścia w życie ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r. o zmianie ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2005 r. nr 10, poz. 72). Nowe przepisy przewidują, że okres pobierania zasiłku chorobowego zostanie wydłużony do 182 dni (ze 180 dni obowiązujących obecnie). Jeśli niezdolność do pracy będzie wynikiem gruźlicy, zasiłek nadal będzie przysługiwał przez 270 dni. Nie będzie już można przedłużać okresu wypłaty zasiłku chorobowego o kolejne 3 miesiące, a zasiłek chorobowy wypłacany od 91 dnia trwania choroby - wyniesie 80 proc. podstawy, a nie 100 proc., jak dotychczas.
Oprócz kobiet w ciąży i osób, które ulegną wypadkowi w drodze do lub z pracy, do zasiłku chorobowego obliczanego od 100 proc. podstawy wymiaru będą też uprawnione osoby przebywające na zwolnieniu: wskutek poddania się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów oraz ci, którzy poddali się zabiegowi ich pobrania. Zyskają oni też prawo do wynagrodzenia wypłacanego w pierwszych 33 dniach choroby w podwyższonym wymiarze 100 proc. Podstawę służącą do wyliczenia zasiłku chorobowego będzie stanowić okres 12 miesięcy.
Zmiany w ustawie zasiłkowej przewidują też, że świadczenie rehabilitacyjne w pełnym wymiarze (100 proc. podstawy wymiaru) przysługiwać będzie jedynie kobietom w ciąży. Zostali więc pozbawieni tego prawa poszkodowani w wypadkach w drodze do lub z pracy. Dodatkowo wprowadzono nową zasadę ustalania jego wysokości. W ciągu trzech pierwszych miesięcy jego wypłacania wyniesie ono 90 proc. podstawy wymiaru zasiłku chorobowego, a po tym czasie spadnie do obecnie obowiązującej wysokości 75 proc. Nowela zlikwidowała też przywileje związane z chorobą dla m.in. wybranych nauczycieli czy pracowników urzędów.
Zasiłki chorobowe, do których osoby nabyły prawo przed wejściem w życie nowych przepisów, będą wypłacane na warunkach i w wysokości określanych w przepisach dotychczasowych za cały czas nieprzerwanej niezdolności do pracy. <!--QuoteEnd--></div><!--QuoteEEnd--> <!--sizeo:2--><span style="font-size:10pt;line-height:100%"><!--/sizeo-->Bartosz Marczuk-GAZETA PRAWNA 18.01.2005r. <!--sizec--></span><!--/sizec-->

<!--sizeo:2--><span style="font-size:10pt;line-height:100%"><!--/sizeo-->JAKA PODSTAWA WYMIARU <!--sizec--></span><!--/sizec-->

<!--quoteo--><div class='quotetop'></div><div class='quotemain'><!--quotec-->W grudniu 2004 r. chorowałem i kilka dni byłem na zwolnieniu lekarskim. Ustalono mi podstawę wymiaru z 6 miesięcy poprzedzających, czyli od czerwca do listopada 2004 r. Czy gdybym teraz zachorował, to miałbym tę samą - dla mnie bardzo korzystną - podstawę wymiaru wynagrodzenia chorobowego?
Jeżeli zachoruje pan po wejściu w życie ustawy, czyli od 8 lutego 2005 r. albo po tej dacie, to podstawa wymiaru wynagrodzenia chorobowego zostanie ustalona z 12 miesięcy poprzedzających miesiąc zachorowania, czyli według zasad określonych w nowelizacji. W takim przypadku nie będzie się stosować art. 43 ustawy chorobowej. Gdyby jednak zachorował pan wcześniej, to podstawa wymiaru wynagrodzenia chorobowego byłaby taka sama jak przy absencji chorobowej z grudnia 2004 r. - przez cały okres nieprzerwanego pobierania wynagrodzenia chorobowego. Jeżeli w zwolnieniu lekarskim nastąpi przerwa (choćby jednodniowa) albo po 33 dniach nieprzerwanego zwolnienia nabędzie pan prawo do zasiłku chorobowego, wówczas podstawa wymiaru zostanie ustalona na nowo z 12 miesięcy poprzedzających miesiąc zachorowania.

Jestem w ciąży. Od kilku miesięcy przebywam na zwolnieniach lekarskim. Termin porodu przypada w marcu. Co będzie stanowiło podstawę wymiaru mojego zasiłku macierzyńskiego?
W myśl art. 43 ustawy chorobowej podstawy zasiłku nie ustala się na nowo, jeżeli między okresami pobierania zasiłków tego samego lub innego rodzaju nie było przerwy albo była ona krótsza niż 3 miesiące. Zgodnie z nowelizacją ustawy chorobowej, jeżeli zmienisię rodzaj zasiłku (nawet bez jednego dnia przerwy), działanie art. 43 ustawy zostanie czasowo zawieszone. Dla nowego rodzaju zasiłku trzeba będzie więc ustalić nową podstawę wymiaru, biorąc pod uwagę zarobki z ostatnich 12 miesięcy, czyli - w pani przypadku - od marca 2004 r. do lutego 2005 r.

Pobieram świadczenie rehabilitacyjne od 5 stycznia 2005 r. i mam je otrzymywać przez 6 miesięcy. Jego wysokość została ustalona na 75 proc. podstawy wymiaru. Czy po wejściu w życie nowelizacji ustawy chorobowej moje świadczenie będzie wyższe?
Nie, będzie takie samo jak przed nowelizacją. Według nowych zasad świadczenie rehabilitacyjne za pierwsze 3 miesiące będzie wynosiło 90 proc. podstawy wymiaru, a dopiero za dalsze miesiące - 75 proc. Przepis ten jednak będzie stosowany do tych świadczeń rehabilitacyjnych, do których prawo powstanie po wejściu w życie nowelizacji ustawy. Stąd - w pani przypadku - wysokość świadczenia rehabilitacyjnego nie zmieni się i nadal będzie wynosiła 75 proc. podstawy wymiaru.

Mam chorą matkę. W połowie lutego będzie wypisana ze szpitala. Mam zamiar się nią zaopiekować i dlatego wybieram się na zwolnienie lekarskie. Jaka będzie podstawa wymiaru mojego zasiłku opiekuńczego, skoro ostatni raz na zwolnieniu chorobowym byłam w grudniu 2004 r.?
Jeżeli będzie się pani ubiegała o zwolnienie lekarskie na opiekę nad chorą matką w połowie lutego 2005 r., to podstawa wymiaru zasiłku opiekuńczego zostanie ustalona według nowych zasad,przewidzianych ustawą, która wejdzie w życie 8 lutego 2005 r. Fakt, że niedawno pani chorowała i miała ustaloną podstawę wymiaru do zasiłku chorobowego, nie ma w tej sprawie znaczenia, ponieważ działanie art. 43 ustawy chorobowej zostanie w tym przypadku zawieszone.

Czy kobieta w ciąży, przebywająca na zwolnieniu lekarskim od drugiego miesiąca ciąży, będzie otrzymywać zasiłek chorobowy do czasu porodu? Jeżeli nie, to co wtedy? Jaka jest podstawa do wyliczenia tego zasiłku?
Kobieta w ciąży może otrzymywać - nawet do dnia poprzedzającego dzień porodu - wynagrodzenie za czas choroby, a następnie zasiłek chorobowy. Pod warunkiem jednak, że jest niezdolna do pracy. Nie każda kobieta w ciąży taki zasiłek dostanie. Skorzysta z niego tylko ta, która jest ubezpieczona, a ponadto ma udokumentowaną przez lekarza, na druku ZUS ZLA, niezdolność do pracy. Jeżeli czytelniczka będzie pobierała zasiłek chorobowy w dniu wejścia w życie nowelizacji ustawy (8 lutego), to w razie dalszych zwolnień lekarskich, przypadających bez jednego dnia przerwy, podstawa wymiaru zasiłku nie zmieni się. Jeżeli jednak po 7 lutego br. w zwolnieniach lekarskich nastąpi jakakolwiek przerwa, to podstawa wymiaru zasiłku chorobowego zostanie obliczona na nowo na podstawie zarobków z 12 miesięcy poprzedzających miesiąc zachorowania. O przyznanie urlopu i zasiłku macierzyńskiego czytelniczka może wystąpić na 2 tygodnie przed porodem. Jeżeli tego nie zrobi, wówczas zasiłek macierzyński będzie jej przysługiwał od dnia porodu. Ponieważ do porodu dojdzie na pewno po7 lutego br., to podstawa wymiaru zasiłku macierzyńskiego zostanie ustalona na nowo na podstawie zarobków z 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających urlop macierzyński. Art. 43 ustawy chorobowej nie będzie miał zastosowania. <!--QuoteEnd--></div><!--QuoteEEnd-->
<!--sizeo:2--><span style="font-size:10pt;line-height:100%"><!--/sizeo-->KRYSTYNA TYMOREK RADCA PRAWNY W DEPARTAMENCIE UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH W MINISTERSTWIE POLITYKI SPOŁECZNEJ -Notowała MARTA GADOMSKA Rzeczpospolita 19.01.2005r. <!--sizec--></span><!--/sizec-->

<!--sizeo:2--><span style="font-size:10pt;line-height:100%"><!--/sizeo-->DYLEMATY CIĘŻARNYCH <!--sizec--></span><!--/sizec-->
<!--quoteo--><div class='quotetop'></div><div class='quotemain'><!--quotec-->Jestem w ciąży, od listopada przebywam na zwolnieniu lekarskim. Po wizycie u lekarza okazało się, że muszę leżeć jeszcze 2 miesiące. Co się stanie, jeśli wyczerpię już 182-dniowy okres zasiłkowy? Pani prawa nabyte zostaną zachowane. Może pani skorzystać zatem z przedłużenia okresu zasiłkowego o kolejne 3 miesiące. Gdyby natomiast uzyskała pani prawo do zasiłku chorobowego po 7 lutego 2005 r., wówczas mogłaby pani dostać - bezpośrednio po wyczerpaniu 182-dniowego okresu zasiłkowego - świadczenie rehabilitacyjne. Nowe przepisy zlikwidowały bowiem możliwość przedłużania okresu zasiłkowego. Świadczenie rehabilitacyjne dla ciężarnych wynosi 100 proc. podstawy wymiaru. W celu przedłużenia zasiłku musi pani za pośrednictwem lekarza leczącego wypełnić zaświadczenie ZUS Z-21 i zanieść do lekarza orzecznika ZUS. To do niego należy właśnie decyzja o przedłużeniu okresu zasiłkowego najwyżej o kolejne 3 miesiące. Skoro jest pani na zwolnieniu od listopada 2004 r., to druk ten należy złożyć w marcu br. (po 4 miesiącach od pierwszego dnia choroby).

Od 15 stycznia przebywam na pierwszym w tym roku zwolnieniu lekarskim. Podstawę wymiaru wynagrodzenia za czas choroby kadrowa ustaliła na podstawie 6 wcześniejszych miesięcy. Jak to będzie wyglądało po przejściu na zasiłek chorobowy? Urodzę prawdopodobnie 7 kwietnia i będę potem pobierać zasiłek macierzyński. Jak ustalić podstawy wymiaru tych zasiłków?
Przez pierwsze 33 dni zwolnienia lekarskiego przysługuje pani wynagrodzenie za czas choroby od pracodawcy, wyliczone według starych zasad, czyli na podstawie wynagrodzeń z ostatnich 6 miesięcy. Po upływie owych 33 dni dostanie pani zasiłek chorobowy. Nastąpi to już po 7 lutego br., zatem jego podstawę trzeba wyliczyć po nowemu, a więc z 12 miesięcy. Natomiast, zgodnie z art. 43 uśp, do zasiłku macierzyńskiego trzeba będzie wziąć podstawę wymiaru zasiłku chorobowego obliczonego według nowych zasad.

Pracuję na pełnym etacie i dodatkowo prowadzę działalność gospodarczą. Z tytułu firmy opłacam jedynie składkę na ubezpieczenie zdrowotne. Czy po 8 lutego będę miała prawo do zasiłku chorobowego z tytułu pracy oraz zasiłku macierzyńskiego, który będę ewentualnie pobierać od 1 marca (przewidywana data porodu)?
Prowadzenie działalności gospodarczej podczas trwania stosunku pracy nie stoi na przeszkodzie temu, by pracownica otrzymywała zasiłki chorobowy i macierzyński od pracodawcy (lub z ZUS). Płatnik nie powinien jednak naliczać składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe od zasiłku macierzyńskiego, jeśli na czas jego pobierania nie wyrejestruje pani działalności gospodarczej. To pracownica ma bowiem obowiązek opłacać w tym czasie - od daty rozpoczęcia urlopu macierzyńskiego - oprócz składki zdrowotnej również składki emerytalną, rentowe i wypadkową z tytułu prowadzonej działalności.

NA DŁUGIM ZWOLNIENIU -----------------------------------
Jedna z naszych pracownic od listopada ubiegłego roku przebywa na zwolnieniu lekarskim. Jaki zasiłek chorobowy powinna otrzymać od 91 dnia jego pobierania, czyli od 21 lutego tego roku? Czy 100-procentowy?
Tak. Zasiłek chorobowy, do którego prawo powstało przed 8 lutego 2005 r. przysługuje - za cały czas nieprzerwanej niezdolności do pracy - po staremu, czyli od 91 dnia choroby - w wysokości 100 proc. Nawet wtedy, gdy 91 dzieńzwolnienia przypada już po po 7 lutego.

A co, jeśli 90 dzień absencji chorobowej upłynie w przeddzień wejścia nowelizacji w życie, a więc gdy pierwszy dzień wypłaty 100 proc. zasiłku przypada 8 lutego 2005 r.?
Zasiłek chorobowy, do którego prawo powstało przed 8 lutego br., przysługuje w wysokości 100 proc. podstawy wymiaru od 91 dnia nieprzerwanej niezdolności do pracy także wtedy, gdy 91 dzień tej niezdolności przypada właśnie 8 lutego albo po tej dacie.

Czy osoba, która uzyskała 100-proc. zasiłek chorobowy po 90 dniach nieprzerwanego zwolnienia lekarskiego, nadal ma prawo do 100 proc., jeśli kolejna niezdolność przypada na pobyt w szpitalu? A może trzeba wówczas obniżyć zasiłek do 70 proc.?
Zasiłek chorobowy, podwyższony do 100 proc. podstawy wymiaru od 91 dnia nieprzerwanej absencji chorobowej, przysługuje w takiej wysokości przez dalszy nieprzerwany okres zasiłkowy, również w razie pobytu w szpitalu. Natomiast osobie uprawnionej do 80proc. zasiłku za czas pobytu w szpitalu należy się 70-proc. zasiłek.

PO STAREMU CZY PO NOWEMU?
----------------------------------------------
Jak wygląda naliczanie zasiłków chorobowych po nowemu?
Najważniejsza zmiana polega na ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego wyłącznie z 12 miesięcy (dotychczas z 6 lub 12 miesięcy). Nowość tę stosuje się, gdy: - niezdolność do pracy powstanie począwszy od 8 lutego 2005 r., - nastąpi choćby jednodniowa przerwa w niezdolności do pracy powstałej przed tą datą, - chory przejdzie po 7 lutego br. z wynagrodzenia za czas choroby na zasiłek chorobowy. W takich sytuacjach nie będzie już możliwe przedłużenie okresu zasiłkowego o dalsze 3 miesiące.

Zarabiam 5 tys. zł brutto miesięcznie. Ile wyniósłby mój ewentualny zasiłek chorobowy po zmianie przepisów za 30-dniową niezdolność do pracy?
Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi przeciętne, miesięczne wynagrodzenie z 6 lub 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc zachorowania,powstania niezdolności do pracy (od 8 lutego zawsze z 12 miesięcy). W celu obliczenia tego zasiłku najpierw należy obniżyć wynagrodzenie brutto o 18,71 proc. Wysokość miesięcznego zasiłku to 80 proc. podstawy wymiaru, 70 proc. w razie pobytu w szpitalu i 100 proc. dla kobiet w ciąży oraz poszkodowanych w wypadkach w drodze do lub z pracy, a od 8 lutego także dla dawców tkanek, komórek i narządów. Za każdy dzień niezdolności do pracy, orzeczony zwolnieniem lekarskim, przysługuje 1/30 zasiłku miesięcznego. Załóżmy, że zachoruje pan po 7 lutego, a pana przeciętne wynagrodzenie z 12 wcześniejszych miesięcy wyniesie właśnie 5000 zł. Wówczas należny panu 80-proc. zasiłek chorobowy trzeba obliczyć następująco: 5000 - 18,71 proc. = 4064,50 zł 4064,50 zł : 30 dni = 135,48 zł - dniówka zasiłkowa 135,48 zł x 30 dni = 4064,40 zł - zasiłek za 30 dni

Pracownik otrzymuje 80-proc. zasiłek chorobowy. Co by się stało, gdyby ostatniego dnia jego pobierania (który przypadłby już po 7 lutego) złamał nogę i znalazł w szpitalu. Czy wówczas należałoby dokonać przeliczenia podstawy wymiaru 70-proc. zasiłku za czas pobytu w szpitalu na podstawie wynagrodzenia z 12 miesięcy nawet wtedy, gdy nie było żadnej przerwy między zwolnieniami lekarskimi? A może trzeba przyjąć podstawę wymiaru poprzedniego zasiłku?
Podstawa zasiłku chorobowego, przyznanego przed 8 lutego br. i wypłacanego potem bez przerwy, nie zmienia się przez cały czas jego ciągłego pobierania. Nie trzeba jej zatem przeliczać według 12 miesięcy. Zmienić się może natomiast wysokość stawki procentowej zasiłku. Przykładowo: jeżeli podczas nieprzerwanego zwolnienia lekarskiego okaże się, że pracownica jest w ciąży, to od początku udokumentowanej ciąży powinna dostać 100-proc. zasiłek chorobowy. Podobnie osobie uprawnionej do 80-proc. zasiłku chorobowego, która znajdzie się w szpitalu, przysługuje 70-proc. zasiłek. Co więcej, w takiej sytuacji jak opisana, po 90 dniach nieprzerwanej niezdolności do pracy wzrośnie on do 100 proc. podstawy wymiaru, nawet jeśli 91 dzień tej niezdolności przypadnie już po 7 lutego. Natomiast dawcom tkanek i narządów, którzy otrzymali lub otrzymają zasiłek chorobowyprzed 8 lutego i będą przebywać nieprzerwanie na zwolnieniu lekarskim, po 7 lutego przysługuje przez czas nieprzerwanego zwolnienia zasiłek w dotychczasowej wysokości bez podwyższania do 100 proc. z uwagi na to, że byli dawcami. Możliwe będzie natomiast podwyższenie zasiłku do 100 proc. po 90 dniach nieprzerwanej absencji.

Jestem funkcjonariuszem celnym od 28 lat. Od 15 sierpnia 2004 r. przebywam na zwolnieniu lekarskim po operacji wstawienia endoprotezy stawu biodrowego. Jak długo i w jakiej wysokości przysługuje mi zasiłek chorobowy? Na razie dostaję 100-proc. wynagrodzenie.
Funkcjonariusze służby celnej podlegają - zgodnie z ustawą o systemie ubezpieczeń społecznych - ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym oraz wypadkowemu. Nie podlegają natomiast ubezpieczeniu chorobowemu. Wobec tego nie mają prawa do świadczeń przewidzianych uśp, w tym do zasiłku chorobowego. Podczas niezdolności do pracy spowodowanej chorobą otrzymują za to uposażenie. Zgodnie z art. 26 pkt 6 ustawy z 24 lipca 1999 r. o służbie celnej funkcjonariusza celnego można zwolnić ze służby w razie nieobecności z powodu choroby trwającej dłużej niż rok. Oznacza to, że przez rok funkcjonariusz niezdolny do służby z powodu choroby może pobierać uposażenie. Nowelizacja z 17 grudnia 2004 r. nie dotyczy tej kwestii. Tak więc zachowuje pan prawo do uposażenia wypłacanego w czasie choroby, przez okres do 12 miesięcy.  <!--QuoteEnd--></div><!--QuoteEEnd-->
<!--sizeo:2--><span style="font-size:10pt;line-height:100%"><!--/sizeo-->KRYSTYNA TYMOREK, RADCA PRAWNY W DEPARTAMENCIE UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH W MINISTERSTWIE POLITYKI SPOŁECZNEJ - Rzeczpospolita 2.02.2005r.
Notowała MARTA GADOMSKA <!--sizec--></span><!--/sizec-->

<!--sizeo:2--><span style="font-size:10pt;line-height:100%"><!--/sizeo--> Wynagrodzenie za czas choroby <!--sizec--></span><!--/sizec--> <!--quoteo--><div class='quotetop'></div><div class='quotemain'><!--quotec-->Jak obliczyć podstawę wymiaru wynagrodzenia za czas choroby jeżeli pracownik, który jest wynagradzany wg stałej stawki miesięcznej, w jednym z miesięcy przyjmowanych do tej podstawy był nieobecny przez kilka dni z powodu choroby?
Zacznijmy od przypomnienia, że wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy wskutek choroby, oblicza się wg zasad obowiązujących przy wyliczaniu zasiłku chorobowego. Ten ostatni zaś ustala się obecnie w oparciu o przeciętne miesięczne wynagrodzenie, wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy. Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego za jeden dzień niezdolności do pracy stanowi jedna trzydziesta część wynagrodzenia stanowiącego podstawę wymiaru zasiłku. Warto też przypomnieć, że składników wynagrodzenia, które zgodnie z układem zbiorowym pracy lub przepisami o wynagradzaniu nie są zmniejszane za okres choroby, w podstawie wymiaru nie uwzględnia się.
Jeżeli w okresie, z którego ustalana jest podstawa wymiaru zasiłku chorobowego (analogicznie także wynagrodzenia za czas choroby płatnego ze środków pracodawcy), pracownik nie osiągnął wynagrodzenia wskutek nieobecności w pracy z przyczyn usprawiedliwionych, przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego:
1) wyłącza się wynagrodzenie za miesiące, w których przepracował mniej niż połowę obowiązującego go czasu pracy;
2) przyjmuje się - po uzupełnieniu - wynagrodzenie z miesięcy, w których przepracował co najmniej połowę obowiązującego go czasu pracy.
Z pytania wynika, że w jednym z miesięcy przyjmowanych do podstawy wymiaru wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy nastąpiła absencja, ale pracownik przepracował wymagane minimum - co najmniej połowę obowiązującego go czasu pracy. W takim wypadku do podstawy wymiaru wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy należy przyjąć wynagrodzenie, które pracownik osiągnąłby, gdyby przepracował cały miesiąc. Ustawodawca przewidział dwie metody dla osiągnięcia wymaganej wartości, uzależnione od rodzaju wynagrodzenia. Do podstawy wymiaru wynagrodzenia chorobowego należy przyjąć:
1) w przypadku wynagrodzenia stałego - wynagrodzenie miesięczne określone w umowie o pracę lub w innym akcie, na podstawie którego powstał stosunek pracy,
2) w przypadku wynagrodzenia zmiennego - wynagrodzenie miesięczne obliczone przez podzielenie wynagrodzenia osiągniętego za przepracowane dni robocze przez liczbę dni przepracowanych i pomnożenie przez liczbę dni, które ubezpieczony będący pracownikiem był obowiązany przepracować w tym miesiącu.

Przykład
Pracownik stał się niezdolny do pracy wskutek choroby w marcu 2005 r. Jest to jego pierwsza choroba w bieżącym roku. Podstawę wymiaru wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy na skutek choroby stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 poprzednich miesięcy, tj. od marca 2004 r. do lutego 2005 r. Pracownik otrzymuje stałe wynagrodzenie miesięczne w wysokości 1.231 zł brutto, jednak w miesiącu grudniu 2004 r., tj. w okresie, z którego ustalana jest podstawa wymiaru bieżącego wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy, pracownik również był niezdolny do pracy z powodu choroby przez okres 10 dni. Pracodawca przyjmie do podstawy wymiaru za miesiąc grudzień 2004 r. wynagrodzenie pracownika określone w umowie o pracę, tj. 1.231 zł. Po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne pokrywanych ze środków pracownika wynagrodzenie to wyniesie:
1.231 zł - (1.231 zł x 18,71%) = 1.000,68 zł. <!--QuoteEnd--></div><!--QuoteEEnd-->

<!--sizeo:2--><span style="font-size:10pt;line-height:100%"><!--/sizeo-->Gazeta Podatkowa nr 26 (128) / 2005 z dnia 2005-03-31, strona nr: 7
autor: Jolanta Rogacewicz <!--sizec--></span><!--/sizec-->

<!--quoteo--><div class='quotetop'></div><div class='quotemain'><!--quotec--> Czy w świetle zmiany art. 53 Kodeksu pracy, o czym pisaliście w nr 96 gazety, rozwiązanie stosunku pracy w przypadku długotrwałej choroby może nastąpić teraz po 182, 272 lub 362 dniach niezdolności do pracy? Niezupełnie. Możliwość rozwiązania stosunku pracy bez wypowiedzenia w przypadku długotrwałej choroby - co sygnalizowaliśmy w naszym wcześniejszym artykule - nastąpi po 182 lub 272 dniach niezdolności do pracy spowodowanej chorobą. Istnieje jeszcze jedna ewentualność, mianowicie w przypadku niezdolności do pracy spowodowanej gruźlicą, art. 53 K.p. może znaleźć zastosowanie nawet po 360 dniach (a nie po 362 dniach) tej niezdolności. Zarówno "okres podstawowy" (o czym również wspominaliśmy), który stanowi w tym wypadku 270 dni, jak i przedłużony o 90 dni przyznanego świadczenia rehabilitacyjnego (łącznie 360 dni), pozostaje tutaj bez zmian.
Zmiana art. 53 § 1 pkt 1 lit. b) Kodeksu pracy, wprowadzona ustawą z dnia 19 listopada 2004 r. o zmianie ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa oraz niektórych innych ustaw, która wejdzie w życie 8 lutego br. została podyktowana zmianą długości tzw. okresu zasiłkowego. Pamiętamy, że wcześniej "podstawowy okres choroby", podczas której pracodawca nie mógł rozwiązać stosunku pracy, wynosił 180 dni (nie dotyczy osób zatrudnionych krócej niż 6 miesięcy, chyba że ulegli wypadkowi przy pracy lub chorobie zawodowej). Jeżeli pracownik chorował dalej, a jego stan rokował powrót do zdrowia oraz aktywności zawodowej, uzyskiwał przedłużenie okresu zasiłkowego o dalsze 3 miesiące (90 dni). Ten okres także wchodził w skład okresu zasiłkowego i dopiero, gdy mimo jego przyznania pracownik nadal chorował, pracodawca był upoważniony do zastosowania art. 53 Kodeksu pracy - rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia. Ewentualny fakt wystąpienia pracownika o świadczenie rehabilitacyjne pozostawał bez znaczenia. Pracodawca miał prawo (nie należy mylić z obowiązkiem) zakończyć stosunek pracy bez względu na decyzję orzecznika w tej sprawie.
Obecnie nie będzie już możliwości przedłużenia okresu zasiłkowego. Chory pracownik (także inny ubezpieczony) otrzyma zasiłek chorobowy tylko przez wspomniany wyżej "okres podstawowy", przy czym został on nieco wydłużony i wyniesie 182 dni. Przedłużenie okresu zasiłkowego nie będzie już możliwe. Dalsza choroba (gdy rokowania co do jej rychłego ustąpienia są pomyślne) upoważni pracownika do wystąpienia o świadczenie rehabilitacyjne, które - tak jak wcześniej - zostanie przyznane maksymalnie na okres 1 roku. Przed zmianami - jak już wspominaliśmy - nabycie prawa do świadczenia nie chroniło pracownika przed rozwiązaniem stosunku pracy z art. 53 K.p. Teraz jednak, z uwagi na brak możliwości przedłużenia okresu zasiłkowego, ustawodawca rozciągnął ochronę przed rozwiązaniem stosunku pracy w tym trybie, na pierwsze trzy miesiące pobierania świadczenia rehabilitacyjnego. Oczywiście pracownik, który nie uzyska prawa do świadczenia, a w dalszym ciągu będzie niezdolny do pracy, będzie mógł zostać zwolniony już w 183 dniu lub w przypadku gruźlicy w 271 dniu niezdolności do pracy. Ten zaś, który takie prawo nabędzie (bez względu na jak długo), przez pierwsze trzy miesiące może być spokojny - pracodawca nie zastosuje art. 53 Kodeksu pracy. <!--QuoteEnd--></div><!--QuoteEEnd-->
<!--sizeo:2--><span style="font-size:10pt;line-height:100%"><!--/sizeo-->Gazeta Podatkowa nr 8 (110) / 2005 z dnia 2005-01-27, strona nr: 7
autor: Jolanta Rogacewicz <!--sizec--></span><!--/sizec-->

<!--sizeo:2--><span style="font-size:10pt;line-height:100%"><!--/sizeo--> Czy pracodawca może obniżyć wynagrodzenie : <!--sizec--></span><!--/sizec-->
<!--quoteo--><div class='quotetop'></div><div class='quotemain'><!--quotec-->Ostatnio byłam przez dwa tygodnie na zwolnieniu lekarskim z powodu choroby. Za okres zwolnienia lekarskiego pracodawca zobowiązany był wypłacić mi najpierw wynagrodzenie chorobowe, a potem zasiłek chorobowy. Po otrzymaniu świadczeń stwierdziłam, że są one niższe, niż sobie obliczyłam. Okazało się, że pracodawca obniżył wynagrodzenie chorobowe w związku z tym, iż dostarczyłam zaświadczenie lekarskie dopiero po 10 dniach od jego otrzymania. Czy miał on do tego prawo?Nie. W przypadku gdy zaświadczenie lekarskie obejmuje okres, za który najpierw przysługiwało wynagrodzenie chorobowe, a potem od 34. dnia niezdolności do pracy zasiłek chorobowy, obniżenie w związku z niedostarczeniem zaświadczenia w ciągu 7 dni od dnia jego otrzymania dotyczy wyłącznie zasiłku chorobowego. Pracodawca bezpodstawnie obniżył pani wynagrodzenie chorobowe. <!--QuoteEnd--></div><!--QuoteEEnd--> <!--sizeo:2--><span style="font-size:10pt;line-height:100%"><!--/sizeo-->Monika Wojciechowska - Gazeta Prawna 16.05.2005r.<!--sizec--></span><!--/sizec-->

<!--sizeo:2--><span style="font-size:10pt;line-height:100%"><!--/sizeo-->Co może zrobić pracodawca, gdy pracownik jest na długotrwałym zwolnieniu : <!--sizec--></span><!--/sizec-->
<!--quoteo--><div class='quotetop'></div><div class='quotemain'><!--quotec-->Mój pracownik jest już od dłuższego czasu na zwolnieniu chorobowym. 31 marca 2005 r. minął już 157. dzień tego zwolnienia. Jest to dla mnie bezproduktywny pracownik. Czy mogę go zwolnić po 180. dniu przebywania na zwolnieniu? I jaka jest do tego podstawa prawna? - pyta kadrowa z Ryk.
Z treści pytania wynika, że chodzi o pracownika zatrudnionego w Pani firmie co najmniej od 6 miesięcy. W związku z tym informujemy, że od 8 lutego 2005 r. okres zasiłkowy wynosi 182 dni. Został przedłużony ustawą zmieniająca ustawę o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.
Zatem najwcześniej będzie Pani mogła zwolnić chorego pracownika w 183. dniu przebywania na chorobowym, ale dopiero po spełnieniu uprzednio następujących warunków:
- jeśli lekarz orzecznik ZUS nie przedłuży mu okresu zasiłkowego do 270 dni (zgodnie bowiem z przepisami przejściowymi do zmian w ustawie o świadczeniach pieniężnych z ZUS w razie choroby lub macierzyństwa: gdy pracownik rozpoczął pobieranie zasiłku chorobowego przed zmianą przepisów, jego okres zasiłkowy może być „na starych zasadach” przedłużony do 270 dni; natomiast w przypadku pracowników, którzy zachorowali po zmianie przepisów, lekarz orzecznik nie będzie przedłużał okresu zasiłkowego ponad 182 dni, a zasiłek 270-dniowy będzie przysługiwał tylko w przypadku, gdy niezdolność pracownika do pracy została spowodowana gruźlicą),
- mimo że lekarz orzecznik nie przedłużył okresu zasiłkowego - pracownik nie odzyskał zdrowia i będzie przyznana mu renta,
- pracownikowi nie zostanie przyznane świadczenie rehabilitacyjne.
Uwaga! Musi Pani pamiętać, że w obecnym stanie prawnym pracodawca nie może zwolnić chorego pracownika także przez okres pobierania świadczenia rehabilitacyjnego przez pierwsze 3 miesiące.

Oznacza to, że nie może Pani automatycznie zwolnić pracownika od razu w 183. dniu nieobecności w pracy.

Najpierw musi pani ustalić wskazane wyżej kwestie. Dopiero gdy uzyska Pani całkowitą pewność, że np. lekarz orzecznik nie przedłużył pracownikowi okresu zasiłkowego, pracownik ten nie został skierowany na świadczenie rehabilitacyjne, tylko np. ubiega się o rentę - może go Pani zwolnić. Może to mieć miejsce dopiero np. w 190. dniu nieobecności pracownika w pracy.
Pracownika długotrwale niezdolnego do pracy z powodu choroby można zwolnić bez wypowiedzenia, bez jego winy w trybie art. 53 kp. Przypominamy, że od 8 lutego 2005 r. § 1 tego artykułu ma nowe brzmienie nadane mu przez ustawę zmieniająca ustawę o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.

Obecne brzmienie art. 53 kp.
::::::::::
Art. 53.
§ 1. Pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia:
1) jeżeli niezdolność pracownika do pracy wskutek choroby trwa:
a) dłużej niż 3 miesiące - gdy pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy krócej niż 6 miesięcy,
b) dłużej niż łączny okres pobierania z tego tytułu wynagrodzenia i zasiłku oraz pobierania świadczenia rehabilitacyjnego przez pierwsze 3 miesiące - gdy pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy co najmniej 6 miesięcy lub jeżeli niezdolność do pracy została spowodowana wypadkiem przy pracy albo chorobą zawodową,
2) w razie usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy z innych przyczyn niż wymienione w pkt 1, trwającej dłużej niż 1 miesiąc.
§ 2. Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia nie może nastąpić w razie nieobecności pracownika w pracy z powodu sprawowania opieki nad dzieckiem - w okresie pobierania z tego tytułu zasiłku, a w przypadku odosobnienia pracownika ze względu na chorobę zakaźną - w okresie pobierania z tego tytułu wynagrodzenia i zasiłku.
§ 3. Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia nie może nastąpić po stawieniu się pracownika do pracy w związku z ustaniem przyczyny nieobecności.
§ 4. Przepisy art. 36 § 1 1 i art. 52 § 3 stosuje się odpowiednio.
§ 5. Pracodawca powinien w miarę możliwości ponownie zatrudnić pracownika, który w okresie 6 miesięcy od rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia, z przyczyn wymienionych w § 1 i 2, zgłosi swój powrót do pracy niezwłocznie po ustaniu tych przyczyn.

Jeżeli zdecyduje się Pani na rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia w trybie art. 53 kp, to powinna Pani:
W pierwszej kolejności sporządzić na piśmie oświadczenie pracodawcy o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia bez winy pracownika w trybie art. 53 kp.
Następnie oświadczenie o rozwiązaniu umowy bez wypowiedzenia z powodu długotrwałej choroby wysyła Pani nieobecnemu pracownikowi listem poleconym za zwrotnym poświadczeniem odbioru. Może Pani także skorzystać np. z usług firmy kurierskiej.
Umowa o pracę rozwiązuje się z chwilą, gdy oświadczenie woli pracodawcy o jej rozwiązaniu dotrze do pracownika w taki sposób, że będzie on miał możliwość zapoznania się z jego treścią. Zatem tzw. zwrotka z poczty z informacją o odebraniu listu albo zwrotka, że list był dwukrotnie awizowany i nikt nie odebrał oznacza, że z tym dniem, tj. z dniem, kiedy ktoś odebrał list albo z dniem drugiego awizowania - oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę doszło do adresata i z tym dniem stosunek pracy ustaje.
Uwaga! Jeżeli więc będzie Pani pisać oświadczenie o rozwiązaniu umowy bez wypowiedzenia np. w 185. dniu nieobecności pracownika w pracy i będzie to np. 16 maja 2005 r., to nie podaje Pani tej daty jako daty ustania zatrudnienia, ponieważ umowa rozwiąże się dopiero wtedy, gdy oświadczenie o jej rozwiązaniu dotrze do adresata. Dopiero data - w zależności od sytuacji - odbioru listu lub drugiego awizowania - będzie datą rozwiązania umowy.
W momencie kiedy otrzyma Pani informację zwrotną z poczty, np. że list został odebrany 19 maja 2005 r. i będzie Pani już wiedziała kiedy nastąpiło rozwiązanie umowy o pracę (właśnie 19 maja 2005 r.), może Pani wypełnić i wysłać pracownikowi świadectwo pracy.
Musi Pani jeszcze pamiętać o obowiązku wypłacenia pracownikowi ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy do dnia ustania stosunku pracy. Pracownik nabywa bowiem prawo do urlopu wypoczynkowego także za okres choroby.
Przy wypłacaniu ekwiwalentu za niewykorzystany urlop, który należy się pracownikowi w wymiarze proporcjonalnym (z treści pytania nie wynika, że mamy do czynienia z pierwszą w karierze zawodowej pracą tego pracownika), niepełny kalendarzowy miesiąc zaokrągla się w górę do pełnego miesiąca.

Podstawa prawna:
- art. 53 Kodeksu pracy,
- art. 61 Kodeksu cywilnego w związku z art. 300 kp,
- ustawa z 17 grudnia 2004 r. o zmianie ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. nr 10, poz. 71),
- § 1 ust. 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (Dz.U. nr 2, poz. 14, ze zm.). <!--sizeo:2--><span style="font-size:10pt;line-height:100%"><!--/sizeo--><!--QuoteEnd--></div><!--QuoteEEnd-->
Tekst pochodzi z „Portalu Finansowo - Księgowego”.
<a href="http://www.portalfk.pl/" target="_blank">http://www.portalfk.pl/</a>  <!--sizec--></span><!--/sizec-->

<!--sizeo:2--><span style="font-size:10pt;line-height:100%"><!--/sizeo--> Jak skontrolować chorego : <!--sizec--></span><!--/sizec-->
<!--quoteo--><div class='quotetop'></div><div class='quotemain'><!--quotec-->Niewłaściwe wykorzystywanie zwolnień lekarskich nie jest zjawiskiem nowym. Dlatego przepisy dają pracodawcom wypłacającym zasiłki chorobowe możliwość przeprowadzenia kontroli w domu ubezpieczonego przebywającego na zwolnieniu lekarskim.
Ubezpieczony traci prawo do zasiłku chorobowego za cały okres objęty zaświadczeniem lekarskim, jeżeli w wyniku kontroli zostanie stwierdzone, że w czasie tego zwolnienia od pracy wykonywał pracę zarobkową albo wykorzystywał je w sposób niezgodny z jego celem.
Osoba kontrolowana utraci zasiłek chorobowy bez względu na podstawę odpłatnego wykonywania pracy, np. umowa o pracę, umowa cywilnoprawna. Zakaz wykonywania pracy podczas pobierania świadczeń chorobowych obowiązuje również, gdy w zaświadczeniu lekarskim umieszczono adnotację – chory może chodzić. Stan zdrowia w takim przypadku upoważnia ubezpieczonego tylko do podejmowania zwykłych czynności życia codziennego, np. pójścia na zabieg czy kontrolę lekarską. Nie daje mu natomiast prawa do świadczenia pracy.
Pracodawca może również skontrolować ubezpieczonych zwolnionych od pracy w wyniku decyzji wydanej przez właściwy organ albo uprawniony podmiot na podstawie przepisów o zwalczaniu chorób zakaźnych albo o zwalczaniu gruźlicy, a także osoby niewykonujące pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem lub innym chorym członkiem rodziny. W tym ostatnim przypadku należy ustalić, czy:
• ubezpieczony nie wykonuje pracy zarobkowej,
• ubezpieczony nie wykorzystuje zwolnienia lekarskiego od pracy niezgodnie z jego celem,
• poza ubezpieczonym nie ma innych domowników mogących zapewnić opiekę (nie dotyczy to sprawowania opieki nad chorym dzieckiem do 2 lat).
PRZYKŁAD Czy kontynuowanie studiów w czasie orzeczonej niezdolności do pracy (udział w zajęciach, przystąpienie do egzaminu) stanowi podstawę do pozbawienia mnie prawa do zasiłku chorobowego?
Nie. Udział w zajęciach na uczelni, zdawanie egzaminów nie stanowi podstawy do pozbawienia pani prawa do zasiłku chorobowego, pod warunkiem że te okoliczności nie mają wpływu na pogorszenie pani zdrowia i nie spowodują przedłużenia okresu niezdolności do pracy.

Prawo do zasiłku chorobowego można utracić z powodu wykonywania pracy zarobkowej w okresie orzeczonej niezdolności do pracy oraz wykorzystywania zwolnienia od pracy w sposób niezgodny z celem tego zwolnienia, czyli nieprawidłowego postępowania w okresie, na który została orzeczona czasowa niezdolność do pracy, a w szczególności: nieprzestrzeganie wskazań lekarskich, wykonywanie różnego rodzaju czynności mogących pogorszyć stan zdrowia lub wykorzystywanie zwolnienia dla innych celów niż leczenie.
Przy ocenie prawidłowości wykorzystywania zwolnienia lekarskiego uwzględnia się rodzaj choroby i treść zaświadczenia lekarskiego. Ocena, czy udział w zajęciach na uczelni w okresie pobierania zasiłku chorobowego nie jest działaniem niezgodnym z celem tego zwolnienia, należy do lekarza wystawiającego zaświadczenie o czasowej niezdolności do pracy z powodu choroby.
Uprawnienia kontrolerów
Osobie przeprowadzającej kontrolę pracodawca powinien wystawić imienne upoważnienie. Uprawnia ono do wykonywania kontroli w miejscu zamieszkania, miejscu czasowego pobytu oraz miejsca zatrudnienia osoby kontrolowanej.
W razie stwierdzenia w trakcie kontroli, że ubezpieczony wykonuje pracę zarobkową albo wykorzystuje zwolnienie w sposób niezgodny z jego celem, osoba kontrolująca sporządza protokół. Protokół powinien być przedłożony osobie kontrolowanej, która ma prawo do wniesienia uwag.
Wątpliwości, czy zwolnienie lekarskie od pracy było wykorzystywane niezgodnie z jego celem, rozstrzyga właściwa jednostka organizacyjna ZUS, uzyskując w miarę potrzeby opinię lekarza leczącego. W razie sporu oddział ZUS wydaje decyzję, od której ubezpieczonemu przysługuje odwołanie do sądu rejonowego – sądu pracy i ubezpieczeń społecznych (art. 4778 par. 2 pkt 1 k.p.c.).
PRZYKŁAD Czy w przypadku podejrzeń co do zasadności zwolnienia lekarskiego pracodawca, który nie jest upoważniony do wypłaty świadczeń z ubezpieczenia chorobowego i wypłaca tylko wynagrodzenie chorobowe, ma prawo zainicjować kontrolę?
Tak. Kontrolę prawidłowości orzekania o czasowej niezdolności do pracy sprawują lekarze orzecznicy ZUS. Może być ona wszczęta na wniosek pracodawcy nie tylko, gdy wypłaca zasiłek chorobowy, ale także, gdy wypłaca wynagrodzenie za okres choroby.
W celu dokonania oceny lekarz orzecznik może zbadać ubezpieczonego. Jeżeli stwierdzi, że zwolnienie zostało wydane na zbyt długi okres (nieuzasadniony stanem zdrowia), wystawia zaświadczenie traktowane na równi z zaświadczeniem stwierdzającym brak przeciwwskazań do podjęcia pracy na określonym stanowisku. Stwierdzenie braku niezdolności do pracy powoduje ustanie prawa do wynagrodzenia chorobowego.
RADZIMY
Pamiętaj, że gdy ubezpieczony wykonuje pracę zarobkową albo wykorzystuje zwolnienie niezgodnie z jego celem – traci prawo do zasiłku lub wynagrodzenia za cały okres orzeczonej absencji. Jednak mimo utraty prawa do świadczenia, okresy takiej niezdolności do pracy wlicza się do okresu zasiłkowego na równi z okresami, za które świadczenie wypłacono. <!--QuoteEnd--></div><!--QuoteEEnd--> PODSTAWA PRAWNA
• Artykuł 17, 59, 68 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 31, poz. 267) - zobacz pdf.
• Rozporządzenie ministra pracy i polityki socjalnej z dnia 27 lipca 1999 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy oraz formalnej kontroli zaświadczeń lekarskich (Dz.U. nr 65, poz. 743) - zobacz pdf.
Agnieszka Kosma, Gazeta Prawna 04.08.2005  

<!--sizeo:2--><span style="font-size:10pt;line-height:100%"><!--/sizeo--> Po wypadku zasiłek chorobowy : <!--sizec--></span><!--/sizec-->
<!--quoteo--><div class='quotetop'></div><div class='quotemain'><!--quotec-->Świadczenia z ubezpieczenia wypadkowego są wyższe niż z chorobowego, bo wynoszą 100 proc. postawy wymiaru. Przysługują od pierwszego dnia ubezpieczenia.
Pracownik, przedsiębiorca i każda inna osoba, która podlega obowiązkowi ubezpieczenia wypadkowego (zob. ramka: kto jest ubezpieczony), w razie wypadku przy pracy może liczyć na wypłatę świadczeń.

CHOROBOWY BEZ WYCZEKIWANIA
Zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego przysługuje niezależnie od czasu, od jakiego są opłacane składki. Ubezpieczony nie musi zatem przejść tzw. okresu wyczekiwania, czyli pewnego okresu podlegania ubezpieczeniu, po upływie którego można otrzymać zasiłek. Okres ten jest wymagany przy zasiłkach chorobowych z ubezpieczenia chorobowego, np. dla pracowników wynosi 30 dni.

Zawsze 100 proc.
Wysokość zasiłku chorobowego z ubezpieczenia wypadkowego zawsze wynosi 100 proc. podstawy wymiaru, również w razie pobytu ubezpieczonego w szpitalu. ZUS od początku finansuje nieobecność w pracy spowodowaną chorobą po wypadku przy pracy.

Zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego nie przysługuje za okresy niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową, za które ubezpieczony na podstawie odrębnych przepisów zachowuje prawo do wynagrodzenia, uposażenia, stypendium lub innego świadczenia.
PRZYKŁAD
Nauczyciel akademicki uległ wypadkowi w czasie pracy w pracowni chemicznej. Nauczyciele akademiccy zachowują prawo do wynagrodzenia w czasie usprawiedliwionej nieobecności w pracy, w tym zwolnienia lekarskiego. W takim razie zasiłek chorobowy z tytułu wypadku przy pracy temu nauczycielowi nie przysługuje.

U obu pracodawców
Jeżeli pracownik jest jednocześnie zatrudniony u więcej niż jednego pracodawcy, to w razie absencji chorobowej przysługują mu takie same świadczenia od każdego z pracodawców. Jeżeli ulegnie wypadkowi przy pracy u jednego z nich, to zarówno ten, u którego miał miejsce wypadek, jak i drugi pracodawca są obowiązani do wypłacania temu pracownikowi zasiłku z ubezpieczenia wypadkowego.
PRZYKŁAD
Pracownica jest zatrudniona w sklepie oraz w hurtowni, u obu pracodawców na pół etatu. W hurtowni miała wypadek przy pracy - złamała rękę. Dostała zwolnienie lekarskie na 6 tygodni. Od obu pracodawców przysługuje jej zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego, finansowany przez ZUS.

Niepotrzebne ubezpieczenie chorobowe
Przedsiębiorca, który ulegnie wypadkowi, a nie płaci skła8dki chorobowej, może otrzymać zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego.
Prawo do zasiłku chorobowego z tytułu wypadku przy prowadzeniu działalności gospodarczej nie zależy bowiem od przystąpienia do ubezpieczenia chorobowego.
Jeżeli wystąpi związek absencji chorobowej z wypadkiem przy prowadzeniu działalności gospodarczej, to prowadzący ją otrzyma zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego, mimo że nie miałby do niego prawa z ubezpieczenia chorobowego.
Postępowanie w tej sprawie przeprowadza oddział ZUS właściwy ze względu na siedzibę płatnika składek.

Protokół i zwolnienie
Zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego pracodawca wypłaca na podstawie stwierdzenia wypadku przy pracy w protokole powypadkowym. Niezbędne jest również zwolnienie lekarskie wystawione na druku ZUS ZLA.
Prawo do zasiłku chorobowego z ubezpieczenia wypadkowego może być też ustalone, jeżeli niezdolność do pracy wynika z późniejszych następstw wypadku przy pracy. Ubezpieczony musi wtedy dostarczyć, oprócz druku zwolnienia, dodatkowe zaświadczenie lekarskie potwierdzające związek aktualnej absencji chorobowej z wcześniejszym wypadkiem przy pracy.

ŚWIADCZENIE REHABILITACYJNE
Świadczenie rehabilitacyjne z ubezpieczenia wypadkowego przysługuje ubezpieczonemu, który po wyczerpaniu zasiłków chorobowych jest nadal niezdolny do pracy wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, ale dalsze leczenie lub rehabilitacja rokują odzyskanie zdolności do pracy. Wynosi ono 100 proc. podstawy wymiaru przez cały okres pobierania tego świadczenia.
Świadczenie rehabilitacyjne z ubezpieczenia wypadkowego, podobnie jak to z ubezpieczenia chorobowego, przysługuje maksymalnie przez 12 miesięcy. Okres jego wypłaty zawsze określa ZUS w decyzji je przyznającej.

ZASIŁEK WYRÓWNAWCZY
Zasiłek wyrównawczy z ubezpieczenia wypadkowego może uzyskać pracownik, który ma zmniejszoną sprawność do pracy, a który wykonuje ją:
1) w zakładowym lub międzyzakładowym ośrodku rehabilitacji zawodowej,
2) u pracodawcy na wyodrębnionym stanowisku pracy, dostosowanym do jego potrzeb.
Warunkiem jest, by miesięczne wynagrodzenie, które osiąga podczas rehabilitacji, było niższe od przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia stanowiącego podstawę wymiaru zasiłku.
Otrzyma wówczas różnicę między przeciętnym miesięcznym wynagrodzeniem z 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstało prawo do zasiłku, a miesięcznym wynagrodzeniem osiągniętym za pracę w warunkach rehabilitacji zawodowej.
Zasiłek wyrównawczy można pobierać przez okres rehabilitacji zawodowej, ale nie dłużej niż przez 24 miesiące.
Nie przysługuje on, jeśli pracownik ma prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy.
O potrzebie przeprowadzenia rehabilitacji zawodowej decyduje wojewódzki ośrodek medycyny pracy lub lekarz orzecznik Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Wypłata jak przy chorobowym
Przy ustalaniu prawa do świadczeń z ubezpieczenia wypadkowego, podstawy ich wymiaru, a także przy ich wypłacie stosuje się odpowiednio, w sprawach nieuregulowanych ustawą wypadkową, ustawę o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.
Zatem zasiłki chorobowe z ubezpieczenia wypadkowego wypłacają ci płatnicy składek, którzy wypłacają zasiłki chorobowe z ubezpieczenia chorobowego, tzn. tacy, którzy na dzień 30 listopada poprzedniego roku kalendarzowego zgłaszają do ubezpieczenia chorobowego powyżej 20 ubezpieczonych.
Ubezpieczonym zatrudnionym w mniejszych firmach, osobom duchownym oraz osobom prowadzącym działalność gospodarczą zasiłki z ubezpieczenia wypadkowego, podobnie jak zasiłki z ubezpieczenia chorobowego, wypłaca ZUS.
Długość okresu zasiłkowego wynosi 182 dni. Podstawa wymiaru zasiłku chorobowego z ubezpieczenia wypadkowego jest ustalana na podstawie zarobków z ostatnich 12 miesięcy zatrudnienia poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy.
Jeżeli w okresie ostatnich 3 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstało prawo do zasiłku chorobowego z ubezpieczenia wypadkowego, ubezpieczony pobierał jakikolwiek zasiłek z ubezpieczenia chorobowego, podstawę wymiaru zasiłku chorobowego z ubezpieczenia wypadkowego stanowi podstawa wymiaru tego zasiłku.
Zasiłek chorobowy jest obniżany o 25 proc. w wypadku dostarczenia zaświadczenia lekarskiego po upływie 7 dni.

Do średniej krajowej
Pracownik, zarabiający powyżej średniej krajowej, otrzymuje, w okresie pozostawania w stosunku pracy, zasiłek chorobowy jak również świadczenie rehabilitacyjne w wysokości adekwatnej do swoich zarobków (z ostatnich 12 miesięcy). Jeżeli po zwolnieniu z pracy wypłatę zasiłku chorobowego lub świadczenia rehabilitacyjnego przejmuje ZUS - ogranicza podstawę wymiaru zasiłku lub świadczenia do aktualnej średniej krajowej płacy.
PRZYKŁAD
Pracownik zarabiał średnio 7000 zł miesięcznie i od takiej kwoty miał wyliczony zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego. Po wyczerpaniu zasiłków chorobowych otrzymał 100-proc. świadczenie rehabilitacyjne, które przez 3 miesiące wypłacał mu pracodawca. Po 3 miesiącach (w lipcu 2005 r.) pracownik został zwolniony. Dalszą wypłatę świadczenia rehabilitacyjnego przejął ZUS, obniżając podstawę wymiaru tego świadczenia do 2415,45 zł (przeciętne wynagrodzenie obowiązujące od 1 czerwca do 31 sierpnia 2005 r.).Zatem świadczenie rehabilitacyjne z ubezpieczenia wypadkowego wypłacane temu pracownikowi przez ZUS będzie wynosiło 2415,45 zł (brutto). <!--QuoteEnd--></div><!--QuoteEEnd-->
<!--sizeo:2--><span style="font-size:10pt;line-height:100%"><!--/sizeo-->KRYSTYNA TYMOREK - Rzeczpospolita 10.08.2005r.
Autorka jest radcą prawnym w Deprtamencie Ubezpieczeń Społecznych w Ministerstwie Polityki Społecznej <!--sizec--></span><!--/sizec-->

<!--sizeo:2--><span style="font-size:10pt;line-height:100%"><!--/sizeo--> Winny nie dostanie pieniędzy : <!--sizec--></span><!--/sizec-->
<!--quoteo--><div class='quotetop'></div><div class='quotemain'><!--quotec-->Pracownik powinien zgłosić wypadek pracodawcy. Poszkodowany nie otrzyma świadczeń, jeśli zawinił albo z uwagi na nietrzeźwość znacząco przyczynił się do jego wystąpienia.
Pracownik, który uległ wypadkowi, powinien niezwłocznie poinformować o tym swojego przełożonego. Oczywiście o ile pozwala mu na to stan zdrowia. Każdy pracownik, który zauważył w zakładzie wypadek przy pracy, powinien zgłosić go pracodawcy.
Pracownikowi, który uległ wypadkowi przy pracy, lub członkowi jego rodziny przysługują dwa rodzaje świadczeń: odszkodowawcze od pracodawcy i z ubezpieczenia społecznego.
Od pracodawcy należy się odszkodowanie za utratę lub uszkodzenie przedmiotów osobistego użytku, a także niezbędnych do wykonywania pracy, z wyjątkiem samochodów i pieniędzy.
Oprócz tego może ubiegać się o świadczenia z ubezpieczeń społecznych (zob. ramka). Konieczne jest, aby zdarzenie zostało zakwalifikowane jako wypadek przy pracy, nie wystąpiły okoliczności wykluczające ich przyznanie i dopełniono pewnych formalności.

Wina i nietrzeźwość
Świadczenia z ubezpieczenia wypadkowego nie przysługują ubezpieczonemu, gdy:
> wyłączną przyczyną wypadku było udowodnione naruszenie przez ubezpieczonego przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia, spowodowane przez niego umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa. Dotyczy to nie tylko przepisów bhp, ale także o ruchu drogowym i ochronie przeciwpożarowej;
> ubezpieczony, będąc w stanie nietrzeźwości, pod wpływem środków odurzających lub substancji psychotropowych, przyczynił się w znacznym stopniu do spowodowania wypadku.
Jeżeli pracodawca ma uzasadnione przypuszczenie, że ubezpieczony znajdował się w takim stanie, kieruje go na badanie niezbędne do ustalenia zawartości tych substancji w organizmie. Ubezpieczony ma obowiązek poddać się takiemu badaniu. Jeśli bez uzasadnionych przyczyn odmówi bądź zachowa się w sposób uniemożliwiający przeprowadzenie badania, może zostać pozbawiony prawa do świadczeń.

Przedawnienie po trzech latach
Roszczenia ze stosunku pracy przedawniają się po 3 latach, licząc od dnia, w którym stały się one wymagalne. Data wypadku nie zawsze może być utożsamiana z datą wymagalności świadczeń, zwłaszcza gdy do ujawnienia określonych skutków dojdzie dopiero po upływie dłuższego czasu. Termin ten należy liczyć np. od daty ustalenia stopnia uszczerbku na zdrowiu dającego podstawę do wypłaty jednorazowego odszkodowania.
Przedawnienie roszczeń nie odnosi się do dochodzenia powypadkowego. Dochodzenie to może być wszczęte nawet po 10 latach od chwili wypadku. Obowiązek zgłoszenia wypadku przez pracownika nie przedawnia się.

Jednorazowe odszkodowanie
Pracownicy poszkodowani w wypadkach przy pracy niemal zawsze ubiegają się o jednorazowe odszkodowanie.
O wypłatę jednorazowego odszkodowania z tytułu stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu poszkodowany pracownik (lub członek jego rodziny) musi ubiegać się sam. Nie jest to bowiem świadczenie przyznawane z urzędu.
Po zakończeniu leczenia i rehabilitacji przez ubezpieczonego płatnik składek przekazuje do ZUS wniosek o odszkodowanie. Załącza do niego skompletowaną dokumentacją (protokół powypadkowy, zaświadczenie o stanie zdrowia i inne dokumenty).
Podstawą do jego wypłaty jest prawomocne orzeczenie lekarza orzecznika ZUS, w którym ustala on stały lub długotrwały uszczerbek na zdrowiu oraz jego związek z wypadkiem. Stopień uszczerbku określa w procentach.
Kwoty jednorazowych odszkodowań z tytułu wypadku przy pracy od 1 kwietnia 2005 r. do 31 marca 2006 r. wynoszą:
> 412 zł za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu;
> 412 zł za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, z tytułu zwiększenia tego uszczerbku co najmniej o 10 punktów procentowych;
> 8013 zł z tytułu orzeczenia całkowitej niezdolności do pracy oraz niezdolności do samodzielnej egzystencji ubezpieczonego;
> 8013 zł z tytułu orzeczenia całkowitej niezdolności do pracy oraz niezdolności do samodzielnej egzystencji wskutek pogorszenia się stanu zdrowia rencisty;
> 41 212 zł, gdy do jednorazowego odszkodowania uprawniony jest małżonek lub dziecko zmarłego ubezpieczonego lub rencisty;
> 20 606 zł, gdy do jednorazowego odszkodowania uprawniony jest członek rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty inny niż małżonek lub dziecko;
> 41 212 zł, gdy do jednorazowego odszkodowania uprawnieni są równocześnie małżonek i jedno lub więcej dzieci zmarłego ubezpieczonego lub rencisty, oraz 8013 zł z tytułu zwiększenia tego odszkodowania przysługującego na każde z tych dzieci;
> 41 212 zł, gdy do jednorazowego odszkodowania uprawnionych jest równocześnie dwoje lub więcej dzieci zmarłego ubezpieczonego lub rencisty, oraz 8013 zł z tytułu zwiększenia tego odszkodowania przysługującego na drugie i każde następne dziecko;
> 8013 zł, gdy obok małżonka lub dzieci do jednorazowego odszkodowania uprawnieni są równocześnie inni członkowie rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty, każdemu z nich niezależnie od odszkodowania przysługującego małżonkowi lub dzieciom;
> 20 606 zł, gdy do jednorazowego odszkodowania uprawnieni są tylko członkowie rodziny inni niż małżonek lub dzieci zmarłego ubezpieczonego lub rencisty, oraz 8013 zł z tytułu zwiększenia tego odszkodowania przysługującego na drugiego i każdego następnego uprawnionego. <!--QuoteEnd--></div><!--QuoteEEnd-->
<!--sizeo:2--><span style="font-size:10pt;line-height:100%"><!--/sizeo-->Magdalena Januszewska - Rzeczpospolita 10.08.2005r.<!--sizec--></span><!--/sizec-->

<!--sizeo:2--><span style="font-size:10pt;line-height:100%"><!--/sizeo--> Świadczenia dla poszkodowanego - WYPADEK PRZY PRACY <!--sizec--></span><!--/sizec-->
<!--quoteo--><div class='quotetop'></div><div class='quotemain'><!--quotec-->Poszkodowanemu w wypadku przy pracy lub członkowi jego rodziny przysługują z ubezpieczenia społecznego następujące świadczenia:
> zasiłek chorobowy - dla ubezpieczonego z tytułu niezdolności do pracy;
> świadczenie rehabilitacyjne - dla ubezpieczonego, po wyczerpaniu zasiłku chorobowego, jeśli poszkodowany nadal nie jest zdolny do pracy, a dalsze leczenie lub rehabilitacja lecznicza rokują odzyskanie zdolności do pracy;
> zasiłek wyrównawczy - dla pracownika, którego wynagrodzenie uległo obniżeniu wskutek stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu;
> jednorazowe odszkodowanie - dla ubezpieczonego, z tytułu stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu;
> jednorazowe odszkodowanie - dla członków rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty;
> renta z tytułu niezdolności do pracy - dla ubezpieczonego, który wskutek wypadku przy pracy stał się niezdolny do pracy;
> renta szkoleniowa - dla ubezpieczonego, w stosunku do którego orzeczono celowość przekwalifikowania zawodowego ze względu na niezdolność do pracy w dotychczasowym zawodzie, spowodowaną wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową;
> renta rodzinna - dla członków rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty uprawnionego do renty z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej;
> dodatek do renty rodzinnej - dla sieroty zupełnej;
> dodatek pielęgnacyjny.

W DRODZE DO PRACY
Mniej świadczeń dostanie pracownik, który uległ wypadkowi w drodze do pracy lub z pracy od 1 stycznia 2003 r.
Ma prawo do wynagrodzenia chorobowego oraz do zasiłku chorobowego i świadczenia rehabilitacyjnego z ubezpieczenia chorobowego (100 proc. od pierwszego dnia zwolnienia lekarskiego, bez względu na czas trwania ubezpieczenia chorobowego, czyli bez wyczekiwania). Uznanie zdarzenia za wypadek w drodze do pracy lub z pracy wpływa na prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy, bo od ubezpieczonego nie wymaga się w takiej sytuacji stażu pracy określonego dla danej grupy wiekowej. Nie ma natomiast żadnego wpływu na wysokość tej renty - jest ona obliczana tak jak renta z ogólnego stanu zdrowia. Pracownik taki nie otrzyma natomiast jednorazowego odszkodowania. <!--QuoteEnd--></div><!--QuoteEEnd-->

<!--sizeo:2--><span style="font-size:10pt;line-height:100%"><!--/sizeo-->Rzeczpospolita 10.08.2005r. <!--sizec--></span><!--/sizec-->

<!--sizeo:2--><span style="font-size:10pt;line-height:100%"><!--/sizeo--> Kiedy chory pracownik traci prawo do zasiłku <!--sizec--></span><!--/sizec-->
<!--quoteo--><div class='quotetop'></div><div class='quotemain'><!--quotec-->Pracownik, którego dopada choroba, musi liczyć się z tym, że może nie otrzymać w ogóle zasiłku chorobowego. Musi być też przygotowany, że może utracić już przyznany mu zasiłek. W każdym z tych przypadków z reguły dzieje się to na jego życzenie.
Każdy pracownik jest przekonany, że za czas choroby zawsze będzie otrzymywać jakieś pieniądze. W końcu jest przecież objęty ubezpieczeniem chorobowym jako osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę. I rzeczywiście w pewnym sensie ma rację. Generalnie przez 33 dni choroby w roku kalendarzowym pracownik ma prawo do tzw. wynagrodzenia chorobowego, a od 34 dnia niezdolności do pracy do zasiłku chorobowego. Zdarzają się jednak sytuacje, w których pracownik w ogóle nie nabędzie prawa do zasiłku chorobowego albo po jego nabyciu – utraci go.

Wynagrodzenie zamiast zasiłku
Pracownik, który jest chory lub odosobniony ze względu na chorobę zakaźną, najpierw ma prawo do tzw. wynagrodzenia chorobowego. W tym czasie nie nabywa prawa do zasiłku chorobowego, choć okresy pobierania wynagrodzenia są zaliczane do okresu zasiłkowego (art. 12 ust. 1 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, dalej ustawa chorobowa).
Pracownik nie otrzyma też zasiłku chorobowego, jeżeli choruje będąc na urlopie bezpłatnym lub urlopie wychowawczym. Zasiłek nie należy mu się również, jeżeli został tymczasowo aresztowany lub odbywa karę pozbawienia wolności. W tym ostatnim przypadku otrzyma zasiłek, jeśli jest objęty ubezpieczeniem chorobowym jako osoba wykonująca odpłatnie pracę na podstawie skierowania do pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania i w tym czasie się rozchoruje.

Bez zasiłku w czasie ubezpieczenia…
Pracownik w ogóle nie ma prawa do zasiłku chorobowego, i to przez cały okres choroby, jeżeli jego niezdolność do pracy jest wynikiem umyślnego przestępstwa lub wykroczenia, popełnionego przez niego i stwierdzonego prawomocnym orzeczeniem sądowym. Nie otrzyma ponadto zasiłku za pierwszych 5 dni niezdolności do pracy, jeżeli jego choroba jest efektem nadużycia alkoholu (art. 16 ustawy chorobowej).
Również pracownik, który został odsunięty od pracy ze względu na podejrzenie o nosicielstwo choroby zakaźnej, nie dostanie zasiłku, gdy odrzuci propozycję pracodawcy podjęcia innej pracy, którą mogą wykonywać osoby z takim podejrzeniem i która jest zgodna z jego kwalifikacjami lub może ją wykonywać po wcześniejszym przeszkoleniu.
Wykorzystywanie zwolnienia lekarskiego niezgodnie z jego przeznaczeniem, wykonywanie pracy zarobkowej w tym czasie oraz przedstawienie fałszywego zwolnienia lekarskiego to przesłanki pozbawiające pracownika zasiłku chorobowego, i to za cały okres choroby. Pracą zarobkową jest wszelka praca zarobkowa wykonywana na każdej podstawie prawnej albo bez takiej podstawy (praca na czarno), bez względu na wymiar czasu tej pracy. Wykorzystaniem zwolnienia od pracy niezgodnie z jego celem jest natomiast nieprzestrzeganie wskazań lekarskich, np. nakazu leżenia w łóżku, zakazu wykonywania różnych prac domowych, praca w ogrodzie lub gospodarstwie rolnym itp., lub wręcz wykorzystywanie tego zwolnienia dla innych celów niż leczenie (Z. Salwa, Nowe przepisy o zasiłkach chorobowych, PiZS 1999/9/16, t-1). Według Sądu Apelacyjnego w Katowicach, adnotacja na zwolnieniu lekarskim o treści: „pacjent może chodzić” nie usprawiedliwia wykonywania pracy przez pracownika, którego taka adnotacja dotyczy. Taki zapis upoważnia go jedynie do wykonywania zwykłych czynności życia codziennego, np. poruszanie się po mieszkaniu, udanie się na zabieg czy kontrolę lekarską (wyrok z 12 listopada 2002 r., sygn. akt III AUa 3189/01, Prawo Pracy 2003/10/43).

…i po jego ustaniu
Nie otrzyma zasiłku chorobowego za okres po ustaniu ubezpieczenia chorobowego (np. po utracie pracy) osoba, która:
■ ma ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy,
■ kontynuuje działalność zarobkową lub podjęła działalność zarobkową stanowiącą tytuł do objęcia obowiązkowo lub dobrowolnie ubezpieczeniem chorobowym albo zapewniającą prawo do świadczeń za okres niezdolności do pracy z powodu choroby,
■ nie nabyła prawa do zasiłku w czasie ubezpieczenia,
■ jest uprawniona do zasiłku dla bezrobotnych, zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego,
■ podlega obowiązkowo ubezpieczeniu społecznemu rolników określonemu w przepisach o ubezpieczeniu społecznym rolników.
Nie ma przy tym znaczenia, kiedy osoba ta zachorowała, czy w czasie ubezpieczenia chorobowego czy po jego ustaniu (por. art. 13 ust. 1 ustawy chorobowej).
Zasiłek chorobowy nie przysługuje za okres niezdolności do pracy po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego, jeżeli ubezpieczenie to ustało po wyczerpaniu prawa do zasiłku chorobowego. <!--QuoteEnd--></div><!--QuoteEEnd-->
PODSTAWA PRAWNA
■ Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 31, poz. 267).
■ Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późn. zm.). <!--sizeo:2--><span style="font-size:10pt;line-height:100%"><!--/sizeo-->Jadwiga Sztabińska, Gazeta Prawna 23.08.2005 r<!--sizec--></span><!--/sizec-->.

<!--sizeo:2--><span style="font-size:10pt;line-height:100%"><!--/sizeo--> Jak płacić choremu pracownikowi<!--sizec--></span><!--/sizec--><!--quoteo--><div class='quotetop'></div><div class='quotemain'><!--quotec-->Pracownik może liczyć na jakiekolwiek pieniądze za czas swojej nieobecności w firmie tylko wtedy, jeżeli ją usprawiedliwi i udokumentuje jej przyczyny. Za pierwsze 33 dni choroby pracodawca powinien wypłacić mu wynagrodzenie, za dalsze przysługuje mu zasiłek chorobowy.
Etap 1 Ustal, jakie świadczenie musisz wypłacić
Zasiłki chorobowe obliczają i wypłacają pracownikom oraz zleceniobiorcom objętym ubezpieczeniem chorobowym pracodawcy (zleceniodawcy), którzy 30 listopada poprzedniego roku kalendarzowego zgłosili do ubezpieczenia chorobowego powyżej 20 osób. Natomiast tzw. wynagrodzenie chorobowe, czyli za pierwsze 33 dni niezdolności do pracy z powodu choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną, zawsze wypłaca pracodawca.
Jeżeli pracownik zachoruje i z tego powodu jest nieobecny w firmie, to powinien przedłożyć pracodawcy zaświadczenie lekarskie potwierdzające, że w tym okresie jest niezdolny do pracy. Pracodawca musi wówczas ustalić, do jakiego świadczenia ma prawo jego pracownik oraz czy może mu je wypłacić, ponieważ upłynęły już 30 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego, określane jako okres wyczekiwania.

WARTO WIEDZIEĆ
Na nieco innych zasadach pracodawca wypłaca wynagrodzenie za czas choroby, gdy obejmuje ona przełom roku. Okres wypłaty ze środków firmy może być dłuższy niż 33 dni.

Pracownik objęty ubezpieczeniem chorobowym prawo do wynagrodzenia za czas choroby oraz zasiłku chorobowego nabywa dopiero po upływie 30 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego. Do tego okresu wliczane są okresy poprzedniego ubezpieczenia chorobowego, którym był on objęty na przykład w czasie zatrudnienia u poprzedniego pracodawcy. Gdyby zaś między poprzednim a obecnym okresem ubezpieczenia była jakaś przerwa, to nie może przekraczać 30 dni. Dłuższa przerwa, która nie powoduje utraty prawa do zaliczenia poprzedniego okresu ubezpieczenia, musi przypadać na okres urlopu wychowawczego, bezpłatnego, albo czynnej służby wojskowej odbywanej przez żołnierza niezawodowego.
Natomiast od pierwszego dnia ubezpieczenia prawo do wynagrodzenia za czas choroby i zasiłku chorobowego nabywają absolwenci szkół i szkół wyższych, którzy zostali objęci ubezpieczeniem chorobowym lub przystąpili do niego w ciągu 90 dni od dnia ukończenia szkoły lub uzyskania dyplomu, a także osoby, które uległy wypadkowi w drodze z pracy lub do pracy. Oprócz nich takie prawo przysługuje również osobom, które są objęte obowiązkowymi ubezpieczeniami i mają już wcześniejszy staż obowiązkowego ubezpieczenia chorobowego wynoszący co najmniej 10 lat, a także posłom i senatorom, którzy przystąpili do ubezpieczenia chorobowego w ciągu 90 dni od ukończenia kadencji.
Jeżeli już pracodawca ustali, że pracownik ma odpowiedni okres wyczekiwania i przysługują mu świadczenia w razie choroby, to wówczas powinien określić, czy będzie to wynagrodzenie za czas choroby, czy zasiłek chorobowy. W razie choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną trwającą łącznie do 33 dni w roku kalendarzowym, pracownikowi pracodawca wypłaca wynagrodzenie za czas choroby finansowane ze środków firmy. Natomiast począwszy od 34 dnia choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną pracownik zachowuje prawo do zasiłku chorobowego, finansowanego przez ZUS.
Pracodawca wypłaca wynagrodzenie za czas choroby z własnych środków firmy i dlatego nie jest dla niego korzystna sytuacja, gdy pracownik zachoruje na przełomie roku. Jeżeli w poprzednim roku kalendarzowym nie wyczerpał on jeszcze 33-dniowego okresu pobierania wynagrodzenia za czas choroby, a po nowym roku jest on nadal niezdolny do pracy, to wówczas od 1 stycznia rozpoczyna się dla niego nowy – trwający 33 dni – okres uprawniający do wynagrodzenia za czas choroby, wypłacanego ze środków pracodawcy. Takich wyliczeń dokonuje się nawet wówczas, gdy łącznie na przełomie roku pracownik był niezdolny do pracy dłużej niż 33 dni.

PRZYKŁAD Pracownik zachorował 1 grudnia i był niezdolny do pracy do 2 lutego. W poprzednim roku była to jego pierwsza nieobecność w firmie z powodu choroby i dlatego za okres od 1 do 31 grudnia pobierał wynagrodzenie za czas choroby (przez 31 dni). Od 1 stycznia do 2 lutego pracodawca przez kolejne 33 dni powinien wypłacać mu również wynagrodzenie za czas choroby, tym razem za rok bieżący. W sumie pracownik pobierał wynagrodzenie za czas zwolnienia lekarskiego przez 64 dni, mimo że dokuczała mu nieprzerwanie ta sama choroba.

Korzystniejsza dla pracodawcy sytuacja jest wtedy, gdy chorujący na przełomie roku pracownik pobierał zasiłek chorobowy ze środków ZUS. Jeżeli choroba trwa nieprzerwanie, to po 1 stycznia otrzymuje nadal zasiłek chorobowy. Gdyby jednak w okresie niezdolności do pracy po nowym roku wystąpiła przerwa – nawet trwająca tylko jeden dzień – to wówczas począwszy od pierwszego dnia po niej pracownik otrzymuje już wynagrodzenie za czas choroby wypłacane ze środków pracodawcy.

PRZYKŁAD Pracownik zachorował 1 grudnia i był niezdolny do pracy do 10 stycznia. Kolejne zwolnienie lekarskie w związku z tą samą chorobą otrzymał 12 stycznia na okres do 20 stycznia. Od 1 grudnia pobierał zasiłek chorobowy wypłacany ze środków ZUS, aż do 10 stycznia. Natomiast po przerwie trwającej jeden dzień, już podczas kolejnego zwolnienia lekarskiego, obejmującego okres od 12 do 20 stycznia, pracodawca powinien wypłacić mu wynagrodzenie za czas choroby już za rok bieżący.
Etap 2 Sprawdź, czy pracownik ma jeszcze prawo do zasiłku
Jeżeli pracownik często choruje, to pracodawca powinien przede wszystkim ustalić, czy ma on jeszcze prawo do świadczeń chorobowych, tzn. czy nie wyczerpał już 182-dniowego albo 270-dniowego (w razie zachorowania na gruźlicę) okresu zasiłkowego.
Zasiłek chorobowy łącznie z wynagrodzeniem za czas choroby wypłacany jest pracownikowi przez 182 dni niezdolności do pracy. Tylko wówczas, gdy zachoruje na gruźlicę ma prawo otrzymywać je przez 270 dni. Do tego okresu wlicza się czas poprzedniej niezdolności do pracy spowodowany tą samą chorobą, jeżeli przerwa trwała nie dłużej niż 60 dni. Gdyby jednak pracownik zachorował w okresie wyczekiwania na zasiłek, to wówczas okresu tej niezdolności do pracy nie wlicza się do okresu zasiłkowego, nawet gdy była spowodowana tą samą chorobą co późniejsze absencje pracownika.
Jeżeli jednak pracownik zachoruje na tą samą chorobę po przerwie trwającej co najmniej 60 dni, albo zachoruje na inną chorobę po przerwie nawet trwającej krócej, to wówczas okresów absencji nie łączy się, lecz okres zasiłkowy w wymiarze 182 dni lub 270 dni (przy gruźlicy) należy liczyć od nowa.

WARTO WIEDZIEĆ
Lekarz orzecznik ZUS nie ma już prawa przedłużać okresów zasiłkowych o dalsze trzy miesiące.

Bez względu na to, jakie są rokowania chorego pracownika w sprawie powrotu do zdrowia w razie dalszego leczenia lub rehabilitacji, trwający 182 lub 270 dni okres zasiłkowy nie może zostać wydłużony. Warto o tym pamiętać, ponieważ lekarz orzecznik został pozbawiony możliwości przedłużania o dalsze 3 miesiące okresów zasiłkowych od 8 lutego 2003 r. Po tej dacie mógł je przedłużać wówczas, gdy pracownik zachorował przed 8 lutego, nieprzerwanie był niezdolny do pracy aż do wyczerpania okresu zasiłkowego i miał dobre rokowania wskazujące na to, że dalsze leczenie lub rehabilitacja zagwarantują mu powrót do zdrowia.
Zasiłku chorobowego nie wypłaca się pracownikowi, który zachorował podczas urlopu bezpłatnego lub wychowawczego za okres przypadający na czas tego urlopu. Gdyby jednak choroba pracownika przedłużyła się i trwała jeszcze po zakończeniu tego urlopu, to od momentu, w którym pracownik powinien podjąć pracę, zasiłek chorobowy przysługuje.

PRZYKŁAD Pracownik przebywał na urlopie bezpłatnym od 1 lipca do 31 sierpnia. 1 września powinien podjąć pracę po zakończeniu urlopu bezpłatnego. Podczas urlopu bezpłatnego zachorował i niezdolność do pracy trwała nieprzerwanie od 20 sierpnia do 8 września. Za okres od 20 sierpnia do 31 sierpnia nie przysługuje mu zasiłek chorobowy, natomiast nabywa do niego prawo (bądź do wynagrodzenia za czas choroby) za okres od 1 września do 8 września.

Za pierwsze 5 dni niezdolności do pracy zasiłek chorobowy nie przysługuje pracownikowi, którego absencja powstała z powodu nadużycia alkoholu.
Etap 3 Oblicz wysokość wypłaty
Wynagrodzenie za czas choroby i zasiłek chorobowy nie przysługują pracownikowi, który zachorował w tzw. okresie wyczekiwania. Wprawdzie jego nieobecność w firmie pracodawca musi wówczas uznać za usprawiedliwioną, ale za ten okres zarówno on, jak i ZUS nie wypłacają żadnych świadczeń. Przysługują one jedynie pracownikowi, który nie znajduje się w okresie wyczekiwania.
Bez względu na to, czy wypłacane są ze środków firmy czy ZUS, ich wysokość oblicza najczęściej pracodawca. Dlatego powinien ustalić, czy pracownik zachowuje prawo do 80 proc. wynagrodzenia, czy obowiązujące w jego firmie przepisy płacowe przewidują za ten okres wyższe wynagrodzenie.
Natomiast na wymiar zasiłku chorobowego nie ma żadnego wpływu czas trwania nieprzerwanej niezdolności do pracy lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną. Nie można już więc, tak jak to było wcześniej, podwyższyć tego zasiłku do 100 proc. podstawy wymiaru, począwszy od 91 dnia trwania tej nieprzerwanej niezdolności do pracy.
Warto też ustalić przyczynę niezdolności do pracy, ponieważ ma ona wpływ na wysokość należnego pracownikowi za ten czas wynagrodzenia. Gdyby pracownik uległ wypadkowi w drodze do pracy lub z pracy, albo choroba przypadała na okres ciąży (mimo że nie była bezpośrednio związana z ciążą), to zachowuje on prawo do 100 proc. wynagrodzenia. Do 100 proc. wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy mają prawo także kandydaci na dawców komórek, tkanek i narządów nieobecni w firmie z powodu konieczności poddania się niezbędnym badaniom lekarskim, a także w okresie poddania się zabiegowi pobrania tych komórek i narządów.

WARTO WIEDZIEĆ
Zasiłek chorobowy obliczasz nawet za dni wolne od pracy.

Zasiłek chorobowy za czas pobytu w szpitalu wynosi natomiast 70 proc. podstawy wymiaru.
Zasiłek chorobowy pracodawca oblicza za każdy dzień niezdolności do pracy pracownika, nawet za niedziele, święta i inne dni wolne od pracy, jeżeli są one objęte okresem, na który zostało wystawione zwolnienie lekarskie.
Etap 4 Wyjaśnij, kto ustala dla twojego pracownika prawo do zasiłków
Prawo do zasiłków chorobowych ustalają oraz te świadczenia wypłacają pracodawcy, będący płatnikami składek oraz ZUS. Na płatnikach składek ten obowiązek ciąży wówczas, gdy zgłosili do ubezpieczenia społecznego powyżej 20 ubezpieczonych.
Natomiast ZUS ma taki obowiązek m.in. w stosunku do ubezpieczonych zatrudnionych w mniejszych firmach wówczas, gdy płatnik składek zgłosił do ubezpieczenia społecznego nie więcej niż 20 ubezpieczonych.
Liczbę ubezpieczonych decydującą o tym, kto płaci zasiłek, ustala się według stanu na dzień 30 listopada poprzedniego roku kalendarzowego. Gdyby jednak pracodawca na ten dzień nie zgłaszał nikogo do ubezpieczenia chorobowego, to wówczas bierze się pod uwagę liczbę ubezpieczonych w pierwszym miesiącu, w którym dokonał takiego zgłoszenia.
Właściciel małej firmy, którego pracownikom zasiłki chorobowe wypłaca ZUS, powinien przedłożyć zaświadczenie zawierające zestawienie składników wynagrodzenia lub przychodu, które stanowią podstawę wymiaru zasiłku.
Może się zdarzyć, że mała firma zwiększy zatrudnienie i w kolejnym roku kalendarzowym liczba zatrudnionych objętych ubezpieczeniem chorobowym przekroczy 20. Jeżeli pod koniec roku ZUS wypłacał osobie tam zatrudnionej zasiłek chorobowy, a ona nadal nieprzerwanie choruje po 1 stycznia, to wówczas ZUS kontynuuje tę wypłatę. Robi to nawet wówczas, gdy pozostałym pracownikom, którzy zachorowali już po nowym roku zasiłki chorobowe wypłaca płatnik składek.
ZUS wypłaca również zasiłek chorobowy byłym pracownikom za okres po ustaniu ubezpieczenia, bez względu na to, ile osób do ubezpieczenia chorobowego zgłosił ich były pracodawca.
Przypomnijmy. Po rozwiązaniu stosunku pracy zasiłek chorobowy przysługuje wówczas, gdy były pracownik nieprzerwanie chorował co najmniej 30 dni, a choroba rozpoczęła się najpóźniej w ciągu 14 dni od rozwiązania stosunku pracy, bądź nie później niż w ciągu 3 miesięcy od rozwiązania stosunku pracy w razie choroby zakaźnej. Chodzi o chorobę zakaźną o okresie wylęgania dłuższym od 14 dni bądź inną, której objawy ujawniają się po okresie dłuższym niż 14 dni od początku choroby.
Etap 5 Sprawdź, kiedy pracownik dostarczył zwolnienie
Jeżeli zasiłek chorobowy wypłaca pracodawca, czyli jest on płatnikiem zasiłków, to wówczas pracownik powinien dostarczyć mu zaświadczenie lekarskie w ciągu 7 dni od daty jego otrzymania. Natomiast w małej firmie, w której zasiłki chorobowe wypłaca ZUS, pracownik ma obowiązek dostarczyć zaświadczenie lekarskie w ciągu 7 dni od daty jego otrzymania płatnikowi składek (czyli pracodawcy), który następnie ma obowiązek przekazać je niezwłocznie do ZUS. Określa też przy tym dzień, w którym ubezpieczony dostarczył zaświadczenie.
Ustalenie, kiedy pracownik dostarczył zwolnienie, jest bardzo istotne, ponieważ za przekroczenie terminu 7 dni grożą mu sankcje finansowe. Zasiłek przysługujący za okres od ósmego dnia orzeczonej niezdolności do pracy aż do dnia dostarczenia zaświadczenia lekarskiego ulega bowiem obniżeniu o 25 proc. wysokości zasiłku. Zasiłku nie obniża się jedynie wówczas, gdy niedostarczenie zaświadczenia nastąpiło z przyczyn niezależnych od ubezpieczonego.
Aby określić w sposób właściwy termin 7 dni na złożenie zaświadczenia lekarskiego, pracodawca nie bierze pod uwagę tego dnia, w którym pracownik otrzymał zaświadczenie lekarskie. Chodzi o ten dzień, w którym lekarz wystawił je.
Nieprzekraczalny termin siedmiu dni dotyczy również zaświadczeń lekarskich wystawianych przez szpital.
Jeżeli pracownik w sposób wiarygodny wykaże, że zaświadczenie faktycznie otrzymał w innym późniejszym dniu niż dzień, w którym lekarz je wystawił, to wówczas przy liczeniu tych siedmiu dni bierze się pod uwagę tę późniejszą datę.
Sankcji w postaci obniżenia o 25 proc. wypłacanego zasiłku chorobowego nie można analogicznie stosować do wynagrodzenia za okres pierwszych 33 dni choroby w roku kalendarzowym. Jeżeli więc pracownik dostarczy zaświadczenie później, już po upływie 7 dni, to wówczas opóźnienie to nie ma żadnego wpływu na wysokość wypłacanego wynagrodzenia za czas choroby.
Może się też zdarzyć, że zaświadczenie dostarczone po upływie 7 dni, obejmuje okres, za który pracownikowi częściowo przysługuje wynagrodzenie za czas choroby, a częściowo zasiłek chorobowy. Obniżenie wypłacanego świadczenia o 25 proc. stosuje się wówczas tylko do zasiłku chorobowego.

PRZYKŁAD Pracownik chorował i korzystał ze zwolnienia lekarskiego w okresie od 1 sierpnia do 31 sierpnia. Lekarz wystawił zaświadczenie na druku L-4 w dniu 1 sierpnia. Termin, w którym pracownik miał obowiązek najpóźniej dostarczyć ten dokument pracodawcy, upłynął 8 sierpnia, natomiast on zrobił to dopiero 25 sierpnia.

Za okres od 1 sierpnia do 20 sierpnia pracownik miał prawo do wynagrodzenia za czas choroby, natomiast od 21 sierpnia nabył prawo do zasiłku chorobowego. Wypłaconego za okres od 9 sierpnia do 20 sierpnia wynagrodzenia za czas choroby pracodawca nie miał prawa obniżyć o 25 proc., mimo że zaświadczenie zostało doręczone z opóźnieniem. Wypłacił mu je w wysokości 80 proc. podstawy wymiaru.
Natomiast obniżeniu o 25 proc. uległ zasiłek chorobowy przysługujący pracownikowi za okres od 21 sierpnia do 25 sierpnia. Z kolei zasiłek wypłacony już po dostarczeniu zwolnienia lekarskiego, czyli za okres od 26 sierpnia do 31 sierpnia, nie został obniżony i pracownik otrzymał go w wysokości 80 proc. podstawy wymiaru.
Pracodawca nie może wprawdzie wymagać, aby chory pracownik dostarczył zwolnienie do firmy osobiście, nawet wówczas, gdy lekarz zamieści na druku L-4 adnotację, że może on chodzić. Dokument ten może do firmy dostarczyć członek rodziny, sąsiad, albo znajomy pracownika, wolno go również przesłać pocztą, najlepiej listem poleconym, aby mieć dowód nadania, a na nim datę stempla pocztowego. Za datę dostarczenia zwolnienia pracodawcy przyjmuje się wówczas datę stempla pocztowego.
Etap 6 Poinformuj pracownika, kiedy otrzyma zasiłek
Pracodawca, który jest płatnikiem składek na ubezpieczenie chorobowe i zgłosił do tego ubezpieczenia powyżej 20 ubezpieczonych, wypłaca zasiłki chorobowe w tych samych terminach, jakie w jego firmie zostały przyjęte dla wypłaty wynagrodzenia. Wypłaca się go osobie uprawnionej do zasiłku albo upoważnionej przez nią, bądź osobie, do której rąk wypłaca się wynagrodzenie ubezpieczonego. Gdyby ubezpieczony zmarł zanim podejmie zasiłek, pieniądze z tego tytułu powinny otrzymać osoby uprawnione do podjęcia wynagrodzenia ubezpieczonego.
Gdyby jednak ubezpieczony ze swojej winy pobrał zasiłek chorobowy, który mu się nie należał, wówczas ZUS może potrącić tę kwotę z innych zasiłków bieżących, które należą się tej osobie. Ma prawo też wydać decyzję w sprawie zwrotu bezpodstawnie pobranych zasiłków, która stanowi tytuł wykonawczy w postępowaniu egzekucyjnym w administracji.
Przypomnijmy. Termin, miejsce i częstotliwość wypłaty wynagrodzenia pracodawca powinien określić w regulaminie pracy. Obowiązek wprowadzenia tego regulaminu ciąży na pracodawcy, który zatrudnia co najmniej 20 pracowników.
Jeżeli zasiłek chorobowy wypłaca ZUS, to robi to na bieżąco, zaraz po stwierdzeniu uprawnień ubezpieczonego do tego zasiłku. Zasiłek chorobowy nie może jednak zostać wypłacony później niż w ciągu 30 dni od daty złożenia dokumentów, które są niezbędne do potwierdzenia uprawnień do niego.
Gdyby jednak płatnik składek wypłacił zasiłek po terminie, to wówczas jeszcze dodatkowo ma obowiązek wypłacić odsetki.
Etap 7 Wyjaśnij przyczynę choroby pracownika
Wyjaśnij, czy przyczyną niezdolności pracownika do pracy jest choroba, wypadek przy pracy w drodze do pracy lub z pracy, czy choroba zawodowa. Jeżeli pracownik zapadł na chorobę zawodową, lub uległ wypadkowi przy pracy, to za czas choroby ma prawo do zasiłku chorobowego, finansowanego ze środków ZUS. Pracownik otrzyma go bez tzw. okresu wyczekiwania, tzn. bez względu na to, przez jaki okres wcześniej był objęty ubezpieczeniem społecznym. W dodatku zasiłek chorobowy zawsze jest wówczas wypłacany w wymiarze 100 proc. podstawy wymiaru.
Gdyby jednak pracownik zachował prawo do wynagrodzenia, to wówczas nie ma prawa do zasiłku chorobowego.
Etap 8 Oblicz podstawę wymiaru zasiłku chorobowego
Pracodawca, który oblicza podstawę wymiaru zasiłku chorobowego pracownika, zawsze bierze pod uwagę jego przeciętne miesięczne wynagrodzenie z ostatnich 12 miesięcy kalendarzowych z okresu poprzedzającego zachorowanie. W ten sposób oblicza się podstawę zarówno na potrzeby zasiłku chorobowego, jak i świadczeń z tytułu wypadku. Są to nowe zasady obliczania, obowiązujące dopiero od 8 lutego 2005 r.
Wcześniej, przy wyliczaniu podstawy wymiaru brano pod uwagę najczęściej wynagrodzenie z ostatnich 6 miesięcy, natomiast tylko wówczas, gdy uległo ono znacznym wahaniom, uwzględniano wynagrodzenie z ostatnich 12 miesięcy. Obliczając podstawę wymiaru, pracodawca bierze pod uwagę ten przychód pracownika, od którego obliczał dla niego składkę na ubezpieczenie chorobowe. Odlicza jednak od niego potrącone składki na ubezpieczenie emerytalne, rentowe oraz chorobowe, które były finansowane ze środków pracownika.
Jeżeli pracownik osiąga wysokie zarobki i w momencie gdy zachorował, pracodawca z powodu przekroczenia limitu tzw. 30-krotności nie odprowadza już od niego składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe, to wówczas obliczając podstawę wymiaru zasiłku chorobowego wynagrodzenie pomniejsza jedynie o 2,45 proc., czyli o składkę na ubezpieczenie chorobowe, płaconą ze środków ubezpieczonego.
Dla pracownika zatrudnionego krócej niż rok, bierze się pod uwagę przeciętne wynagrodzenie za pełne miesiące kalendarzowe z tego okresu. Gdyby zaś zachorował w pierwszym miesiącu zatrudnienia, to podstawę zasiłku stanowi wynagrodzenie stałe określone w umowie o pracę. Gdyby przepracował chociaż jeden dzień, to za podstawę wymiaru zasiłku bierze się wynagrodzenie miesięczne, które oblicza się w następujący sposób: wynagrodzenie osiągnięte za przepracowane dni robocze pracodawca dzieli przez liczbę dni, które pracownik przepracował, a następnie otrzymaną w ten sposób kwotę mnoży przez liczbę dni, które pracownik powinien przepracować w tym miesiącu. I trzeci sposób obliczeń, stosowany wówczas, gdy pracownik zanim zachorował nie osiągnął żadnego wynagrodzenia: pracodawca podstawę wymiaru ustala na podstawie przeciętnej miesięcznej wysokości kwoty zmiennych składników wynagrodzenia na takim samym lub podobnym stanowisku pracy w jego firmie. Bierze się pod uwagę wypłaty za ten miesiąc, w którym pracownik zachorował.
Gdyby w okresie branym pod uwagę do obliczania podstawy wymiaru zasiłku chorobowego pracownik przez pewien czas był nieobecny i nie otrzymywał wynagrodzenia, to wówczas przy wyliczeniach pracodawca musi dokonać tzw. uzupełnień.
Jeżeli ubezpieczony przez dosyć długi okres otrzymuje zasiłki, a między kolejnymi okresami zasiłkowymi nie ma przerwy, albo jest ona krótsza niż 3 miesiące, to wówczas wyliczając wysokość zasiłku wypłacanego w kolejnym okresie pracodawca nie ustala podstawy wymiaru na nowo.

PRZYKŁAD Pracownik chorował i w okresie od 1 maja do 30 czerwca pobierał zasiłek chorobowy. Po raz drugi zachorował 15 lipca i aż do 22 sierpnia był niezdolny do pracy. Jako podstawę wymiaru zasiłku chorobowego wypłacanego pracownikowi za okres od 15 lipca do 22 sierpnia pracodawca przyjmuje tę samą podstawę, którą uwzględniał, wyliczając zasiłek chorobowy wypłacony za okres od 1 maja do 30 czerwca. Przerwa między tymi dwoma okresami zasiłkowymi wynosiła 15 dni, więc była krótsza niż 3 miesiące.
Omówiona zasada obowiązuje również przy wyliczaniu innych zasiłków z ubezpieczenia społecznego, mimo że mogą to być różne zasiłki. Jeżeli przerwa między okresami ich wypłaty nie przekracza 3 miesięcy, to np. podstawę wymiaru obliczoną w celu wypłaty zasiłku chorobowego pracodawca uwzględnia, wyliczając później dla pracownicy zasiłek opiekuńczy z powodu nieobecności, ponieważ opiekowała się chorym dzieckiem. <!--QuoteEnd--></div><!--QuoteEEnd--> <!--sizeo:2--><span style="font-size:10pt;line-height:100%"><!--/sizeo-->Malgorzata Piasecka-Sobkiewcz, Gazeta Prawna 13.09.2005 r. <!--sizec--></span><!--/sizec-->

<!--sizeo:2--><span style="font-size:10pt;line-height:100%"><!--/sizeo-->Zasiłek opiekuńczy dla pracownika <!--sizec--></span><!--/sizec--> <!--quoteo--><div class='quotetop'></div><div class='quotemain'><!--quotec-->Nieobecnemu w firmie pracownikowi, który opiekuje się chorym dzieckiem lub innym chorym członkiem rodziny, przysługuje zasiłek opiekuńczy. Chorobę musi udokumentować, a wniosek o przyznanie świadczenia powinien złożyć za każdym razem, gdy się o nie ubiega.
Pracodawca ma obowiązek zgłosić do ubezpieczeń społecznych każdego zatrudnionego pracownika. Zostaje on wówczas objęty ubezpieczeniem: emerytalnym, rentowym, chorobowym i wypadkowym. W razie choroby dziecka lub innego członka rodziny i konieczności opiekowania się nimi pracownikowi objętemu ubezpieczeniem chorobowym przysługuje prawo do zasiłku chorobowego za okres nieobecności w firmie.
Zasiłek otrzyma również, wówczas gdy korzysta ze zwolnienia, ponieważ z pewnych powodów musiał zaopiekować się zdrowym dzieckiem, które nie ukończyło jeszcze 8 lat.
Nie trzeba czekać
Zasiłek opiekuńczy wypłacany jest bez żadnego okresu wyczekiwania. Oznacza to, że po objęciu pracownika ubezpieczeniem chorobowym ma on prawo od razu do zasiłku opiekuńczego za okres zwolnienia z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad chorym dzieckiem lub innym członkiem rodziny. Zasiłek wypłacany jest nawet przez 60 dni w roku kalendarzowym, gdy pracownik osobiście sprawuje tę opiekę nad dzieckiem, które nie ukończyło jeszcze 14 lat, lub przez 14 dni w roku, gdy sprawuje ją nad innymi chorymi członkami rodziny. Gdyby zaś opiekował się zarówno dziećmi, jak i innymi chorymi członkami rodziny, to wówczas może pobierać zasiłek opiekuńczy łącznie przez 60 dni. Ten okres 60 dni przysługuje łącznie obojgu rodzicom i dlatego pracodawca ma prawo wyjaśnić z pracownikiem przebywającym na zwolnieniu „na opiekę” przez ile dni z takiego zwolnieniu korzystał w ciągu danego roku kalendarzowego jego małżonek.
Zasiłek opiekuńczy zawsze wypłacany jest w wysokości 80 proc. podstawy wymiaru.
Wymiar 60 dni nie zależy od liczby dzieci, nad którym sprawowana jest opieka. Nawet jeżeli zasiłek otrzymuje pracownik, który w danym roku kalendarzowym zatrudniony był kolejno u poszczególnych pracodawców, to okres nieobecności w kolejnych firmach z tego tytułu się sumuje.
Za nieprzewidziane uznaje się takie zamknięcie placówki, o którym pracownik został powiadomiony w terminie krótszym niż 7 dni.
Trzeba dostarczyć dokumenty
Aby pracownik otrzymał zasiłek opiekuńczy za czas nieobecności w firmie, powinien dostarczyć pracodawcy dokumenty potwierdzające konieczność sprawowania tej opieki. Jeżeli opiekuje się chorym członkiem rodziny, to wówczas składa zaświadczenie lekarskie wystawione na druku ZUS ZLA. Musi złożyć je w ciągu 7 dni od daty otrzymania go.
Gdyby dostarczył je później, to wówczas przysługujący mu zasiłek opiekuńczy zostanie obniżony o 25 proc., począwszy od ósmego dnia niezdolności do pracy, aż do momentu dostarczenia zaświadczenia lekarskiego. Zasiłek nie zostanie jednak obniżony wówczas, gdy pracownik nie dostarczył zaświadczenia w terminie z przyczyn od siebie niezależnych.
Jeżeli pracownik ubiega się o zasiłek opiekuńczy z powodu opieki nad zdrowym dzieckiem, które nie ukończyło jeszcze 8 lat, to wówczas powinien złożyć:
• oświadczenie o nieprzewidzianym zamknięciu żłobka, przedszkola lub szkoły, do których dziecko uczęszcza,
• decyzję inspektora sanitarnego, który zalecił izolację dziecka podejrzanego o nosicielstwo zarazków choroby zakaźnej,
• zaświadczenie lekarskie, gdy małżonek pracownika, który stale opiekuje się dzieckiem w wieku do 8 lat, nie może tej opieki sprawować z powodu choroby, porodu kolejnego dziecka lub pobytu w szpitalu albo w sanatorium.
Zaświadczenie wystawiane jest na zwykłym blankiecie i wydaje je lekarz uprawniony do wystawiania zaświadczeń lekarskich.
Bez względu na to, z jakiej przyczyny pracownik musi sprawować opiekę, zawsze powinien złożyć wniosek o wypłatę zasiłku opiekuńczego. W tym celu wypełnia formularz ZUS Z-15 i wskazuje w nim:
• czy inny członek rodziny może zaopiekować się dzieckiem;
• czy jego małżonek pobierał już w danym roku kalendarzowym zasiłek opiekuńczy;
• w jakim systemie pracy zatrudniony jest jego małżonek.
Jeżeli w ciągu roku kalendarzowego nastąpiła zmiana pracodawcy, to pracownik powinien podać, za ile dni wypłacono mu już zasiłek opiekuńczy w poprzedniej firmie.
Może się zdarzyć, że przez kolejne okresy pracownik nie jest zdolny do pracy, ponieważ sprawuje opiekę nad tą samą osobą. Jeżeli między nimi nie ma przerwy i nie uległy zmianie okoliczności podane we wniosku, to wówczas pracownik nie musi składać nowego wniosku.
Zasiłki w nietypowych przypadkach
Pracownikowi należy wypłacić zasiłek opiekuńczy również wówczas, gdy opiekuje się pasierbem, dzieckiem adoptowanym lub obcym przyjętym na wychowanie i utrzymanie.
Prawo do zasiłku opiekuńczego mają rodzice dziecka nie tylko wówczas, gdy są małżeństwem, lecz również gdy pozostają w nieformalnym związku, pod warunkiem że prowadzą wspólne gospodarstwo domowe.
W dodatku zasiłek wypłacany jest nawet wówczas, gdy pracownik opiekujący się chorym członkiem rodziny prowadzi z nim wspólne gospodarstwo domowe, tylko przez czas trwania choroby.
Każdego z rodziców zatrudnionego w systemie pracy zmianowej na różnych zmianach uważa się za stale opiekującego dzieckiem.
PRZYKŁAD Rodzice dziecka pracują w systemie pracy zmianowej, każde na innej zmianie.
Zasiłek opiekuńczy zostaje wypłacony tylko za te dni sprawowania opieki, w których zatrudnienie rodziców na zmiany spowodowałoby częściowe pokrywanie się godzin pracy z powodu dojazdu lub dojścia do firmy i dziecko w tym czasie pozostawałoby bez opieki.
Kto nie dostanie zasiłku opiekuńczego
Wolno odmówić wypłaty zasiłku opiekuńczego, wówczas gdy inny członek rodziny niż pracownik może zaopiekować się dzieckiem. Osoba ta powinna pozostawać we wspólnym gospodarstwie domowym z pracownikiem. Nie może to być jednak:
• osoba całkowicie niezdolna do pracy,
• osoba chora,
• osoba niesprawna fizycznie lub psychicznie z uwagi na swój wiek,
• osoba prowadząca gospodarstwo rolne,
• pracownik odpoczywający po pracy na nocnej zmianie,
• osoba prowadząca działalność pozarolniczą, która nie może regulować czasu pracy w sposób dowolny,
• osoba, którą do sprawowania takiej opieki nie zobowiązują przepisy kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, jeżeli odmawia jej sprawowania (np. płatna opiekunka, dziadek, babcia, ciotka).
Pracownik powinien złożyć formularz ZUS-15 za każdym razem, gdy ubiega się o zasiłek opiekuńczy.
Kodeks rodzinny i opiekuńczy obowiązek sprawowania opieki nad dzieckiem nakłada jedynie na rodziców i opiekunów prawnych. Dziadków, rodzeństwa dziecka i rodzeństwa rodziców kodeks rodzinny i opiekuńczy nie zobowiązuje do opiekowania się chorym dzieckiem. W tej sytuacji nawet jeżeli zajmują się nim wówczas gdy jest zdrowe, to mają prawo odmówić opieki podczas jego choroby. Jeżeli więc w takim przypadku pracownica zostanie zmuszona do zaopiekowania się chorym dzieckiem, to ma prawo do zasiłku opiekuńczego. Natomiast zasiłku opiekuńczego nie otrzyma pracownik przebywający na urlopie bezpłatnym wypoczynkowym lub wychowawczym, nawet wówczas gdy zachoruje dziecko lub inny członek rodziny, nad którym on faktycznie będzie sprawował opiekę. <!--QuoteEnd--></div><!--QuoteEEnd-->
<!--sizeo:2--><span style="font-size:10pt;line-height:100%"><!--/sizeo-->Gazeta Prawna 04.10.2005 r., Malgorzata Piasecka-Sobkiewcz <!--sizec--></span><!--/sizec-->