<!--quoteo--><div class='quotetop'></div><div class='quotemain'><!--quotec-->
Dział Branżowo-Konsultacyjny
KK NSZZ "Solidarność"W odpowiedzi na pocztę elektroniczną z dnia 26 marca 2007 roku przesyłamy następujące uwagi do projektu rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów w sprawie uprawnień szczególnych przysługujących niektórym kategoriom członków korpusu służby cywilnej (projekt z dnia 7 marca 2007 roku).
-§2 ust. 1 rozporządzenia.Proponujemy wykreślić słowa „komornika skarbowego” oraz dodać do katalogu stanowisk, na których przysługuje wynagrodzenie prowizyjne, stanowiska komisarza skarbowego oraz starszego komisarza skarbowego. Po uwzględnieniu tych propozycji brzmienie §2 ust. 1 będzie następujące:
§ 2.1.
„ Członkowi korpusu służby cywilnej zatrudnionemu w komórce egzekucyjnej urzędu skarbowego na stanowisku poborcy skarbowego, starszego poborcy skarbowego, referenta, starszego referenta, inspektora, starszego inspektora, komisarza skarbowego, starszego komisarza skarbowego, zwanemu dalej „egzekutorem”, za osobiste wykonanie czynności w zakresie egzekucji administracyjnej należności pieniężnych przysługuje wynagrodzenie prowizyjne w wysokości

...)”
Uzasadnienie
Rada Sekcji Krajowej NSZZ „Solidarność” Pracowników Skarbowych wielokrotnie wskazywała, że wprowadzenie możliwości pobierania przez komorników skarbowych wynagrodzenia prowizyjnego w formie przedstawionej w projekcie, tzn. za osobiste wykonanie czynności w zakresie egzekucji administracyjnej, jest nieporozumieniem. Komornik skarbowy, jako kierownik działu, ma w pierwszej kolejności dostęp do tytułów wykonawczych, w tym i do tych, gdzie egzekucja jest stosunkowo prosta i opłacalna z punktu widzenia uzyskania wysokiego wynagrodzenia prowizyjnego. Z tego też powodu możliwość uzyskiwania prowizji przez komorników skarbowych może sprzyjać powstawaniu sytuacji patologicznych, korupcjogennych, może być też czynnikiem demoralizującym i dyskryminującym pozostałych pracowników działów egzekucji, podległych właśnie komornikom skarbowym. Ponadto możliwość otrzymywania prowizji przez komorników skarbowych może powodować, że będą oni bardziej zainteresowani zdobywaniem prowizji, niż właściwym nadzorem nad podległymi sobie pracownikami i właściwą organizacją działów egzekucji. Również nadzór i kontrola prawidłowości postępowania komorników może powodować trudności, gdyż taki obowiązek spoczywałby tylko i wyłącznie bezpośrednio na naczelnikach urzędów skarbowych, jako jedynych przełożonych.
Niezrozumiałym, żeby nie powiedzieć wręcz szkodliwym, jest ograniczanie przez projektodawcę uprawnień do wynagrodzeń prowizyjnych do stanowiska starszego inspektora włącznie. Zapis taki powoduje, że pracownicy działów egzekucji rezygnują z możliwości awansów na stanowiska komisarza skarbowego i starszego komisarza skarbowego (by nie tracić uprawnień do wynagrodzenia prowizyjnego), a pełniący już te funkcje pracownicy są w sposób ewidentny dyskryminowani. Należy wyraźnie podkreślić, że stanowiska komisarzy skarbowych i starszych komisarzy skarbowych są powierzane i pełnione zazwyczaj przez osoby z najwyższą wiedzą zawodową i długim stażem pracy w organach egzekucyjnych. Jest więc sytuacją patologiczną, że osoby na których spoczywa odpowiedzialności za wysokość wpływów do budżetu Państwa nie mogłyby liczyć na godziwe wynagrodzenia, w przeciwieństwie od osób zatrudnionych na niższych stanowiskach służbowych.
Jednocześnie należy podnieść, że dużym błędem byłoby niedocenienie roli komorników skarbowych i pozbawienie ich prawa do prowizji. Komornik skarbowy sprawuje nadzór i jest odpowiedzialny za realizację zadań przez komórkę egzekucyjną. Działy egzekucyjne są obecnie w strukturach urzędów skarbowych jednymi z najbardziej rozbudowanych pod względem liczby pracujących tam osób. Należy pamiętać również o dużo większym zakresie odpowiedzialności jaka spoczywa na komornikach skarbowych ( w porównaniu z innymi stanowiskami kierowniczymi w strukturach urzędów skarbowych ), nie tylko jako kierowników dużych zespołów ludzkich, ale przede wszystkim na odpowiedzialności prawnej i finansowej. Szczególnie odpowiedzialność finansowa jest niebagatelna, gdyż dotyczy ona finansów publicznych mających wpływ na budżet Państwa.
Dotychczasowy, niejasny przepis o możliwości otrzymywania przez komorników skarbowych wynagrodzenia prowizyjnego powoduje, że są oni de facto go pozbawieni. Dochodzi niejednokrotnie także do sytuacji, że wskutek niejasnych przepisów czy ich różnych interpretacji komornicy boją się pobierać prowizję w obawie, że mogą być w stosunku do nich wszczęte postępowania dyscyplinarne. Proponowane przez stronę związkową rozwiązanie jest proste i polega na uzależnieniu wysokości wynagrodzenia prowizyjnego komorników skarbowych od wielkości globalnych kwot ściągniętych przez komórkę organizacyjną podległą danemu komornikowi. W ten sposób nie tylko wprowadzi się bezpośrednią motywację dla komorników skarbowych do usprawnienia pracy podległych pracowników, ale także
i w pełni uzasadnione. Im większa ściągalność działu egzekucji, która jest wykładnikiem sprawnego działania działu egzekucji - za którego pracę jest odpowiedzialny komornik skarbowy, tym większe wynagrodzenie prowizyjne może uzyskać komornik skarbowy. Dla osiągnięcia tego celu proponujemy dodanie §2 ust. 1a w brzmieniu:
§ 2.1a.
"Członkowi korpusu służby cywilnej zatrudnionemu w komórce egzekucyjnej urzędu skarbowego na stanowisku komornika skarbowego przysługuje wynagrodzenie prowizyjne w wysokości 0,5 % kwoty ściągniętej przez pracowników zatrudnionych w komórce egzekucyjnej wymienionych w § 2. Łączne miesięczne wynagrodzenie prowizyjne komornika skarbowego przysługuje w wysokości nieprzekraczającej dwukrotnej wysokości najniższego wynagrodzenia zasadniczego.
-§2 ust. 1 pkt. 1 lit. „a” rozporządzenia.Proponujemy zastąpić dotychczasowy zapis w brzmieniu „pobrana bezpośrednio u zobowiązanego w gotówce”, zapisem: „pobrana od zobowiązanego w gotówce”.
Uzasadnienie
Zachodzi tu analogiczna sytuacja jaka ma miejsce w ustawie o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. W przytaczanym przypadku forma „u zobowiązanego” uniemożliwia naliczanie i pobieranie opłaty egzekucyjnej, a w przypadku wynagrodzenia prowizyjnego komplikuje niepotrzebnie naliczanie prowizji. Powstają wątpliwości, czy np. pobranie pieniędzy od zobowiązanego w miejscu jego zatrudnienia, albo w każdym innym miejscu, gdzie się go spotka, mieści się w pojęciu „bezpośrednio u zobowiązanego”. Literalne traktowanie tego zapisu od lat budzi wiele kontrowersji, jest przyczyną frustracji egzekutorów, jak również jest powodem nieuzasadnionych zarzutów natury dyscyplinarnej, a wszystko dla tego, że zapis w brzmieniu „u zobowiązanego” zupełnie nie przystaje do współczesnych realiów pracy poborców skarbowych. Dlatego też wprowadzenie jednolitego zapisu w formie "od zobowiązanego" zarówno w ustawie o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, jak również w analizowanym rozporządzeniu - staje się oczywistą koniecznością.
-§2 ust. 1 pkt. 5 rozporządzenia.Proponujemy zwiększyć wysokość wskaźnika prowizji z 1,85% do 3%.
Uzasadnienie
Wprowadzenie środka motywującego w formie uzależniającej wysokość wynagrodzenia prowizyjnego od wysokości ściągniętych kwot jest najprostszą, a przez to także najlepszą i najbardziej efektywną formą motywacji dla pracowników. Taka forma wynagradzania, poprzez uzależnienie wysokości wynagrodzeń bezpośrednio od efektów pracy, ma także korzystny wpływ na wysokości wpływów do budżetu państwa i w sposób oczywisty jest korzystna dla pracodawców, gdyż uzależnia bezpośrednio wysokość wynagrodzenia od efektów pracy.
Zauważyć należy, że wprowadzenie podsystemu „Egapoltax” nałożyło na pracowników komórek egzekucyjnych wiele dodatkowych czynności, do których należą miedzy innymi:
- wprowadzanie zwrotnych potwierdzeń odbioru (dotyczących dłużnika zajętej wierzytelności oraz zobowiązanego),
- wprowadzanie dodatkowych informacji (np. odpowiedzi na zapytania na podstawie art. 36),
- dokonywanie przez pracowników analizy sprawozdań wygenerowanych przez Whatax (przede wszystkim tzw. nieprawidłowości, które są co miesiąc analizowane przez pracowników sprawozdawczości MF).
W/w czynności wykonywane przez pracowników komórek egzekucyjnych, którzy prowadzą rejony egzekucyjne, nie mają nic wspólnego z prowadzeniem postępowania egzekucyjnego i wykonywaniem czynności egzekucyjnych przewidzianych ustawą egzekucyjną, których zastosowanie zmierza do wykonania obowiązku, ale są „czynnościami dodatkowymi”, które są niezbędne do uzyskania prawidłowych danych sporządzanych sprawozdań. Za wykonywanie tych czasochłonnych i pracochłonnych czynności pracownicy egzekucji nie otrzymali żadnego dodatkowego wynagrodzenia, a brak dodatkowych etatów dla pracowników zajmujących się tymi czynnościami spowodował konieczność wydłużenia ich czasu pracy (w związku z potrzebą realizacji podstawowych jej zadań).
Konieczność wprowadzenia przejrzystych i skutecznych zasad wynagradzania motywacyjnego wynika także z tego, że od skuteczności egzekucji zależy wprost wielkość dochodów budżetowych, w tym także dochodów dodatkowych. Dla zobrazowania, jak istotne zadania wykonywane są przez działy egzekucji należy wspomnieć, że są to kwoty należy wspomnieć, że w roku 2005 było ogółem do wykonania w kraju 17 797 665 tytułów wykonawczych, przy zatrudnieniu 4.349 osób. Średnia liczba tytułów wykonawczych do załatwienia w ciągu roku na 1 etat wyniosła 4.974 sztuk, natomiast dziennie na 1 etat przypadało do załatwienia 22 tytuły wykonawcze. Należy także stwierdzić, że sprawność działania egzekucji w urzędach skarbowych wpływać będzie bezpośrednio na skuteczność pracy innych organów, gdyż tzw. „tytuły własne” stanowią jedynie 17,26% wszystkich tytułów wykonawczych do załatwienia tj. 3 072 598 sztuk (przy 13.175.987 szt. tytułach wierzycieli obcych, w tym ZUS: 7.859.543 szt. – 59,65%).
-§5 ust. 3 rozporządzenia.Należy bezwzględnie sprecyzować, z jakich środków będzie wypłacony dodatek specjalny: z dochodów własnych czy ze specjalnych środków finansowych (w § 5 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia nie jest doprecyzowane, z jakich środków). Koniecznie należy także określić, kto może otrzymać dodatek specjalny: wszyscy pracownicy urzędów skarbowych, którym powierzono dodatkowe zadania, czy tylko pracownicy komórki egzekucyjnej. Dowolność w tym zakresie może prowadzić do nieuzasadnionych dysproporcji w wynagrodzeniach oraz nieprawidłowości w procesie motywacyjnym pracowników, jak również do nadużyć natury finansowej. Bezwzględnie należy również jasno i precyzyjnie zdefiniować (określić) pojęcie „zadania o wysokim stopniu złożoności i odpowiedzialności”, a w szczególności czego one mają dotyczyć: czy dodatkowego zadania mają mieć przykładowo związek z wykonywaną pracą, czy też w ogóle mogą być nie związane z wykonywaną pracą?
-§5 rozporządzenia.Z uwagi na możliwość wystąpienia nadużyć (nieprawidłowości) przy podziale dodatków specjalnych oraz dotychczasowej praktyki pomijania związków zawodowych przy konstruowaniu zasad podziału środków na wynagrodzenia wnosimy o dodanie w § 5 ust. 4 w brzmieniu:
„4. Dyrektor generalny określi stanowiska, wysokości oraz zasady przyznawania dodatku specjalnego na zasadach określonych w art. 27 ust. 3 ustawy z dnia 23 maja 1991 roku o związkach zawodowych”.
-§8 rozporządzenia.Błędnie oznaczono dane dotyczące publikacji uchylanego rozporządzenia: powinno być „(Dz.U. Nr 89, poz. 997, z 2000 r. Nr 48, poz. 563 oraz z 2004 r. Nr 70, poz. 633)”, nie zaś „(Dz.U. Nr 89, poz. 997, z 2000 r. Nr 48, poz. 563 oraz z 2004 r. Nr 40, poz. 633)”.
Na zakończenie pragniemy podkreślić, że wielkie zaniepokojenie wśród pracowników działów egzekucji urzędów skarbowych budzi zapis § 9 rozporządzenia, określający termin obowiązywania rozporządzenia jedynie do 31 grudnia 2007 roku. Jako uzasadnienie wskazano, że „od 1 stycznia 2008 r. wynagrodzenie członka korpusu służby cywilnej będzie składało się m.in. z dodatku specjalnego wynikającego ze specyfiki i charakteru wykonywanych zadań. Poczynając od tej daty, utrzymywanie specjalnych uprawnień niektórych kategorii członków korpusu służby cywilnej wydaje się zatem niecelowe". Rada Sekcji Krajowej nie może zgodzić z tym uzasadnieniem.
Naszym zdaniem projektodawca tego pomysłu nie jest świadomy roli, jaką pełni egzekucja administracyjna, a ściślej mówiąc jej pracownicy. Żadna inna komórka urzędu skarbowego nie wykonuje tylu dodatkowych zadań na rzecz innych podmiotów ( ZUS, Komornicy Sądowi, Urzędy Wojewódzkie, Izby Wytrzeźwień, Państwowa Inspekcja Pracy i inne). Najbardziej pracochłonne czynności podejmowane przez pracowników komórek egzekucyjnych dotyczą przed wszystkim spraw innych podmiotów (tytułów wykonawczych przesłanych do realizacji przez wierzycieli obcych). Sprawy te stanowią ponad 83% wszystkich tytułów wykonawczych do załatwienia. W tych sprawach egzekucja jest bardzo czaso- i pracochłonna, ilość wysłanych zapytań w celu poszukiwania składników majątku zobowiązanego, z którego mogłaby być skutecznie prowadzona egzekucja administracyjna w trybie art. 36 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji jest ilością znaczącą. Jednocześnie czynności te nie mają odzwierciedlenia w żadnym z mierników obrazujących obciążenie pracą komórek egzekucyjnych. Należy również wspomnieć o takich czynnościach, jak kontrola u zobowiązanego, kontrola u dłużnika zajętej wierzytelności, kontrola poborcy skarbowego, czy przygotowanie akt egzekucyjnych do dokonania wpisu hipoteki Skarbu Państwa, wyjawienia majątku zobowiązanego, czy chociażby przygotowanie akt do sądu w związku z wystąpieniem zbiegu egzekucji administracyjnej z egzekucją sądową.
Od kilku lat następuje drastyczne narastanie ilości tytułów wykonawczych do załatwienia. W 2005 roku było ogółem w kraju 17.797.665 tytułów wykonawczych, co pociąga za sobą zwiększenie z roku na rok także kwot egzekwowanych zaległości - w efekcie mamy do czynienia ze stałym spadkiem efektywności służb egzekucyjnych. Wskaźniki ściągalności należności podatkowych stanowiących dochód budżetu Państwa kształtowały się w ostatnich latach następująco:
o w 2002 roku na poziomie 32,22%,
o w 2003 r. na poziomie 28,50%,
o w 2004 na poziomie 25,98%,
o w 2005 r. na poziomie 23,18%.
Ten drastyczny spadek efektywności egzekucji skutkuje bezpośrednio zmniejszonymi wpływami podatkowymi .Dla przykładu, gdyby w roku 2005 roku uzyskano wskaźnik z roku 2002, to do budżetu wpłynęłoby o 9,04% więcej środków pieniężnych w postaci wyegzekwowanych kwot zaległości podatkowych objętych tytułami egzekucyjnymi w roku 2005 roku (7.685,471.857,06 złotych) - co daje w sumie niebagatelną kwotę 694.766.655,87 złotych. Takie dane świadczą o tym, że pozbawienie elementów motywacyjnych w aparacie egzekucyjnych byłoby błędem. Dlatego też nie możemy się zgodzić na likwidację wynagrodzenia prowizyjnego od 1 stycznia 2008 roku. Również z tej przyczyny, że system prowizyjny wynagrodzeń jest systemem obiektywnym, wysokość prowizji nie zależy od dowolnego uznania przełożonych, lecz od sprawności działania pracowników egzekucji (wysokość wynagrodzenia prowizyjnego uzależniona jest od wysokości ściągniętych kwot). System premiowania uznaniowego nosi w sobie cechę subiektywizmu i w skrajnych przypadkach może prowadzić do faworyzowania jednych pracowników i nierzetelnego oceniania innych. Bardzo ważnym argumentem przemawiającym za utrzymaniem systemu prowizyjnego jest duża uciążliwość pracy w terenie. Poborcy skarbowi pracują w terenie, bez względu na warunki atmosferyczne. Narażeni są na aroganckie zachowanie dłużników, groźby i wyzwiska, pobicia i kradzież gotówki, a odpowiadają materialnie za powierzone pieniądze. Praca w terenie jest ciężka i niebezpieczna - odpowiednią więc rekompensatą za uciążliwe warunki pracy w terenie jest wynagrodzenie prowizyjne. Należy tu zaznaczyć, że postępowanie egzekucyjne ma charakter przymusowy i spotyka się z oporem dłużników, a często z ich agresywnym zachowaniem. To właśnie pracownicy egzekucji są w centrum tych konfliktów, stąd konieczność dodatkowego ich wynagrodzenia i odpowiedniego motywowania. Pracownicy komórek egzekucyjnych powinni mieć gwarancję, że ich ciężka praca będzie właściwie wynagradzana, a uzależnienie dodatkowego wynagrodzenia od subiektywnego uznania przełożonych, nie daje takich gwarancji. Wielkim nieporozumieniem jest więc planowane pozbawienie od 1 stycznia 2008 roku pracowników komórek egzekucyjnych wynagrodzeń prowizyjnych, a sam pomysł likwidacji tego wynagrodzenia, świadczy o tym, że projektodawca zupełnie nie dostrzega, jak ważną rolę motywującą ma w warunkach pracy w egzekucji administracyjnej system prowizyjny i jakie niebezpieczeństwo wiąże się z jego likwidacją.
<!--sizeo:1--><span style="font-size:8pt;line-height:100%"><!--/sizeo-->z up. Rady Sekcji Krajowej
PRZEWODNICZĄCY Tomasz Ludwiński<!--sizec--></span><!--/sizec--><!--QuoteEnd--></div><!--QuoteEEnd-->