Tomasz Grzegorczyk
Komentarz do art.314 Kodeksu postępowania karnego
1. Przepis normuje instytucję tzw. zmiany zarzutów i powtarza rozwiązanie przyjęte w tym zakresie w k.p.k. z 1969 r. (art. 270). W kolejnych wersjach nowego kodeksu aż do 1994 r. podstawy zmiany zarzutów wyglądały nieco inaczej, przyjmowano bowiem, że powodem zmiany ma być m.in. potrzeba zakwalifikowania czynu zarzuconego "z innego przepisu" (tak np. w art. 313 proj. z 1990 r. czy w art. 309 proj. z 1994 r.). Poczynając jednak od wersji z lutego 1995 r. (art. 310 tego proj.) powrócono do rozwiązania, że ma to być tylko potrzeba zakwalifikowania "z surowszego przepisu", tak jak w k.p.k. z 1969 r. Takie też rozwiązanie przyjęto w art. 314. W wyniku nowelizacji ze stycznia 2003 r. przepis dotyczy obecnie formalnie tylko śledztwa, a nie jak dotąd postępowania przygotowawczego w ogóle, ale poprzez art. 325a ma też zastosowanie w dochodzeniu, z tym że zmiana zarzutów nastąpi tu w sposób wskazany w art. 325g § 2, a więc bez nowego postanowienia, lecz przez nowe przesłuchanie.
2. Zmiana zarzutów nadal musi zatem nastąpić w trzech przypadkach. Po pierwsze więc, gdy zachodzi potrzeba zarzucenia czynu nieobjętego uprzednio wydanym postanowieniem o przedstawieniu zarzutów. Znika tu wprawdzie w porównaniu z k.p.k. z 1969 r. słowo "ponadto", ale nie oznacza to bynajmniej, że dopuszczalne jest poprzez zmianę zarzutów dokonanie zmiany czynu zarzucanego na inny czyn, ani też, że możliwe jest zarzucenie czynu niezwiązanego z postępowaniem, w którym daną osobę uczyniono podejrzanym. Jeżeli zatem okazuje się, że podejrzany nie popełnił czynu mu zarzuconego (np. zabójstwa), ale popełnił inny czyn (np. w tym czasie dokonał rozboju), to niezbędne jest umorzenie wobec niego postępowania o czyn dotąd mu zarzucany, wszczęcie postępowania o czyn inny i przedstawienie mu zarzutu o ów inny czyn w innym postępowaniu; nie można bowiem w procesie o czyn X zarzucać czynu Y nieobjętego tym postępowaniem. Gdyby z kolei okazało się, że podejrzany, któremu zarzucono określony czyn (np. kradzież), dopuścił się ponadto innego jeszcze przestępstwa, którego dane dochodzenie nie dotyczy (np. zbył własny dokument tożsamości - art. 274 k.k.), to nie można sięgać po art. 314, ale konieczne staje się wszczęcie dochodzenia w sprawie o owe inne przestępstwo i połączenie tych spraw w postępowaniu przygotowawczym. W konsekwencji przyjąć należy, że czyn nowo zarzucany musi nadal mieścić się w ramach zdarzenia, w oparciu o które wszczęto dane postępowanie przygotowawcze, w którym to postępowaniu przedstawiono określony zarzut, gdy okazuje się, że zdarzenie to obejmuje także inne przestępstwo, a podejrzenie jego sprawstwa dotyczy tej samej osoby.
3. Dwie pozostałe podstawy zmiany zarzutów, to:
a) zmiana opisu czynu w istotny sposób, niezależnie od tego, czy i w jakim kierunku zmienia się w związku z tym kwalifikacja prawna czynu oraz
b) zmiana kwalifikacji prawnej na surowszą, niezależnie z kolei od tego, czy jest związana ze zmianą w opisie czynu, a więc także, gdy poprzednio omyłkowo tylko wskazano niewłaściwy przepis naruszonej ustawy karnej.
Zgodzić się należy z wypowiadanym w orzecznictwie poglądem, że niedostatki postanowienia o przedstawieniu zarzutów, polegające na wadliwym oznaczeniu czasu lub miejsca popełnienia przez podejrzanego zarzucanego mu czynu, powinny być usuwane właśnie poprzez instytucję zmiany zarzutów, a nie dopiero w akcie oskarżenia, choć już trudno zgodzić się z wyciąganą z takiego braku konsekwecją w postaci sugerowania konieczności zwrotu sprawy do uzupełnienia postępowania przygotowawczego (zob. w. SN z 30 maja 1985 r., I K 119/85, OSPiKA 9/1986, poz. 193 i krytycz. S. Waltoś, Glosa, tamże).

Tylko zastanawiam się jak to napisać:/?Że przedstawiono podejrzanemu zarzut o przestępstwo a jednak to będą dwa wykroczenia...?Proszę o pilną pomoc