Zasady działania Pracowniczych Kas Zapomogowo-Pożyczkowych
<!--quoteo--><div class='quotetop'></div><div class='quotemain'><!--quotec-->
Celem Pracowniczych Kas Zapomogowo-Pożyczkowych jest udzielanie swoim członkom pomocy materialnej w formie pożyczek długo i krótkoterminowych oraz zapomóg – w miarę posiadanych środków – na zasadach określonych w statucie.

Pracownicze Kasy Zapomogowo-Pożyczkowe (PKZP) działają w zakładach pracy w oparciu o art. 39 ustawy z dnia 23 maja 1991r. o związkach zawodowych ( Dz. U. Nr 55 poz. 234 ), Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 19 grudnia 1992 r. w sprawie pracowniczych kas zapomogowo-pożyczkowych w zakładach pracy (Dz. U. Nr 100 poz. 502 z późn. zm.) oraz powszechnie obowiązujące przepisy prawa.

Zgodnie z wyżej powołanymi przepisami prawa pracownicze kasy zapomogowo-pożyczkowe:

   * mogą być tworzone we wszystkich zakładach pracy przez pracowników oraz emerytów i rencistów, bez względu na ich przynależność związkową

   * są nadzorowane (społecznie) przez związki zawodowe

   * w jednym zakładzie pracy może działać tylko jedna PKZP

   * w przypadku zakładu, w którym nie ma, zgodnie z przepisami, minimalnej liczby członków -założycieli PKZP (10 pracowników) można zorganizować międzyzakładową PKZP.


Kasy zapomogowo-pożyczkowe mają długą tradycję. W okresie powojennym były bardzo rozpowszechnione we wszystkich zakładach pracy: kopalniach, fabrykach, przedsiębiorstwach państwowych i urzędach. Jak mówiono w żartach, najbardziej związany ze swym zakładem jest pracownik właśnie poprzez zadłużenie w PKZP. Obecnie PKZP nadal działają w wielu zakładach pracy. Są w pełni samodzielne, choć nie posiadają osobowości prawnej.

Kasa zapomogowo-pożyczkowa to najszybsza i najskuteczniejsza forma samopomocy koleżeńskiej w miejscu pracy. Każdy pożyczkobiorca korzysta z pieniędzy stanowiących własność jego kolegów - członków tej samej kasy. Pożyczki są nieoprocentowane i spłacane w miesięcznych ratach.


Członkostwo w kasie jest dobrowolne, a za zobowiązania PKZP odpowiadają jej członkowie solidarnie do wysokości wkładów.

Zakład pracy zobowiązany jest udzielić PKZP nieodpłatnej pomocy w zakresie obsługi technicznej (zapewnienia pomieszczeń biurowych, dostarczania druków i formularzy), prawnej i finansowo-księgowej (prowadzenie księgowości, obsługi kasowej, dokonania na rzecz PKZP potrąceń w listach płac, listach wypłat zasiłków chorobowych, zasiłków wychowawczych, wpisowego, wkładów miesięcznych i rat pożyczek, przyjmowania wpłat wnoszonych przez emerytów i rencistów oraz osób przebywających na urlopach wychowawczych, odprowadzania wpłat na rachunek bankowy PKZP, informowania przynajmniej raz w roku członków kasy o stanie ich wkładów i zadłużeń).

Szczegółowe warunki świadczenia pomocy przez zakład pracy umowa określa zawarta pomiędzy zakładem pracy a PKZP.


Organy PKZP nie podlegają zwierzchności zakładu pracy, w którym kasa została utworzona.

Organy PKZP i ich zadania


Walne zebranie członków - jest najwyższym organem PKZP. Stanowią go wszyscy członkowie kasy lub delegowani przez nich przedstawiciele (walne zebranie delegatów).


Walne zebranie podejmuje decyzje w najważniejszych dla kasy sprawach, w szczególności dotyczących:


   * podejmowania uchwał w sprawie utworzenia i likwidacji PKZP lub przekształcenia w SKOK,

   * uchwalania statutu PKZP i wprowadzania w nim zmian,

   * dokonywania wyboru członków zarządu i komisji rewizyjnej oraz decydowania o liczebności tych organów i czasie trwania ich kadencji, dokonywania zmian w składzie zarządu i komisji rewizyjnej,

   * ustalania wysokości wpisowego, miesięcznych wkładów członkowskich oraz zasad udzielania zapomóg,

   * w razie powstania szkód i strat – rozpatrywania ich przyczyn oraz podejmowania decyzji w sprawach ich pokrycia,

   * przyjmowania sprawozdań zarządu z bieżącej działalności oraz sprawozdań i wniosków komisji rewizyjnej

   * zatwierdzania sprawozdań i bilansów rocznych


Walne zebranie członków (delegatów) zbiera się raz w roku (walne zebranie zwyczajne) lub według potrzeb (walne zebranie nadzwyczajne).

Zarząd PKZP – organizator działalności kasy i reprezentant interesów kasy na zewnątrz. Prowadzi politykę w zakresie udzielania świadczeń, zarządza funduszami kasy, decyduje o lokowaniu wolnych środków kasy na rachunkach terminowych i lokatach bankowych, o przyjmowaniu członków i skreśleniu ich z listy, o udzielaniu pożyczek i terminach ich spłat oraz o wszystkich innych sprawach bieżących. Zarząd powinien składać się co najmniej z trzech członków, a na swym pierwszym posiedzeniu wybiera ze swego grona:


   * przewodniczącego, który organizuje kolegialną pracę całego zarządu, czuwa nad przestrzeganiem obowiązujących przepisów i postanowień Statutu PKZP, realizuje plan pracy zarządu

   * sekretarza, który odpowiada za ewidencję członków i dokumentację PKPZ, sporządza protokoły z zebrań, zajmuje się przygotowaniem projektów uchwał

   * skarbnika, który zobowiązany jest czuwać nad prawidłowym sporządzaniem dokumentacji finansowej PKZP, zwłaszcza wniosków o przyznanie pożyczki, zwrot wkładów członkowskich. Skarbnik współpracuje z kasjerem i księgowym PKZP, przekazuje do działu rachunkowości zakładu pracy miesięczne listy potrąceń należności na rzecz PKZP (wpisowego, wkładów miesięcznych, rat pożyczek)


Komisja rewizyjna - to organ kontrolujący działalność finansową zarządu. Składa się co najmniej z trzech członków, a do jej kompetencji należy w szczególności:


   * ochrona mienia PKZP

   * kontrola przestrzegania przez zarząd postanowień statutu,

   * czuwanie nad prawidłowym udokumentowaniem wszystkich wpłat i wypłat

   * czuwanie nad terminowym prowadzeniem obsługi kasowej i księgowości PKZP przez zakład pracy


Uchwały organów PKZP zapadają zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy liczby członków (delegatów).

Kadencja zarządu i komisji rewizyjnej trwa nie dłużej niż cztery lata.

Członkowie organów PKZP wykonują swoje czynności społecznie.

Organizowanie PKZP

Pracownicza kasa zapomogowo-pożyczkowa może być utworzona w zakładzie pracy, w którym co najmniej 10 pracowników zadeklaruje gotowość przynależności do PKZP. O jej utworzeniu decydują założyciele, którzy uchwalają statut i dokonują wyboru organów przewidzianych w statucie. Prawną pomoc w opracowaniu projektu statutu powinien zapewnić zakład pracy.


Wybory w PKZP mogą się odbywać w sposób jawny lub tajny, a decyzję w tej sprawie podejmuje walne zebranie w drodze głosowania jawnego.


PKZP używa pieczęci podłużnej z podaniem nazwy i adresu zakładu pracy, w którym została utworzona.

Gromadzenie wkładów i udzielanie pożyczek

Podstawowym źródłem zasilania PKZP środkami pieniężnymi są wkłady członkowskie, najczęściej potrącane przez zakład pracy z listy płac. Wkłady członkowskie są księgowane na imiennym rachunku wnoszącego je członka. Stanowią jego własność i podlegają zwrotowi w przypadku rezygnacji z przynależności do PKZP. Wkłady członkowskie są przechowywane na funduszu oszczędnościowo-pożyczkowym przeznaczonym na udzielanie pożyczek.


Poza wkładami miesięcznymi każdy członek PKZP obowiązany jest wpłacić wpisowe, czyli jednorazowa kwotę zasilającą fundusz rezerwowy kasy, w wysokości uchwalonej przez walne zebranie członków. Wpisowe ustalane jest kwotowo (wtedy wpisowe jest jednakowe dla wszystkich wstępujących członków) lub procentowo (w określonym procencie minimalnego lub przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej, w roku poprzednim).


Szczegółowe warunki udzielania pożyczek powinny być dokładnie określone w statucie i znane ogółowi członków kasy, czyli to w jakiej maksymalnej wysokości można pożyczkę zaciągać (np. trzykrotność zgromadzonych wkładów, ale nie więcej niż dziesięć tysięcy zł), poręczycieli (np. tylko członkowie kasy), terminy spłaty pożyczki (maksymalną liczbę rat).


Umowa o udzielenie pożyczki regulowana jest przepisami Kodeksu cywilnego. Jednym z rodzajów poręczenia spłaty pożyczki mogą być wkłady własne zgromadzone w kasie przez pożyczkobiorcę, drugim rodzajem – przedstawienie poręczeń osób trzecich, trzecim – przyjmowanie zastawów. Rodzaje gwarancji wybiera walne zgromadzenie członków i określa je w statucie jako obowiązujące kasę.

Rachunkowość kasy powinna być prowadzona zgodnie z przepisami prowadzenia rachunkowości. Jest to rachunkowość uproszczona , a rokiem obrachunkowym jest rok kalendarzowy.

Dla zapewnienia PKZP normalnego trybu pracy zakład pracy powinien zaopatrzyć kasę w niezbędne druki i formularze. Mają je w swojej ofercie różne wydawnictwa
i instytucje. Są to m.in.:


   * deklaracja przystąpienia do PKZP

   * wniosek o udzielenie pożyczki

   * stan konta

   * sprawozdanie finansowo-statystyczne


PKZP ma prawo przyjmować subwencje i darowizny na zasilenie funduszu rezerwowego.

Likwidacja PKZP


Przepisy rozporządzenia Rady ministrów przewidują dwa wypadki obligatoryjnego postawienia PKP w stan likwidacji:


   * w razie upadłości lub likwidacji zakładu pracy,

   * w razie zmniejszenia się liczby członków poniżej dziesięciu.


Likwidacja PKZP ma na celu zakończenie spraw bieżących, spłatę zobowiązań oraz ściągnięcie wierzytelności. Skład komisji likwidacyjnej określa uchwała walnego zebrania o likwidacji PKZP.

Pamiętajmy, że w PKZP są gromadzone pieniądze jej członków, więc do organów kasy powinni być wybierani ludzie odpowiedzialni i rzetelni, do których członkowie kasy mają zaufanie. Daje to gwarancję prawidłowego działania kasy i nie wydłuża drogi do otrzymania pożyczki.

Maria Baron
<!--QuoteEnd--></div><!--QuoteEEnd-->