Nagła śmierć wspólnika w spółce z. o.o. wywołuje istotne skutki nie tylko na gruncie prawa cywilnego i handlowego, ale także podatkowego.
<!--quoteo--><div class='quotetop'></div><div class='quotemain'><!--quotec-->
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością to najbardziej popularna forma prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce. Działa ich prawie 200 tys. (akcyjnych niespełna dziewięć tysięcy). Są to niewielkie przedsiębiorstwa rodzinne, ale także tuzy polskiego biznesu — na przykład operatorzy sieci telefonii komórkowej. Niewiele osób zdaje sobie sprawę z tego, jak istotne skutki prawnopodatkowe niesie śmierć jednego z jej wspólników.

— Świadomość tego wśród polskich przedsiębiorców jest skromna. Na szczęście zdarzają się tacy, którzy na wypadek swojej śmierci starają się zawczasu przeciwdziałać niepożądanym zjawiskom w firmie. Bo na przykład nagła śmierć w wypadku samochodowym większościowego udziałowca tuż przed walnym zgromadzeniem mającym podjąć ważne dla firmy decyzje może wpłynąć negatywnie na jej sytuację — wyjaśnia Michał Paziewski, radca prawny, specjalista prawa spółek.

Nie sposób zabezpieczyć się przed nagłą śmiercią, jednak jej skutki dla spółki można przewidzieć i się przed nimi uchronić.
Dla kogo udział

Udział wspólnika spółki z o.o. podlega dziedziczeniu.

— W umowie wspólnicy mogą ograniczyć lub wyłączyć wstąpienie do niej spadkobierców zmarłego wspólnika. Wyłączenia czy ograniczenia spotyka się w spółkach prowadzących niezbyt rozbudowane przedsiębiorstwa, gdzie wspólnikami są głównie osoby fizyczne. Z reguły dla wspólników ma znaczenie, kto znajduje się w ich gronie —mówi Michał Paziewski.

Wyłączenie ma zawsze charakter całkowity, tzn. obejmuje wszystkich testamentowych i ustawowych spadkobierców. Ograniczenia w sprawie wstąpienia na miejsce po zmarłym nowego wspólnika mogą tyczyć na przykład posiadania przez niego pewnych cech osobistych, zawodowych czy uzyskania zgody pozostałych wspólników.

— Przy zawieraniu postanowienia wyłączającego bądź ograniczającego wstąpienie spadkobierców do spółki wspólnicy muszą pamiętać o zapisaniu w umowie zasad określających warunki spłaty spadkobierców niewstępujących do spółki — tłumaczy Michał Paziewski.

Brak takich zapisów sprawia, że postanowienia ograniczające bądź wyłączające pozostają bezskuteczne. Wspólnicy mogą również w umowie wyłączyć lub ograniczyć podział udziałów między spadkobierców wtedy, gdy zmarły wspólnik miał więcej niż jeden udział.

Wiele istotnych spraw dziedziczenia udziałów w spółce można także zawrzeć w testamencie. Jeśli tego dokumentu zabraknie, spadkobiercami zmarłego wspólnika w pierwszej kolejności zostaje najbliższa rodzina.

— Gdy rodzina jest skłócona, wtedy to, komu należą się udziały po zmarłym wspólniku, może rozstrzygać sąd. Ale to trwa miesiące, co nie zawsze wpływa korzystnie na kondycję spółki — mówi Jacek Smyk, radca prawny z kancelarii Corpus Iuris.
Kwestie podatkowe

Śmierć wspólnika nie jest także zdarzeniem obojętnym z punktu widzenia fiskusa. Udział jest prawem majątkowym, a zatem jego nabycie drogą dziedziczenia podlega podatkowi od spadków i darowizn.

— Podatek nalicza się od wartości rynkowej udziału w chwili powstania obowiązku podatkowego, czyli w momencie przyjęcia spadku. Jeśli wspólnik nie zgłosi nabycia udziału do opodatkowania w tym czasie, staje się to z chwilą sądowego stwierdzenia nabycia spadku —mówi Maciej Guzek, doradca podatkowy z kancelarii Komarnicka Korpalski.

Niekiedy podatnicy dziedziczący udziały próbują skorzystać ze zwolnienia od opodatkowania, przysługującego w razie nabycia zakładu wytwórczego, budowlanego, handlowego lub usługowego, względnie części takiego zakładu (zgodnie z art. 4 ust. 1 pkt 10 ustawy o podatku od spadków i darowizn zwolnienie przysługuje małżonkowi zmarłego, wstępnym lub zstępnym).

— To zła droga. Udział to prawo majątkowe, nie zaś zakład, który można identyfikować z przedsiębiorstwem w rozumieniu art. 551 kodeksu cywilnego. Nawet jeśli spadkobierca nabędzie 100 proc. udziałów, właścicielem przedsiębiorstwa pozostanie spółka, a nie osoba dziedzicząca udziały. Nie ma więc przesłanek do zwolnienia z opodatkowania — wyjaśnia Maciej Guzek.

Problemów związanych ze śmiercią wspólnika w spółce z o.o. często nie da się uniknąć. Dlatego warto wcześniej pomyśleć o takich kwestiach, jak wprowadzenie odpowiednich postanowień do umowy spółki czy sporządzenie testamentu. Pozwoli to uniknąć części kłopotów.
Źródło:
Albert Stawiszyński        Archiwum Puls Biznesu
wyd. 2212 (2006-10-26), str. 23<!--QuoteEnd--></div><!--QuoteEEnd-->

Odpowiedzialność spadkobierców za zobowiązania podatkowe spadkodawcy
<!--quoteo--><div class='quotetop'></div><div class='quotemain'><!--quotec-->

Pytanie: W 2005 r. mój mąż sprzedał akcje pracownicze. Po śmierci męża, od uzyskanego przez męża z tego tytułu dochodu, do urzędu skarbowego został wpłacony podatek dochodowy od osób fizycznych. Jednocześnie toczy się postępowanie spadkowe i po jego zakończeniu spadkobiercy będą mieli obowiązek zapłaty podatku od spadku, w skład którego wchodzą również pieniądze uzyskane ze sprzedaży akcji. Czy zapłata podatku dochodowego od dochodu ze sprzedaży akcji oraz podatku od spadku prowadzi do podwójnego opodatkowania tych samych kwot?

Odpowiedź:

Zgodnie z treścią art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U z 2000 r. Nr 14, poz.176, z późn. zm.) przychody uzyskane z odpłatnego zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną oraz papierów wartościowych stanowią przychody z kapitałów pieniężnych.

Stosownie natomiast do art.30b ust. 1 ustawy od dochodów uzyskanych z odpłatnego zbycia papierów wartościowych lub pochodnych instrumentów finansowych, i z realizacji praw z nich wynikających oraz z odpłatnego zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną podatek dochodowy wynosi 19 % uzyskanego dochodu. Dochód ten należy wykazać, zgodnie z art. 45 ust. 1a pkt 1 i ust. 4, w zeznaniu podatkowym w terminie do dnia 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym i w tym samym terminie wpłacić należny podatek wynikający ze złożonego zeznania.

Zgodnie z generalną zasadą wyrażoną w art. 97 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz.60, z późn. zm.) spadkobiercy podatnika przejmują przewidziane w przepisach prawa podatkowego majątkowe prawa i obowiązki spadkodawcy. Do odpowiedzialności spadkobierców za zobowiązania podatkowe spadkodawcy stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego o przyjęciu i odrzuceniu spadku oraz o odpowiedzialności za długi spadkowe (art. 98 § 1 ustawy).

Jeżeli spadkodawca był podatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych, organ podatkowy informuje spadkobierców, na podstawie posiadanych danych, o wysokości dochodu lub przychodu spadkodawcy oraz o wysokości wpłaconych zaliczek lub podatku, podając równocześnie przypadającą do zapłacenia kwotę podatku lub kwotę nadpłaty. Następnie organ podatkowy wydaje decyzję ustalającą wysokość zobowiązania podatkowego lub stwierdzającą nadpłatę (art. 104 § 1 i 2 ustawy).

Z treści pytania wynika, że Pani mąż w 2005 r. uzyskał dochód ze sprzedaży akcji pracowniczych i do dnia śmierci nie złożył zeznania podatkowego w oparciu o powołany wyżej przepis art. 45 ust. 1a pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a zatem organ podatkowy doręczył spadkobiercom decyzję ustalającą wysokość zobowiązania podatkowego spadkodawcy.

Pieniądze uzyskane przez zmarłego ze sprzedaży akcji weszły do masy spadkowej i podlegają opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, przepisów tej ustawy nie stosuje się do przychodów podlegających przepisom ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn, stosownie do treści przepisów zawartych w art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. (Dz. U. z 2004 r. Nr 142, poz.1514, późn. zm.), podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykazywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej tytułem spadku.

Podstawę opodatkowania stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego. Zapłacony przez spadkobierców podatek dochodowy od osób fizycznych stanowi dług i o tę kwotę nastąpi pomniejszenie wartości spadku, który spadkobiercy nabyli po zmarłym (zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy).

Zatem nie będzie podwójnego opodatkowania dochodu uzyskanego przez zmarłego ze sprzedaży akcji, tj. podatkiem dochodowym od osób fizycznych, a następnie podatkiem od spadków i darowizn.

B.C <!--QuoteEnd--></div><!--QuoteEEnd-->

A co z podatkiem w przypadku umorzenia pożyczki z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych w razie śmierci pożyczkobiorcy-emeryta?
Zdarza się, że płatnik informuje o przychodzie małżonka zmarłego emeryta (PIT-8C). Czy to prawidłowe działanie? Wydaje mi się, że nie.
Umorzona pożyczka jest przychodem jedynie dla osoby, u której nastąpiło przysporzenie majątku z tego tytułu czyli dla zmarłego emeryta. Umorzenie pożyczki powoduje zwolnienie dłużnika z całości lub części długu, a pożyczkobiorca otrzymuje świadczenie nieodpłatne lub częściowo odpłatne (stąd właśnie jego przychód). W przypadku umorzenia pożyczki z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych, która została udzielona zmarłemu emerytowi, wartość tego świadczenia nie jest dziedzicznym prawem majątkowym i nie przechodzi na małżonka, czy innych spadkobierców zmarłego emeryta. Wobec czego nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

SPADKI ZWOLNIENIE DLA NAJBLIŻSZEJ RODZINY
<!--quoteo--><div class='quotetop'></div><div class='quotemain'><!--quotec-->
Dzień śmierci spadkodawcy decyduje o opodatkowaniu

NOWE PRAWO Jeśli śmierć spadkodawcy nastąpiła przed 1 stycznia 2007 r., spadkobierca nie może skorzystać z nowych zwolnień od podatku od spadków – wynika z wyjaśnień Ministerstwa Finansów.

W odpowiedzi na pytanie czytelnika GP, Departament Podatków i Opłat Lokalnych Ministerstwa Finansów w odpowiedzi z 24 stycznia wyjaśnił, że w przypadku nabycia rzeczy lub praw majątkowych tytułem spadku za dzień nabycia uznaje się dzień śmierci spadkodawcy. To zaś oznacza, że do spadków otwartych przed 1 stycznia 2007 r. nie mają zastosowania nowe przepisy ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz.U. z 2004 r. nr 142, poz. 1514 z późn. zm.).

Najbliższa rodzina nie może zatem skorzystać ze zwolnienia od podatku od spadków, które wprowadziła ustawa z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz.U. nr 222, poz. 1629).

Zdaniem ministerstwa przepisy podatkowe nie zawierają własnej definicji nabycia spadku, a zatem należy stosować w tym względzie przepisy kodeksu cywilnego. W przypadku nabycia rzeczy lub praw majątkowych tytułem spadku za dzień nabycia uznaje się dzień śmierci spadkodawcy. Zgodnie bowiem z art. 924 k.c. spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast stosownie do przepisu art. 925 spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku.

Wyjaśniono także, że oświadczenie o przyjęciu spadku, które może być złożone w terminie sześciu miesięcy, liczonym od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania do dziedziczenia, oznacza definitywne nabycie spadku w chwili jego otwarcia, a nie w chwili złożenia oświadczenia.

Dzięki uprzejmości naszego czytelnika pełny tekst obszernego pisma w tej sprawie dostępny jest na moim blogu.
Marek Kutarba<!--QuoteEnd--></div><!--QuoteEEnd-->

"W odpowiedzi na pytanie czytelnika GP, Departament Podatków i Opłat Lokalnych Ministerstwa Finansów w odpowiedzi z 24 stycznia wyjaśnił, że w przypadku nabycia rzeczy lub praw majątkowych tytułem spadku za dzień nabycia uznaje się dzień śmierci spadkodawcy. To zaś oznacza, że do spadków otwartych przed 1 stycznia 2007 r. nie mają zastosowania nowe przepisy ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz.U. z 2004 r. nr 142, poz. 1514 z późn. zm.).

Najbliższa rodzina nie może zatem skorzystać ze zwolnienia od podatku od spadków, które wprowadziła ustawa z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz.U. nr 222, poz. 1629)."

Jak można w Państwie Prawa dzielić podatników na lepszych i gorszych wg. daty smierci bliskich?? Dlatego, że ktoś musi zapłacić z możłiwość przekazywania darowizny bezpłatnie? W 2006r zmarły mi dwie najbliższe osoby. Przykre  jest to, że musze dodatkowo i niesprawiedliwie w związku z nowym prawem ponieść tego konsekwencje fianansowe. Śmierć to nie jest darowizna, którą można  przełożyć na później.... :stop:
magdamo

Co prawda artykuł dotyczy zaległości ZUS, ale póki co US zajmuję się też i egzekwowaniem tego typu zobowiązań, stąd ten artykuł.
<!--quoteo--><div class='quotetop'></div><div class='quotemain'><!--quotec-->
UBEZPIECZENIE SPOŁECZNE ŚMIERĆ ZADŁUŻONEGO UBEZPIECZONEGO

Składki zapłacą spadkobiercy

Spadkobiercy ponoszą osobistą odpowiedzialność za składki na ubezpieczenie społeczne nieopłacone przez ich spadkodawcę.

Zgodnie z ogólną zasadą wszelkie prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą wraz z jego śmiercią na spadkobierców, którzy na skutek tego stają się również odpowiedzialni za ciążące na nim zobowiązania. Zasada ta odnosi się także i do obciążających zmarłego zobowiązań z tyłu składek na ubezpieczenie społeczne. Zgodnie bowiem z art. 31 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. nr 137, poz. 887 z późn. zm.) szczegółowo wymienione w nim przepisy ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa, m.in. art. 97 par. 1, art. 98 par. 1 i 2 pkt 1, 2, 5 i 7 i art. 100 par. 1 stosuje się odpowiednio do należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne, a na podstawie art. 32 – także do składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.

Spadkobiercy ponoszą odpowiedzialność także za odsetki za zwłokę od zaległych składek spadkodawcy oraz koszty upomnienia i koszty postępowania egzekucyjnego prowadzonego wobec spadkodawcy powstałe do dnia otwarcia spadku.

Przyjęcie spadku

Kwestie związane z charakterem i zakresem odpowiedzialności spadkobierców zmarłego określa kodeks cywilny. W myśl jego regulacji odpowiedzialność spadkobiercy powołanego do spadku jest zróżnicowana w zależności od tego, czy spadkobierca przypadający mu spadek przyjmie, czy też go odrzuci. Decyzja w tej kwestii należy do spadkobiercy, który może zbadać wysokości zobowiązań ciążących na majątku wchodzącym w skład spadku. Jeżeli więc z ustaleń spadkobiercy wynikać będzie, że łączna wartość obciążających majątek spadkowy zobowiązań przewyższa znacznie wartość jego aktywów, spadkobierca może spadku nie przyjąć i wówczas będzie zwolniony od zobowiązań zmarłego.

Spadkobierca może również zdecydować się na przyjęcie spadku z ograniczeniem swojej odpowiedzialności za długi spadkowe (tzw. przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza) lub na przyjęcie spadku bez ograniczenia swojej odpowiedzialności (tzw. przyjęcie wprost).

    PRZYKŁAD: PRZYJĘCIE SPADKU WPROST
   ZUS wydał cztery decyzje dotyczące zobowiązań zmarłego mężczyzny z tytułu: nieopłaconych składek na ubezpieczenie społeczne w kwocie 5635,93 zł. W wydanych decyzjach naliczonymi zaległościami organ rentowy obciążył spadkobierców zmarłego, tj. żonę oraz jego troje dzieci. Spadkobiercy, nie godząc się z tymi decyzjami, wnieśli odwołanie do sądu. W odwołaniu wskazali, iż każdy z nich jest spadkobiercą ubezpieczonego w jednej czwartej części masy spadkowej, a w skład spadku po zmarłym wchodzi tylko samochód z roku 1981 nieprzedstawiający większej wartości. Sąd po ustaleniu, że przyjęli oni spadek wprost, oddalił ich odwołanie.

W myśl bowiem art. 1015 k.c. oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku może być złożone w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania. Brak oświadczenia spadkobiercy w powyższym terminie jest jednoznaczny z prostym przyjęciem spadku. Jednakże, gdy spadkobiercą jest osoba nie mająca pełnej zdolności do czynności prawnych (np. małoletni) albo osoba, co do której istnieje podstawa do jej całkowitego ubezwłasnowolnienia, albo osoba prawna, brak oświadczenia spadkobiercy w terminie jest jednoznaczny z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza.

Przyjęcie spadku wprost oznacza, że spadkobierca będzie ponosił pełną odpowiedzialność całym swoim majątkiem za zobowiązania spadkodawcy, bez względu na wysokość aktywów spadku, nawet wówczas, gdy długi spadkowe będą znacznie przewyższać wartość spadku. Natomiast przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza oznacza, że spadkobierca odpowiadać będzie tylko do wartości ustalonego w inwentarzu stanu czynnego spadku. Stan czynny spadku stanowi różnicę między podanymi do inwentarza aktywami i pasywami spadku. Wskazać przy tym należy, że organ rentowy jako wierzyciel powinien ustalić wartość czynnej masy spadkowej.

    PRZYKŁAD: Z DOBRODZIEJSTWEM INWENTARZA
   Gdy na zmarłym ciążyły zaległości z tytułu składek w wysokości 3 tys. zł, a spadkobierca otrzymał jedną drugą spadku, to wówczas jest on zobowiązany do zapłaty 1500 zł. Jeżeli jednak przyjął spadek z ograniczeniem swojej odpowiedzialności, a ustalony w inwentarzu stan czynny spadku wynosił 1 tys. zł, to spadkobierca ten będzie musiał uiścić tylko kwotę 1 tys. zł.

Zatem w przypadku, gdy spadkobierca przyjął spadek z dobrodziejstwem inwentarza, odpowiada jedynie do wysokości ustalonego w inwentarzu stanu czynnego spadku.

Przed działem spadku

Organ rentowy po określeniu wysokości zaległości, które ciążyły na zmarłym i po uzyskaniu wiadomości co do jego spadkobierców, wydaje decyzję, w której ustala wysokość zaległości obciążających danego spadkobiercę.

Istotne jest, że do chwili działu spadku spadkobiercy ponoszą solidarną odpowiedzialność za długi spadkowe. Solidarna odpowiedzialności oznacza, że organ rentowy może według swego uznania dochodzić całości lub części należnych składek od wszystkich spadkobierców łącznie, od kilku z nich lub od każdego z osobna. Dokonanie zapłaty przez jednego ze spadkobierców zwalnia z odpowiedzialności pozostałych.

    PRZYKŁAD: Odpowiedzialność solidarna
   Jeżeli po zmarłym ojcu dziedziczą tylko dwaj synowie po jednej drugiej spadku, a organ rentowy dochodził zapłaty całości zobowiązań zmarłego przed działem spadku od jednego z synów i ten uiścił żądaną sumę, to wówczas spadkobierca, który dokonał zapłaty, może żądać zwrotu połowy zapłaconej kwoty od swego brata.

Jednakże spadkobierca, który dokonał zapłaty, może żądać od każdego z pozostałych spadkobierców zwrotu części uiszczonej kwoty proporcjonalnie do wielkości przypadającego mu udziału w spadku.

Po dziale spadku

Po przeprowadzonym dziale spadku każdy ze spadkobierców ponosi odpowiedzialność za długi spadkowe proporcjonalnie do wielkości swego udziału. Organ rentowy może żądać od spadkodawcy tylko takiej części zaległości spadkodawcy, która odpowiada wielkości jego udziału.

    PRZYKŁAD: PROPORCJONALNIE DO WIELKOŚCI UDZIAŁU
   Jeżeli spadek przypadł czterem spadkobiercom po jednej czwartej, to organ rentowy może żądać po dziale spadku od każdego z nich zapłaty tylko jednej czwartej części zobowiązań spadkodawcy. Nie może natomiast, jak to ma miejsce przy odpowiedzialności solidarnej, dochodzić od każdego ze spadkobierców zapłaty całej wartości tych zobowiązań.

Ryszard Sadlik
sędzia Sądu Rejonowego w Kielcach<!--QuoteEnd--></div><!--QuoteEEnd-->

Rozliczenie straty po zmarłym współmałżonku
<!--quoteo--><div class='quotetop'></div><div class='quotemain'><!--quotec-->

Pytanie: Prowadzę działalność gospodarczą na zasadach ogólnych. Miesiąc temu zmarła moja żona, która również prowadziła działalność gospodarczą na zasadach ogólnych. Przejąłem prowadzenie działalności po żonie, na własny rachunek. Czy mogę połączyć dotychczasową swoją księgę przychodów i rozchodów z księgą prowadzoną przez żonę? I czy mogę u siebie rozliczyć stratę z lat ubiegłych z działalności żony?

Odpowiedź:

Zgodnie z art. 24a ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176, z późn. zm.) osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie, wykonujące działalność gospodarczą są obowiązane prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów w sposób zapewniający ustalenie dochodu (straty), podstawy opodatkowania i wysokości należnego podatku za rok podatkowy, w tym okres sprawozdawczy.

Z kolei sposób prowadzenia księgi przychodów i rozchodów reguluje rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz. U. Nr 152, poz. 1475, z późn. zm.).

W myśl § 27 tego rozporządzenia podatnicy są obowiązani do sporządzenia i wpisania do księgi spisu z natury towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półfabrykatów, produkcji w toku, wyrobów gotowych, braków i odpadów na dzień 1 stycznia, na koniec każdego roku podatkowego, na dzień rozpoczęcia działalności w ciągu roku podatkowego, a także w razie zmiany wspólników lub likwidacji działalności.

Dla celów podatku dochodowego na dzień śmierci Pana żony powinien być sporządzony remanent z jej działalności. Wartość tego remanentu należy wprowadzić do Pana księgi przychodów i rozchodów. Przy ustaleniu Pana dochodu rocznego uwzględni Pan różnice remanentowe.

Nie ma zatem możliwości połączenia ksiąg podatkowych Pana i żony poprzez wprowadzenie zapisów narastających od początku roku do dnia śmierci żony.

Zgodnie z art. 97 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60, z późn. zm.) spadkobiercy podatnika przejmują przewidziane w przepisach prawa podatkowego majątkowe prawa i obowiązki spadkodawcy. Zgodnie z § 2 tego przepisu, jeżeli na podstawie przepisów prawa podatkowego, spadkodawcy przysługiwały prawa o charakterze niemajątkowym, związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, uprawnienia te przechodzą na spadkobierców pod warunkiem dalszego prowadzenia tej działalności na ich rachunek.

Z powyższego wynika, że wszelkie, zarówno prawa jak i obowiązki majątkowe spadkodawcy, spadkobiercy podatnika przejmują zawsze i bezwarunkowo. W tym przypadku nie jest także wymagane kontynuowanie działalności gospodarczej. Natomiast prawa o charakterze niemajątkowym przechodzą na spadkobierców pod warunkiem dalszego prowadzenia tej działalności na ich rachunek (przy czym dotyczy to tylko uprawnień związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą).

Prawa majątkowe to te prawa, które są bezpośrednio uwarunkowane interesem ekonomicznym uprawnionego, ponadto mają swój materialny i wymierny kształt. Należy do nich zaliczyć prawo do nadpłaty, prawo do zwrotu podatku lub różnicy podatku naliczonego, prawo do ulg podatkowych, a także prawo do rozliczenia straty w następnych okresach rozliczeniowych.

Ponieważ prawo do obniżenia dochodu o wysokość straty jest prawem majątkowym będzie miał w Pana przypadku zastosowanie art. 97 § 1 Ordynacji podatkowej, wobec czego ma Pan prawo do rozliczenia strat z lat ubiegłych z działalności żony, które były wykazane w zeznaniach podatkowych, nie uległy przedawnieniu i nie zostały jeszcze rozliczone.

(A.B.) podatki.pl<!--QuoteEnd--></div><!--QuoteEEnd-->

Śmierć podatnika i zeznanie roczne
<!--quoteo--><div class='quotetop'></div><div class='quotemain'><!--quotec-->
Pytanie podatnika: Czy w razie śmierci podatnika na spadkobiercach spoczywa obowiązek składania deklaracji PIT-5 oraz zeznania rocznego?

Ze stanu faktycznego przedstawionego we wniosku wynika, że p. E.C. jest ustawowym spadkobiercą podatnika, który w styczniu 2006 r. zginął w katastrofie budowlanej w Katowicach. Spadkodawca aż do chwili śmierci prowadził jednoosobową działalność gospodarczą opodatkowana na zasadach ogólnych. W związku z powyższym wnioskodawczyni zapytuje o sposób rozliczenia podatnika za 2005 r. oraz o obowiązek związany ze składaniem deklaracji PIT-5 za 01/2006 r. Zdaniem spadkobierczyni, z informacji będących w jej posiadaniu nie ma ona obowiązku składania jakichkolwiek deklaracji dotyczących podatku dochodowego za spadkodawcę.

Mając na uwadze przedstawiony we wniosku stan faktyczny oraz obowiązujący w dacie wydania postanowienia stan prawny organ podatkowy stwierdza co następuje.

Skutkiem śmierci podatnika w zakresie prawa podatkowego jest sukcesja prawna w dziedzinie opodatkowania. Jak wynika z art. 97 Ordynacji podatkowej spadkobiercy podatnika przejmują podatkowe prawa i obowiązki o charakterze majątkowym a także w określonych sytuacjach prawa niemajątkowe.

Zgodnie z treścią art. 97 § 2 Ordynacji spadkobiercy dziedziczą prawa o charakterze niemajątkowym, a nie obowiązki do których należy m.in. obowiązek złożenia zeznania, deklaracji. Obowiązek złożenia zeznania o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w roku podatkowym według ustalonego wzoru nakłada na podatników art. 45 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.). Podatnik obowiązany jest do potwierdzenia własnoręcznym podpisem danych wykazanych w zeznaniu podatkowym, w związku z powyższym nie można złożyć zeznania podatkowego w imieniu zmarłego podatnika.

Podobnie na spadkobiercach nie ciąży obowiązek złożenia za spadkodawcę deklaracji miesięcznej PIT-5 za 01/2006. Deklarację tę w myśl art. 44 ust. 3a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych składa jedynie podatnik a obowiązek ów nie może być wypełniony przez spadkobierców w jego imieniu.

Postanowienie Urzędu Skarbowego w Tychach, sygn. PD/415/15/2006 z 20.02.2006 r.
<!--QuoteEnd--></div><!--QuoteEEnd-->

Melon skąd zainteresowania właśnie taką tematyką? To przez tą reformę?

No, nie jest aż tak źle ze mną. Problem w tym ,że wielu podatników, a i pracowników skarbówki także, uważa że z chwilą śmierci kończą się i wszelkie relacje z fiskusem. Otóż tak nie jest.

A ja mam pytanie.
Zgodnie z nową ustawą o spadkach i darowiznach - obowiązek podatkowy na podstawie art. 6 ust. 4 powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia o stwierdzeniu nabycia spadku (tu załóżmy 1 lipca 2006).
Z kolei na podstawie art. 17a, w ciągu miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego, podatnicy powinni złożyć zeznanie podatkowe naczelnikowi właściwego urzędu skarbwego (tu: USowi właściwemu miejscowo, ze względu na położenie jedynego składnika masy spadkowej - czyli mieszkania spółdzielczego).
Na podstawie w/w zeznania właściwy Naczelnik US wydaje decyzję ustalającą wysokość podatku od spadków i darowizn, po otrzymaniu której to decyzji, w terminie 14 dni - podatnik musi wpłacić podatek od spadku.

A co jeżeli zeznanie (konkretnie SD-3) zostało złożone do US z kilkumiesięcznym opóźnieniem (powiedzmy w marcu tego roku zamiast w sierpniu 2006) ?

Mam pytanie w szczególności, czy US powinien obok ustalenia wysokości podatku naliczyć odsetki za zwłokę ? A może podatnik powinien (lub może) uiścić odsetki karne bez wezwania US ?

Czy podatek powinien złożyć czynny żal ?

Spadkobierca nie musi składać PIT za zmarłego
<!--quoteo--><div class='quotetop'></div><div class='quotemain'><!--quotec-->
Spadkobiercy osoby zmarłej w trakcie roku podatkowego, która nie miała małżonka, nie muszą składać za nią rocznego zeznania PIT.

Śmierć osoby będącej podatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych jest zdarzeniem, które rodzi obowiązki po stronie spadkobierców.

Jeśli śmierć spadkodawcy następuje w trakcie roku podatkowego, powstaje problem ostatecznego rozliczenia podatku. Jak wyjaśniła Magdalena Mucha-Prymas, menedżer podatkowy w BDO Numerica, skutkiem śmierci podatnika jest przejęcie przez spadkobierców podatnika podatkowych praw i obowiązków majątkowych, a także w określonych sytuacjach praw niemajątkowych, co wynika z art. 97 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 z późn. zm.).

- Obowiązek złożenia zeznania ciąży na podatniku i nie przechodzi on na spadkobierców - podkreśliła Magdalena Mucha-Prymas.

Jednocześnie dodała, że zgodnie z art. 104 par. 1 Ordynacji podatkowej organ podatkowy informuje spadkobierców o wysokości dochodu lub przychodu spadkodawcy oraz o wysokości wpłaconych zaliczek na podatek dochodowy lub podatku, podając równocześnie przypadającą do zapłaty kwotę podatku lub kwotę nadpłaty.

- Jeżeli spadkodawca nabył ulgi, bądź poniósł wydatki uprawniające do odliczeń od dochodu i podatku, spadkobierca powinien w terminie 30 dni od dnia otrzymania takiej informacji zawiadomić organ podatkowy o wysokości wydatków uprawniających do ulg i odliczeń. Po upływie tego terminu organ podatkowy doręcza spadkobiercom decyzję ustalającą wysokość zobowiązania podatkowego lub stwierdzającą nadpłatę - tłumaczyła nasza rozmówczyni.

Według niej, spadkobiercy są również uprawnieni do żądania zwrotu nadpłaty przysługującej spadkodawcy. Oprocentowanie nadpłaty przysługującej spadkodawcy jest naliczane do dnia otwarcia spadku. W celu otrzymania kwoty nadpłaty spadkobiercy powinni wystąpić ze zgodnym wnioskiem o dokonanie zwrotu nadpłaty, równocześnie określając, w jakich proporcjach powinna być zwrócona poszczególnym spadkobiercom kwota nadpłaty.

EWA MATYSZEWSKA
GP 16.05.07<!--QuoteEnd--></div><!--QuoteEEnd-->

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 29 maja 2007 r., sygn. akt. P 20/06
<!--quoteo--><div class='quotetop'></div><div class='quotemain'><!--quotec-->
Omówienie: Nieprzyznanie spadkobiercom prawa do zwrotu nadwyżki podatku naliczonego nad należnym jest niezgodne z konstytucją. Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że przepisy przewidują wprawdzie przejście określonego prawa na spadkobierców, ale nie gwarantują jego realizacji. Spadkobierca bowiem przejmuje na podstawie ordynacji podatkowej przysługujące spadkodawcy prawo do zwrotu podatku od towarów i usług, ale jednocześnie w praktyce często nie może z tego prawa skorzystać. Prowadzi to w rzeczywistości do pozoru prawa. Prawo do zwrotu różnicy między podatkiem naliczonym a podatkiem należnym należy do kategorii praw i obowiązków majątkowych objętych zakresem stosowania ordynacji podatkowej i podlegających ochronie konstytucyjnej. Kwestionowana regulacja ustawowa stanowi ingerencję w sferę konstytucyjnego prawa do dziedziczenia dotykając praw spadkobierców nabytych w drodze dziedziczenia.<!--QuoteEnd--></div><!--QuoteEEnd-->

Melon, w wiekszości zdarzają sie przypadki, że po śmierci podatnika prowadzącego działalność gospodarczą zachodzą pewne wątpliwości co do sposobu postepowania, które nie są uregulowane w Ordynacji podatkowej.  Po pierwsze, skąd urząd ma mieć dane kto jest spadkobiercą po zmarłym Ixińskim.  Aby przeprowadzić realizację art. 104 Op:
"Jeżeli spadkodawca był podatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych, organ podatkowy informuje spadkobierców, na podstawie posiadanych danych, o wysokości dochodu lub przychodu spadkodawcy oraz o wysokości wpłaconych zaliczek na podatek lub podatku, podając równocześnie przypadającą do zapłacenia kwotę podatku lub kwotę nadpłaty".
I tu powstaje pierwszy problem gdy spadkodawca ma spadkobierców podlegających pod innego Naczelnika Urzędu Skarbowego. Jak ich znaleść???
Po drugie: najczęściej spadkobiercy (jeżeli mamy na nich namiary) nie zgłaszją, że będą nadal prowadzić działalność gospodarczą. Na podstawie jakiego przepisu zobowiązać spadkobierców do sporzadzenia remanentu. W praktyce cieszymy się gdy przyniosą do urzedu księgę przychodów i rozchodów i inne dokumenty. Czy jest to wystarczająca podstawa do badania ksiąg podatkowych? Z kim wyjaśnić wątpliwości, jak spadkobiercy wiedząc, że zadziałają na swoją niekorzyść, mówią, że nic nie wiedzą bo spadkodawca nie wtajemniczał ich w swoją działalność.
W końcu w którym momencie wszczynać postępowanie podatkowe w sprawie ustalenia wysokości zobowiązania podatkowego lub stwierdzającego nadpłatę?
Z Ordynacji wynika, że postanowienie o nabyciu spadku dostarczyć należy urzędowi gdy będzie nadpłata aby realizować jej zwrot. Nasz urząd żąda postanowienia wcześniej na etapie przed wydaniem decyzji, bo a nuż okaże się, że są jacyś ukryci spadkobiercy.

Miałem informację od kolegów z innego US-a, że po śmierci podatnika prowadzącego działalność, żona na podstawie art 6a ustawy o p-ku doch. od os. fiz. złożyła wspólne zeznanie i opodatkowała wspólnie ze spadkodawcą dochody. Wśród spadkobierców pozostałych ( pewnie nie byli w zgodzie ) zawrzało. Też chcą nadpłatę po zmarłym twierdząc, że im sie należy na podstawie atr. 105 $ 2 Op. Co ma zrobić urząd?