Czy spadkobierca skorzysta z ulgi po zmarłym
<!--quoteo--><div class='quotetop'></div><div class='quotemain'><!--quotec-->
Miesiąc temu zmarł mój ojciec. Muszę jako spadkobierca rozliczyć jego podatek dochodowy. Czy będę mógł skorzystać z ulg, do jakich ojciec nabył prawa?

Tak

Przypomnijmy, że jeżeli spadkodawca był podatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych, organ podatkowy informuje spadkobierców o wysokości dochodu lub przychodu spadkodawcy oraz o wysokości wpłaconych zaliczek na podatek lub o podatku. Na podstawie posiadanych danych podaje równocześnie przypadającą do zapłacenia kwotę podatku lub kwotę nadpłaty. Jeżeli spadkodawca poniósł wydatki uprawniające do ulg podatkowych, będzie można je uwzględnić. Jednak spadkobierca musi w terminie 30 dni od dnia otrzymania informacji dotyczących rozliczenia zmarłego zawiadomić organ podatkowy o wysokości poniesionych wydatków. Po upływie 30 dni od udzielenia przez organ informacji niezbędnych do rozliczenia zmarłego organ podatkowy doręcza spadkobiercom decyzję ustalającą wysokość zobowiązania podatkowego lub stwierdzającą nadpłatę.

PODSTAWA PRAWNA

■ Art. 104 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 z późn. zm.).
<!--QuoteEnd--></div><!--QuoteEEnd-->

Dziedziczenie ustawowe – o czym spadkobierca wiedzieć powinien
<!--quoteo--><div class='quotetop'></div><div class='quotemain'><!--quotec-->
W przypadku śmierci osoby bliskiej możemy zostać powołani do spadku bądź na podstawie sporządzonego przez niego testamentu (dziedziczenie testamentowe), bądź na mocy ustawy (dziedziczenie ustawowe). W niniejszym artykule zajmiemy się, częściej spotykanym w praktyce, dziedziczeniem ustawowym. Wyróżnikiem tego dziedziczenia jest okoliczność, że powołanie do spadku następuje z mocy ustawy i jeśli nie złożymy oświadczenia o odrzuceniu spadku, to będziemy ponosić odpowiedzialność za długi spadkodawcy. Spadek więc nie zawsze musi oznaczać same profity dla spadkobiercy. Czasem może rodzić wiele problemów, a nawet doprowadzić do uszczuplenia majątku spadkobiercy. Na szczęście, istnieją mechanizmy, które pozwalają na uchronienie się przed niechcianym spadkiem. Mamy również pewne możliwości, by ustalić stan majątku spadkodawcy (masy spadkowej), dzięki czemu decyzję o odrzuceniu bądź przyjęciu spadku możemy podjąć świadomie.

Zgodnie z art. 922 Ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, z późn. zm.; dalej: kc), prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób. Spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku tj. z chwilą śmierci spadkodawcy (art. 924 i 925 kc). Nabycie spadku, bez względu na to, czy powołanie wynika z ustawy czy testamentu, ma charakter warunkowy. Zgodnie z art. 1012 kc spadkobierca może przyjąć spadek bez ograniczenia odpowiedzialności za długi (przyjęcie proste), bądź przyjąć spadek z ograniczeniem tej odpowiedzialności (przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza), bądź też spadek odrzucić. Warunkowość nabycia spadku polega na tym, że spadkobierca może w ciągu 6 miesięcy od dnia, w którym dowiedział się o powołaniu do spadku, złożyć przed sądem bądź notariuszem oświadczenia o jego odrzuceniu i wtedy zostaje wyłączony od dziedziczenia, tak, jakby nie dożył otwarcia spadku (art. 1020 kc). Taki sam okres przysługuje na złożenie oświadczenia o przyjęciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza (art. 1015 kc). Możliwa jest sytuacja, w której niektórzy spadkobiercy przyjmą spadek wprost, a inni z dobrodziejstwem inwentarza, jakkolwiek uważa się, że spadkobiercy, którzy nie złożyli w terminie żadnego oświadczenia, przyjęli spadek z dobrodziejstwem inwentarza, jeżeli choć jeden spadkobierca przyjął tak spadek (art. 1016 kc).

Jeśli spadkobierca nie złoży w terminie oświadczenia o przyjęciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza lub jego odrzuceniu, przyjmuje się, że przyjął spadek bez ograniczenia odpowiedzialności za długi, co niesie ze sobą daleko idące konsekwencje związane z odpowiedzialnością za długi spadkowe. W przypadku prostego przyjęcia spadku będziemy ponosić odpowiedzialność całym swoim majątkiem bez ograniczeń (art. 1031 § 1 kc), bez względu na to ile w spadku otrzymaliśmy. Może się więc okazać, że nie tylko nie wzbogacimy się na przyjęciu spadku, ale i nasz osobisty majątek zostanie uszczuplony, ze względu na konieczność uregulowania długów spadkodawcy. Natomiast, jeśli zdecydujemy się na przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza, nasza odpowiedzialność będzie ograniczona do wartości stanu czynnego spadku ustalonego w inwentarzu (art. 1031 § 2). Odrzucenie spadku spowoduje, że będziemy zwolnieni z odpowiedzialności za długi spadkowe, w tym również za te, wynikające ze zobowiązań podatkowych.

W skład masy spadkowej wchodzą wszystkie prawa i obowiązki majątkowe zmarłego (art. 922 § 1 kc), które nie są ściśle związane z jego osobą, jak również prawa, które z chwilą jego śmierci przechodzą na oznaczone osoby, niezależnie od tego, czy są one spadkobiercami (art. 922 § 2 kc). W tym miejscu przykładowo można wskazać, że w skład spadku wchodzą:

1. prawa: własności ruchomości i nieruchomości, wierzytelności z umów zawartych przez spadkodawcę (np. sprzedaży, pożyczki, najmu itp.), autorskie prawa majątkowe i inne,
2. obowiązki: podatkowe, długi związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, zobowiązania z tytułu weksla i inne.

W skład spadku nie wchodzi prawo najmu lokalu mieszkalnego, którego najemcą był spadkodawca w chwili jego śmierci. Zgodnie z art. 691 kc, w razie śmierci najemcy lokalu mieszkalnego w stosunek najmu lokalu ex lege wstępują: małżonek niebędący współnajemcą lokalu, dzieci najemcy i jego współmałżonka, inne osoby, wobec których najemca był obowiązany do świadczeń alimentacyjnych, oraz osoba, która pozostawała faktycznie we wspólnym pożyciu z najemcą, pod warunkiem, że stale zamieszkiwały z najemcą w tym lokalu do chwili jego śmierci. W razie braku w/w osób, stosunek najmu lokalu mieszkalnego wygasa. Natomiast małżonek zmarłego, bez względu na okoliczność stałego zamieszkiwania jest współnajemcą lokalu, o ile nawiązanie stosunku najmu lokalu nastąpiło w czasie trwania małżeństwa i służyło zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych założonej przez nich rodziny (art. 6801 kc). W przypadku, gdy wynajmujący kwestionuje prawo wstąpienia w stosunek najmu, będziemy musieli wystąpić do sądu z powództwem o ustalenie istnienia stosunku najmu.

Rozważając decyzję o przyjęciu bądź odrzuceniu spadku musimy więc oszacować czy wartość praw wchodzących do masy spadkowej przewyższa wartość obowiązków (długów), które ciążyły na zmarłym. W tym celu musimy możliwie jak najwnikliwiej ustalić stan praw i zobowiązań spadkodawcy. Dopiero gdy to zrobimy, będziemy mogli świadomie podjąć decyzje o przyjęciu bądź odrzuceniu spadku. Dlatego ważne jest byśmy w miarę możliwości bezzwłocznie przystąpili do zbadania stanu majątku spadkodawcy i starali się pozyskać informację w tym zakresie ze wszystkich możliwych źródeł (z ksiąg wieczystych, organów podatkowych, banków, kontrahentów spadkodawcy itp.).

W tym celu, powinniśmy w sprawdzić w księgach wieczystych nieruchomości stanowiące własność spadkodawcy, czy w dziale IV nie zostały wpisane hipoteki czy też inne obciążenia nieruchomości. W przypadku, gdy spadkobierca prowadził działalnością gospodarczą, powinniśmy przeglądnąć dokumentację związaną z tą działalnością oraz zapoznać się z księgami i ewidencjami prowadzonymi przez spadkobiercę. Informacji możemy zasięgnąć również w rejestrze zastawów.

Jeśli chodzi o zobowiązania podatkowe, to na podstawie art. 306f Ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60, z późn. zm.) możemy wystąpić do poszczególnych organów podatkowych o wydanie stosownych zaświadczeń, dzięki którym będziemy wiedzieli jaki jest stan tych zobowiązań (bliżej artykuł: „Zaświadczenie z organu podatkowego”). Ponadto, w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych, przepis art. 104 § 1. Ordynacji zobowiązuje urząd skarbowy do poinformowania spadkobierców, na podstawie posiadanych danych, o wysokości dochodu lub przychodu spadkodawcy oraz o wysokości wpłaconych zaliczek na podatek lub podatku, podając równocześnie przypadającą do zapłacenia kwotę podatku lub kwotę nadpłaty.

Jeśli przyjmiemy spadek, będziemy ponosić również odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe spadkodawcy, która została uregulowana w art. 97-105 Ordynacji podatkowej. Zagadnienie to zostało omówione w artykule „Przedsiębiorstwo w spadku” . W tym miejscu należy jedynie zwrócić uwagę, że przyjęcie odpowiedzialności nie zawsze musi się wiązać z koniecznością uregulowania zobowiązań podatkowych. W przypadku gdy spadkodawcy przypadały nadpłaty bądź zwrot podatku, organ podatkowy zobowiązany jest do ich zwrotu spadkobiercom wraz z oprocentowaniem w wysokości naliczonej do dnia otwarcia spadku, w proporcjach określonych w oświadczeniu woli wszystkich spadkobierców o podziale tych należności, które wcale nie muszą odpowiadać udziałom w spadku (art. 105 ust. 2 Ordynacji). W razie niezłożenia oświadczenia w terminie 30 dni od dnia złożenia prawomocnego postanowienia sądu o stwierdzeniu nabycia spadku kwoty nadpłat i zwrotów podatku, a także kwoty oprocentowania, składane są do depozytu organu podatkowego, gdzie obciążane są kosztami ich przechowywania (art. 105 § 3 Ordynacji). Wobec powyższego, jeśli z zaświadczenia organu podatkowego wynika, że spadkodawcy przysługiwała nadpłata bądź zwrot podatku, spadkobiercy muszą porozumieć się między sobą co do podziału tych należności i złożyć zgodne oświadczenie.

Gdy już podejmiemy decyzję co do przyjęcia bądź odrzucenia spadku musimy przed sądem lub notariuszem złożyć stosowne oświadczenie (art. 1018 kc). Może być ono złożone ustnie lub pisemnie, z podpisem urzędowo poświadczonym, również przez pełnomocnika, z zastrzeżeniem, że pełnomocnictwo musi zostać udzielone pisemnie z podpisem urzędowo poświadczonym. Zgodnie z art. 641 Ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, z późn. zm.) w oświadczeniu powinniśmy podać:

1. imię i nazwisko spadkodawcy, datę i miejsce jego śmierci oraz miejsce jego ostatniego zamieszkania,
2. tytuł powołania do spadku (ustawa bądź testament),
3. treść złożonego oświadczenia, tzn. czy przyjmujemy spadek wprost, z dobrodziejstwem inwentarza czy też go odrzucamy,
4. wymienienie wszelkich wiadomych składającemu oświadczenie osób należących do kręgu spadkobierców ustawowych, jak również wszelkich testamentów.

Do oświadczenia powinniśmy dołączyć wypis aktu zgonu spadkodawcy, ewentualnie prawomocne orzeczenie sądowe o uznaniu za zmarłego lub o stwierdzeniu zgonu. W przypadku, gdy spadkobierca złożył oświadczenie o przyjęciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza, a inwentarz nie był przedtem sporządzony, sąd powinien wydać postanowienie o sporządzeniu spisu inwentarza (art. 644 kpc). Najwygodniej będzie, jeśli oświadczenie złożymy w toku postępowania o stwierdzenie nabycia spadku (art. 1025 kc).

Sądowe postanowienie o nabyciu spadku ujawnia prawo do spadku wobec osób trzecich (art. 1027 kc). Stanowi ono podstawę m.in. do dokonania odpowiednich wpisów w księgach wieczystych, przerejestrowania pojazdów spadkodawcy, ubiegania się o wypłacenie po spadkodawcy kwoty nadpłat i zwrotów podatku itp. Postępowanie sąd wszczyna na wniosek osoby mającej w tym interes prawny. W toku postępowania, sąd ustala wszystkich spadkobierców, którzy nabyli spadek oraz wysokość przypadających im udziałów. Z tego względu stwierdzenie nabycia spadku nie może nastąpić przed upływem 6 miesięcy od otwarcia spadku, chyba że, wszyscy znani spadkobiercy złożyli już oświadczenia o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku (art. 1026 kc).

Stwierdzenie nabycia spadku będzie nam również niezbędne w celu ewentualnego rozliczenia podatku od spadków i darowizn. W przypadku, gdy jesteśmy małżonkiem, zstępnym, wstępnym, pasierbem, rodzeństwem, ojczymem, macochą spadkodawcy to będziemy zwolnieni od podatku, jeżeli zgłosimy nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego, w terminie miesiąca od dnia uprawomocnienia się postanowienia stwierdzającego nabycie spadku (art. 4a ust 1 pkt 1 Ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. 2004 r. Nr 142, poz. 1514 ze zm., zwana dalej Ustawą). Zgłoszenie możemy dokonać również w terminie miesiąca od dnia w którym z jakiś przyczyn o nabyciu spadku dowiedzieliśmy się już po upływie w/w terminu, pod warunkiem, że uprawdopodobnimy fakt późniejszego powzięcia wiadomości o nabyciu (art. 4a ust 2 Ustawy). Zgłoszenia dokonuje się na urzędowym formularzu. W przypadku nie dokonania zgłoszenia, spadek podlega opodatkowaniu na zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej. Grupa ta poza osobami w/w obejmuje również zięcia, synową, teściów. Jako spadkobiercy ustawowi możemy należeć również do II grupy podatkowej, obejmującej zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych.

W sytuacji, gdy pomimo uprawnienia nie dokonamy zgłoszenia, o którym mowa powyżej bądź będziemy spadkobiercą z poza grupy objętej zwolnieniem, zobowiązani będziemy złożyć właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego zeznanie podatkowe według ustalonego wzoru, do którego dołącza się dokumenty mające wpływ na określenie podstawy opodatkowania, takie jak: odpis z ksiąg wieczystych, kopie dowodów rejestracyjnych itp. (art. 17a ust 1 Ustawy). Co do zasady, zeznanie musimy złożyć w ciągu miesiąca od chwili przyjęcia spadku, lecz w praktyce powinnyśmy je złożyć w ciągu miesiąca od uprawomocnienia się postanowienia stwierdzającego nabycie spadku. Na podstawie zeznania, urząd skarbowy wyliczy kwotę podatku, której wysokość uzależniona będzie od zaliczenia do poszczególnych grup podatkowych oraz wysokości otrzymanego spadku.

(M.G.)<!--QuoteEnd--></div><!--QuoteEEnd-->

Jak rozliczyć podatki zmarłego przedsiębiorcy
<!--quoteo--><div class='quotetop'></div><div class='quotemain'><!--quotec-->

Kto po śmierci przedsiębiorcy przejmuje jego obowiązki wobec fiskusa? Spadkobiercy. Ale na szczęście nie obarczają ich wszystkie ciężary związane z rozliczeniem podatkowym. Część biorą na siebie przedstawiciele organów skarbowych, inne (jak np. podatek od remanentu likwidacyjnego) w ogóle nie są egzekwowane


Spadkobiercy podatnika przejmują przewidziane w przepisach podatkowych majątkowe prawa i obowiązki spadkodawcy. Tak wynika z art.97 §1 ordynacji podatkowej (op).

Oznacza to np., że są uprawnieni do otrzymania zwrotu nadpłaty podatku przysługującej zmarłemu, ale muszą też zapłacić jego podatek.

Jak wyjaśnił Urząd Skarbowy w Mińsku Mazowieckim: "Prawa majątkowe to te prawa, które są bezpośrednio uwarunkowane interesem ekonomicznym uprawnionego, ponadto mają swój materialny i wymierny kształt. Należy do nich zaliczyć prawo do nadpłaty, prawo do zwrotu podatku lub różnicy podatku naliczonego, prawo do ulg podatkowych, a także prawo do rozliczenia straty w następnych okresach rozliczeniowych" (pismo z 19 października 2006 r.,1412/PD/415-34/06). Na spadkobiercę przechodzą również uprawnienia o charakterze niemajątkowym związane z prowadzoną działalnością, ale tylko pod warunkiem dalszego jej prowadzenia. Według Stefana Babiarza, jednego ze współautorów komentarza do ordynacji podatkowej wydawnictwa Prawniczego LexisNexis (Warszawa 2007, str. 441 i 443), będzie to np. zawiadomienie o zrzeczeniu się opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych czy prawo do żądania przeprowadzenia postępowania podatkowego, gdy podatnik chce skorzystać z ulgi podatkowej, czy odwołanie od decyzji w przedmiocie NIP. A co z obowiązkami podatkowymi o charakterze niemajątkowym? Tu zdania są podzielone. Jedni twierdzą, że w ogóle nie przechodzą one na spadkobierców, inni że przeciwnie - przechodzą na wszystkich spadkobierców (nie tylko kontynuujących działalność gospodarczą spadkodawcy - w odróżnieniu od uprawnień o charakterze niemajątkowym). Zresztą sam podział na prawa i obowiązki majątkowe oraz niemajątkowe nie jest do końca jasny i budzi spory komentatorów prawa.

Spadkobiercy odpowiadają za bieżące zobowiązania podatkowe spadkodawcy a także za jego zaległości.

Zgodnie z art. 98 op odpowiedzialność ta obejmuje także:
¦ nadpłatę, jeżeli w zeznaniu lub w deklaracji na podatek PIT lub akcyzę została wykazana nienależnie lub zawyżona, a organ podatkowy ją zwrócił lub zaliczył na poczet zaległości, bieżących lub przyszłych zobowiązań podatkowych;
¦ zwrot podatku, jeżeli spadkodawca otrzymał go nienależnie lub w wysokości wyższej od należnej bądź został on zaliczony na poczet zaległości, bieżących lub przyszłych zobowiązań;
¦ wynagrodzenie płatników lub inkasentów pobrane nienależnie lub w wysokości wyższej od należnej;
¦ oprocentowanie nienależnej nadpłaty bądź zwrotu podatku zwrócone lub zaliczone na poczet zaległych, bieżących lub przyszłych zobowiązań podatkowych;
¦ odsetki za zwłokę od zaległości podatkowych spadkodawcy;
¦ pobrane a niewpłacone podatki z tytułu sprawowanej przez spadkodawcę funkcji płatnika lub inkasenta;
¦ niezwrócone przez spadkodawcę zaliczki na naliczony VAT oraz ich oprocentowanie;
¦ opłatę prolongacyjną;
¦ koszty postępowania podatkowego;
¦ koszty upomnienia i koszty postępowania egzekucyjnego prowadzonego wobec spadkodawcy powstałe do dnia otwarcia spadku.

Ustalając, kto jest spadkobiercą i jaki jest zakres odpowiedzialności poszczególnych spadkobierców, bierzemy pod uwagę przepisy kodeksu cywilnego o przyjęciu i odrzuceniu spadku oraz o odpowiedzialności za długi spadkowe (art. 98 § 1 op).

Jeśli spadkobierca spadek odrzuci, nie będzie ponosić odpowiedzialności za zobowiązania i zaległości podatkowe spadkodawcy. Jeśli przyjmie go z ograniczeniem odpowiedzialności do wysokości spadku (z dobrodziejstwem inwentarza), jego odpowiedzialność za podatki też będzie ograniczona. Gdy w odpowiednim terminie nie złoży oświadczenia o odrzuceniu spadku lub przyjęcia go z dobrodziejstwem inwentarza, będzie to oznaczać, że przyjął go bez ograniczeń odpowiedzialności za długi, w tym za podatki (tzw. proste przyjęcie spadku).

Przed podjęciem decyzji o przyjęciu spadku można wystąpić do urzędu skarbowego o zaświadczenie o wysokości zobowiązań podatkowych zmarłego przedsiębiorcy. Pozwala na to art. 306f op. Jest ono wydawane na wniosek osoby, która uprawdopodobni, że może być spadkobiercą.

Za zobowiązania podatkowe spadkodawcy odpowiada też zapisobierca - ale tylko do wartości otrzymanego zapisu.

O zakresie odpowiedzialności poszczególnych spadkobierców orzeka w odrębnych decyzjach organ podatkowy właściwy ze względu na ostatnie miejsce zamieszkania spadkodawcy. Określa w nich wysokość zobowiązań spadkodawcy (znanych w dniu otwarcia spadku), wyznaczając spadkobiercy 14-dniowy termin płatności liczony od dnia doręczenia decyzji (art. 100 op). Określa też wysokość poniesionej straty uprawniającej spadkobierców do korzystania z ulgi, wysokość nadpłaty lub zwrotu podatku.

Zasady podziału między spadkobierców nadpłat, podatku do zwrotu i ich oprocentowania są nieco inne niż zobowiązań podatkowych. Zgodnie z art. 105 § 2 op są one zwracane poszczególnym spadkobiercom w proporcji określonej w ich zgodnym oświadczeniu woli, pod warunkiem złożenia w organie podatkowym:
¦ prawomocnego postanowienia sądu o stwierdzeniu nabycia spadku,
¦ zgodnego oświadczenia woli wszystkich spadkobierców o podziale tych należności. PAWEŁ GAŁKA

Wysokość PIT urząd określi w decyzji
Za zmarłego przedsiębiorcę podatek dochodowy rozlicza urząd skarbowy, a nie jego spadkobiercy.

Tak wynika z art. 104 op. Ale ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych (updof) przewiduje możliwość złożenia wspólnego zeznania rocznego przez małżonka zmarłego. Jest to jednak prawo, a nie obowiązek wdowy czy wdowca.

Zajrzyjmy najpierw do ordynacji podatkowej. Powołany wyżej przepis mówi, że jeżeli spadkodawca był podatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych, organ podatkowy informuje spadkobierców, na podstawie posiadanych danych, o wysokości dochodu lub przychodu spadkodawcy oraz o wysokości wpłaconych zaliczek na podatek lub podatku. Podaje równocześnie przypadającą do zapłacenia kwotę podatku lub nadpłaty. Jeżeli spadkodawca poniósł wydatki uprawniające do ulg podatkowych, spadkobierca w terminach 30 dni od dnia otrzymania tych informacji zawiadamia organ podatkowy o wysokości poniesionych wydatków. Po upływie tego terminu organ podatkowy doręcza spadkobiercom decyzję ustalającą wysokość zobowiązania podatkowego lub stwierdza nadpłatę.

Jak wyjaśnił Pierwszy Urząd Skarbowy w Opolu (pismo z 18 maja 2006 r., PD-I/415-32/06), przed wydaniem decyzji dane posiadane przez organ podatkowy mogą być uzupełnione przez spadkobierców o dodatkowe - poza ulgami - informacje mające wpływ na wymiar zobowiązania podatkowego lub nadpłaty. A z wnioskiem o rozliczenie dochodów osoby zmarłej w podatku dochodowym od osób fizycznych mogą zwrócić się do organu podatkowego również sami spadkobiercy. Wówczas procedura postępowania jest taka sama, jak opisana powyżej.

Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przewidują konieczność sporządzania remanentu na dzień likwidacji działalności gospodarczej i i ustalania jego wartości oraz obliczania z niego dochodu, od której trzeba zapłacić 10-proc. podatek dochodowy (art. 24 ust. 3 updof). Czy te obowiązki przechodzą na spadkobierców? Urzędy skarbowe są zgodne, że nie. Argumentują, że ustalenie dochodu metodą remanentową to zobowiązanie podatkowe, które powstało po śmierci podatnika, zatem spadkobiercy nie mogą ponosić za nie odpowiedzialności (tak np. Urząd Skarbowy Łódź-Widzew w piśmie z 21 czerwca 2006 r., IX-005/163/Z/K/06a). Śmierć małżonka nie wyklucza możliwości złożenia wspólnego PIT. Oczywiście wspólne rozliczenie jest możliwe tylko, jeśli zmarły małżonek nie płacił w związku z działalnością gospodarczą podatku liniowego ani zryczałtowanego.

Prawo do preferencyjnego opodatkowania wdowom i wdowcom przyznaje art. 6a ust. 1 updof. Zgodnie z nim wniosek o łączne opodatkowanie dochodów małżonków, między którymi istniała w roku podatkowym wspólność majątkowa, może być także złożony przez podatnika, który:

¦ zawarł związek małżeński przed rozpoczęciem roku podatkowego, a jego małżonek zmarł w trakcie roku podatkowego,
¦ pozostawał w związku małżeńskim przez cały rok podatkowy, a jego małżonek zmarł po upływie roku podatkowego, lecz przed złożeniem zeznania podatkowego.

Obejdzie się bez remanentu i deklaracji VAT
Gdy zmarły przedsiębiorca był czynnym podatnikiem VAT, na jego następcy prawnym (czyli spadkobiercach) ciąży obowiązek złożenia zgłoszenia o zaprzestaniu działalności.

Wynika to z art. 96 ust. 7 ustawy o VAT. Jest to jedyny przepis, który mówi o skutkach prawnych śmierci podatnika VAT. Następca prawny zmarłego składa w urzędzie skarbowym formularz VAT-Z, na podstawie którego urząd wykreśla daną osobę z rejestru podatników VAT.

Czy ciążą na nim jakieś dodatkowe obowiązki formalne - np. sporządzenie tzw. remanentu likwidacyjnego w związku z zaprzestaniem działalności przez podatnika VAT i odprowadzenie należnego podatku, złożenie ostatniej deklaracji VAT? W przepisach o VAT nie znajdziemy żadnych wskazówek. Odpowiedź dają natomiast wyjaśnienia organów podatkowych. Niestety, nie we wszystkich kwestiach są one jednomyślne.


Nie trzeba sporządzać spisu

Zgadzają się co do remanentu likwidacyjnego - spisu z natury towarów, które po nabyciu nie były przedmiotem dostawy. Obowiązek jego sporządzenia ciąży - zgodnie z z art. 14 ust. 5 ustawy o VAT -na podatnikach, którzy zaprzestali wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu w okolicznościach wymienionych wart. 14 ust. 1 i 3. Wśród tych okoliczności ustawodawca nie wymienił śmierci podatnika. Dlatego według Urzędu Skarbowego w Strzelcach Opolskich "obowiązujące przepisy ustawy o VAT nie przewidują obowiązku sporządzenia spisu z natury w związku z zaprzestaniem wykonywania czynności opodatkowanych w wyniku śmierci podatnika; następca prawny nie jest zobowiązany do sporządzenia remanentu likwidacyjnego i odprowadzenia należnego podatku.

Również na mocy przepisów ustawy ordynacja podatkowa następca nie jest zobowiązany tego uczynić, gdyż przepisy te ustanawiają jedynie odpowiedzialność spadkobierców za zobowiązania spadkodawcy, ale tylko tych powstałych za jego życia. Natomiast za zobowiązanie, które zaistniało dopiero po śmierci spadkodawcy, spadkobiercy nie mogą ponosić odpowiedzialności" (pismo z z 30 czerwca2006 r., PP/443-8/06). Stanowisko to podzieliła też Izba Skarbowa w Krakowie (pismo z 30 maja 2005 r., PP-3/i/4407/20/05). Taki sam pogląd wyraziły urzędy skarbowe: w Głownie (pismo z 28 lutego2006 r., US III443-P/5/2006/KH) i w Nowym Dworze Mazowieckim (pismo z 31 sierpnia 2005 r.,1414/PP/PO/443-16/05/JW).


Deklaracje składa tylko podatnik

Różnice w ocenie dotyczą obowiązku składania deklaracji VAT przez spadkobierców. Przywołane wyżej urzędy uznały, że nie muszą oni tego robić, bo "rozliczenia podatku od towarów i usług mogą być dokonywane jedynie z podatnikiem VAT". Jako podstawę podawały m.in. art. 99 ust. 1 ustawy o VAT, zgodnie z którym podatnicy są zobowiązani składać w urzędzie skarbowym deklaracje podatkowe za okresy miesięczne w terminie do 25 dnia miesiąca następującego po każdym kolejnym miesiącu.

Jak czytamy w cytowanej wyżej interpretacji Urzędu Skarbowego w Strzelcach Opolskich: "Wspomniany przepis nakłada obowiązek składania deklaracji dla podatku VAT wyłącznie na podatniku tego podatku.

Ponadto obowiązujące przepisy prawa podatkowego nie przewidują, aby obowiązek złożenia deklaracji podatkowej za zmarłego podatnika spoczywał na jego następcach prawnych. Wobec tego w wypadku śmierci podatnika jego następcy prawni nie mają obowiązku składania za zmarłego podatnika podatku od towarów i usług deklaracji podatkowej".

Takiego zdania był też Urząd Skarbowy w Rawiczu (pismo z23 maja2006 r., PP/443-10/06): "Skutkiem śmierci podatnika w zakresie prawa podatkowego jest sukcesja jego majątkowych praw i obowiązków (art. 97 § 1 ustawy). W sytuacji gdy spadkobierca kontynuuje działalność pospadkodawcy na swój rachunek ustawa przewiduje przejęcie również praw niemajątkowych (art.97 §2 ordynacji podatkowej). Żaden przepis natomiast nie nakłada na spadkobiercę niemajątkowych obowiązków. Z powyższego wynika, iż w wypadku śmierci podatnika jego następcy prawni nie mają obowiązku składania za zmarłego podatnika podatku od towarów i usług deklaracji podatkowej, obowiązku tego bowiem się nie dziedziczy".


Urząd określi podatek do zapłaty

Co zatem z ewentualnym podatkiem należnym a nierozliczonym od sprzedanych przez zmarłego przedsiębiorcę towarów? Według Urzędu Skarbowego w Chełmie (pismo z 6 października 2006 r., PP/443-83/06) jego wysokość ustali urząd skarbowy w decyzji wydanej na podstawie art. 100 § 1 op. W piśmie urzędu czytamy: "Wnioskodawca, jako spadkobierca podatnika VAT, nie ma obowiązku rozliczać uzyskanych przychodów męża podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na dzień 18.05.2006 r. i składać deklaracji podatkowych VAT-7 za kwiecień i maj 2006 r. Tym samym nie ma też obowiązku zapłacenia zobowiązań podatkowych wynikających z tych deklaracji, bowiem decyzją o zakresie odpowiedzialności poszczególnych spadkobierców właściwy organ podatkowy określi wysokość zobowiązań spadkodawcy, wyznaczając jednocześnie spadkobiercy termin ich płatności".


Kontynuator rozlicza VAT za zmarłego

Ale można też spotkać się z odmiennym poglądem, że to spadkobierca ma obowiązek rozliczyć podatek zmarłego składając deklarację VAT w jego imieniu. Taki wyraziły np. urzędy skarbowe: Warszawa-Bielany w interpretacji z 26 kwietnia br. (1432/PP/P/440100/14a/06/DB) i w Pruszkowie w interpretacji z 15 listopada 2005 r. (us.21/av/443-3586/04/dk). Oba pisma -w przeciwieństwie do wyżej omówionych - zostały jednak wydane na wniosek osoby, która zamierzała kontynuować działalność gospodarczą zmarłego przedsiębiorcy.

Jak czytamy w pierwszym z nich: "Jeżeli zatem spadkobierca prowadzi na własny rachunek działalność gospodarczą, prowadzoną uprzednio przez spadkodawcę, wstępuje na mocy we wszystkie prawa i obowiązki spadkodawcy, wynikające z przepisów prawa podatkowego. Należy podkreślić, iż kontynuacja działalności spadkodawcy uprawnia następcę prawnego do przejęcia praw i obowiązków zarówno majątkowych, jak i niemajątkowych, mamy zatem do czynienia z instytucją sukcesji generalnej. (...) Jeżeli spadkodawca sprzedał towar bądź wykonał usługi i w związku z tym wystawił faktury VAT, czyli powstało zobowiązanie podatkowe z tytułu podatku VAT, to po jego śmierci obowiązek rozliczenia oraz wykonania tego zobowiązania przejmują spadkobiercy (solidarnie), na podstawie art. 97 § 1 op. Spadkobierca powinien zatem złożyć deklarację VAT-7 za okres do dnia śmierci spadkodawcy, na nazwisko spadkodawcy, ale ze swoim podpisem. Obowiązki wynikające ze złożenia tej deklaracji również ciążą na spadkobiercy. (...) Następca prawny, który kontynuuje działalność gospodarczą spadkodawcy, ma prawo ująć kwotę nadwyżki z ostatniej deklaracji złożonej przez zmarłego i tym samym skorzystać z przysługującego mu prawa wstąpienia we wszelkie prawa i obowiązki spadkodawcy, o których mowa wart. 97 op".

Drugi urząd to potwierdza, powołując się na stanowisko Naczelnego Sądu Administracyjnego (wyrok z 15 października 2003 r., III SA 3566/01): "Uwzględniając fakt, że podatniczka jako spadkobierca po zmarłym mężu kontynuuje po nim działalność gospodarczą, zdaniem tutejszego organu powinna złożyć deklarację VAT-7 za okres od dnia 01.07.2004 r. do dnia 18.07.2004 r. (tj. do dnia zgonu męża) na nazwisko męża, ale ze swoim podpisem".

ANNA KOLEŚNIK

--------------------------------------------------------------------------------

Kontynuacja działalności po mężu
¦ Prowadzę działalność gospodarczą. W lipcu zmarł mój mąż, który też był przedsiębiorcą. Przejęłam po nim firmę. Moi synowie, którzy również są spadkobiercami, wyrazili zgodę, aby część majątku dotycząca prowadzonej działalności przypadła dla mnie. Czy mogę połączyć w lipcu dotychczasową swoją księgę przychodów i rozchodów z księgą prowadzoną przez męża?
- pyta czytelniczka DF.

NIE.

Połączenie ksiąg podatkowych podatniczki i męża poprzez wprowadzenie zapisów narastających od początku roku do dnia śmierci męża nie jest prawidłowe. Zgodnie z art. 24a ust. 1 updof osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie, wykonujące działalność gospodarczą są obowiązane prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów w sposób zapewniający ustalenie dochodu (straty), podstawy opodatkowania i wysokości należnego podatku za rok podatkowy, w tym okres sprawozdawczy.

Na podstawie § 27 rozporządzenia ministra finansów w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów podatnicy są obowiązani do sporządzenia i wpisania do księgi spisu z natury towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półfabrykatów, produkcji w toku, wyrobów gotowych, braków i odpadów, zwanego dalej spisem z natury, na dzień 1 stycznia, na koniec każdego roku podatkowego, na dzień rozpoczęcia działalności w ciągu roku podatkowego, a także w razie zmiany wspólników lub likwidacji działalności. Dla celów podatku dochodowego na dzień śmierci męża powinien być sporządzony remanent z jego działalności. Wartość tego remanentu należy wprowadzić do księgi przychodów i rozchodów żony. Przy ustaleniu dochodu rocznego uwzględni ona różnice remanentowe (tak Urząd Skarbowy w Mińsku Mazowieckim w piśmie z 19 października 2006 r., 1412/PD/415-34/06).


Urzędy skarbowe o skutkach śmierci przedsiębiorcy
Po śmierci podatnika mogą też wystąpić inne problemy. Oto jakie rozwiązania wskazują organy podatkowe.

¦ Czy syndyk masy upadłości - w sprawach dotyczących masy upadłości zmarłego przedsiębiorcy, rozwiązując i zawierając umowy gospodarcze, dokonując sprzedaży mienia - może nadal posługiwać się jego numerem NIP?

NIE.

Zgodnie z art. 12 ust. 2 ustawy z 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników (tekst jedn. DzU z 2004 r. nr 269, poz. 2681 ze zm.) z chwilą śmierci podatnika decyzja o nadaniu numeru NIP wygasła z mocy prawa. Syndyk masy upadłości nie może więc posługiwać się NIP zmarłego. Nie może także wystąpić o nadanie nowego numeru NIP lub tymczasowego numeru NIP dla osoby nieżyjącej, bowiem przepisy tego nie przewidują. Syndyk może jedynie posługiwać się imieniem i nazwiskiem zmarłego, w odniesieniu do którego prowadzone jest postępowanie upadłościowe, wraz z jego numerem PESEL, dodatkowo może także wskazać nazwę firmy zmarłego. (wyjaśnienia Izby Skarbowej w Gdańsku z 30 marca 2006 r., OR/4060010/05)

¦ Na cele własnej działalności gospodarczej podatnik wynajmował pomieszczenia od firmy X. 4 maja właściciel tej firmy zmarł. Umowy na najem lokalu i media wygasły. Dotąd spadkobiercy nie zdecydowali się na przyjęcie spadku. Podatnik nadal użytkuje wcześniej wynajęte pomieszczenia. Czy ma prawo do odliczenia VAT naliczonego z faktur za dzierżawę i media otrzymanych w kwietniu, bez względu na to, czy zostały zapłacone?

TAK.

Zgodnie z art. 86 ust. 1 i 2 ustawy o VAT w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego na otrzymanych fakturach. Jeśli więc podatnik otrzymał faktury w kwietniu, tj. w okresie, kiedy właściciel firmy X był czynnym podatnikiem VAT, ma prawo do odliczenia VAT z nich wynikającego. Ustawa nie przewiduje, by w takim wypadku prawo do odliczenia nie przysługiwało. (wyjaśnienia Urzędu Skarbowego w Płocku z 29 czerwca 2005 r., 1419/UPO-443-63/05/DC)

¦ Czy odszkodowanie wypłacone pracownikowi po śmierci pracodawcy jest opodatkowane PIT?

NIE.

W myśl art. 63§ 1 kodeksu pracy z dniem śmierci pracodawcy umowy o pracę z pracownikami wygasają (chyba że mamy do czynienia z przejęciem pracownika przez nowego pracodawcę na podstawie art. 23k.p.). Zgodnie z art. 63§ 2 k.p. pracownikowi, którego umowa o pracę wygasła z tej przyczyny, przysługuje odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia, a w razie zawarcia umowy o pracę na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy - w wysokości wynagrodzenia za okres dwóch tygodni.

Art. 21 ust. 1 pkt 3 updof zwalnia z kolei z podatku otrzymywane odszkodowania, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw (z nieistotnymi tu wyjątkami). Ponieważ otrzymane przez podatnika odszkodowanie jest odszkodowaniem, którego zasady ustalania i wysokość wynikają wprost z przepisów odrębnej ustawy (kodeksu pracy), zwolnienie to ma zastosowanie. (wyjaśnienia Urzędu Skarbowego w Zawierciu z 5 kwietnia 2006 r., PDFN II/415-13/MB/06)

¦ Po śmierci męża - przedsiębiorcy, który był czynnym podatnikiem VAT, żona zmarłego zamierza przekazać zięciowi towary handlowe kupione przez męża dla celów działalności gospodarczej. Czy przekazanie to będzie podlegało VAT? Czy trzeba udokumentować je fakturą?

NIE.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o VAT podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na jej cel lub rezultat. Art. 15 ust. 2 ustawy o VAT mówi z kolei, że działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Przekazanie towarów handlowych w omawianej sytuacji nie ma znamion prowadzenia działalności gospodarczej, bowiem ma odbyć się jednorazowo. Przekazując towary handlowe, żona zmarłego przedsiębiorcy nie wystąpi w charakterze podatnika VAT, w związku z tym przekazanie nie będzie podlegało VAT. (pismo Pierwszego Urzędu Skarbowego w Opolu z 30 stycznia 2006 r., PP/443-196-2/05)

Rz-plita 23.07.07<!--QuoteEnd--></div><!--QuoteEEnd-->

Melon, czy w nawiązaniu do poniższego twierdzenia cyt:
"Ponadto, w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych, przepis art. 104 § 1. Ordynacji zobowiązuje urząd skarbowy do poinformowania spadkobierców, na podstawie posiadanych danych, o wysokości dochodu lub przychodu spadkodawcy oraz o wysokości wpłaconych zaliczek na podatek lub podatku, podając równocześnie przypadającą do zapłacenia kwotę podatku lub kwotę nadpłaty."
potrafisz mi wyjaśnić, czy w przypadku spadkodawcy, który prowadził działalność gospodarczą na zasadach ogólnych (podatkowa księga przychodów i rozchodów), organ podatkowy realizuje art. 104 Op tylko na podstawie deklaracji PIT-5 i wpłat jakich za życia dokonał, czy też musi wezwać spadkobierców do dostarczenia księgi przychodów i rozchodów, zmusić tychże spadkobierców  do sporządzenia spisu z natury i przeprowadzić badanie ksiąg ? W praktyce spadkobiercy nie kontynuują działalności i nie chcą spisu sporządzić, bowiem na tym sie nie znają i tak naprawdę sam wskazałeś, że na nich nie ciąży taki obowiązek ( większość urzędów tak twierdzi).
Na uwagę zasługuje również fakt iż w 2007 roku podatnicy nie składają PIT-5 i na podstawie czego organ ma podać informację o której mowa w art.104 Op.
Czy w wyżej opisanej sytuacji należy ustalać dochód z likwidacji działalności?
Czy śmierć podatnika jest równoznaczna z likwidacja tejże działalności?
Czy w innych urzędach nie są wydawane decyzje w trybie art.104 Op na spadkodawcę podatku dochodowego prowadzącego działalność gospodarczą?
Proszę powiedzcie jak to robicie.

Czy na tym forum mogę o tym pisać? Pewnie WJawor znowu będzie  mnie brechtać.

Podatek od spadków i darowizn – korzystając ze zwolnień uważaj na pułapki (1)
<!--quoteo--><div class='quotetop'></div><div class='quotemain'><!--quotec-->
Podatek od spadków i darowizn uważany jest przez wiele osób za podatek skrajnie niesprawiedliwy. Intencją ustawodawcy była przecież bezpośrednia ingerencja w transakcje dokonywane pomiędzy osobami z ich własnej woli, której przedmiotem są dobra już co najmniej raz (a najczęściej już kilka razy) opodatkowane. Ale w niektórych państwach (w tym do niedawna w Polsce) podatek od spadków i darowizn pełni rolę kolejnego regulatora sprawiedliwości społecznej – utrudniając akumulację kapitału i przeciwdziałając w ten sposób tworzeniu się dziedziczonych fortun.

W naszym kraju w ostatnim czasie nastąpiła znaczna liberalizacja w odniesieniu do podatku od spadków i darowizn – poprzez wprowadzenie specjalnego zwolnienia dla określonej grupy osób spokrewnionych.

Zanim jednak przejdę do omówienia zwolnienia i tytułowej pułapki z nim związanej kilka słów wprowadzenia na temat podatku od spadków i darowizn.

Podatkowi temu podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:

1) dziedziczenia, zapisu, dalszego zapisu, polecenia testamentowego,
2) darowizny, polecenia darczyńcy,
3) zasiedzenia,
4) nieodpłatnego zniesienia współwłasności,
5) zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu,
6) nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności.

Również nabycie praw do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci oraz nabycie jednostek uczestnictwa na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na wypadek jego śmierci podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

Ustawa zawiera wiele ulg i zwolnień – wyliczenie zwolnień znajdziecie w ustawie. Zwolnione są też spadki i darowizny o niewielkiej wartości – których wysokość zależy od stopnia pokrewieństwa.

Jednak od 1 stycznia kluczowe jest zwolnienie, regulowane w art. 4a ustawy, który cytuję w całości ze względu na jego znaczenie:

„Art. 4a. 1. Zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:



1) zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-8 i ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia w terminie miesiąca od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4, oraz



2) udokumentują – w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza kwotę określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 – ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek bankowy nabywcy albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym.



2. Jeżeli nabywca dowiedział się o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych po upływie terminów, o których mowa w ust. 1 pkt 1, zwolnienie, o którym mowa w ust. 1, stosuje się, gdy nabywca zgłosi te rzeczy lub prawa majątkowe naczelnikowi urzędu skarbowego nie później niż w terminie miesiąca od dnia, w którym dowiedział się o ich nabyciu, oraz uprawdopodobni fakt późniejszego powzięcia wiadomości o ich nabyciu.
3. W przypadku niespełnienia warunków, o których mowa w ust. 1 i 2, nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych podlega opodatkowaniu na zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej.
4. Obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadków, gdy:



1) wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, nie przekracza kwoty określonej w art. 9 ust. 1 pkt 1 lub
2) gdy nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego.



5. Minister właściwy do spraw finansów publicznych określi, w drodze rozporządzenia, wzór zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych i zakres danych w nim zawartych, w tym w szczególności:



1) dane identyfikujące podatników obowiązanych do złożenia zgłoszenia oraz dane stanowiące podstawę zaliczenia do I grupy podatkowej,
2) dane identyfikujące oraz ostatni adres spadkodawcy, darczyńcy lub innej osoby, od której lub po której została nabyta własność rzeczy lub prawa majątkowe,
3) dane dotyczące nabytych rzeczy lub praw majątkowych, ich rodzaj, miejsce położenia rzeczy lub wykonywania praw majątkowych, wraz z ich wartością rynkową oraz wielkość nabytego udziału
- uwzględniając konieczność potwierdzenia nabycia w celu skorzystania ze zwolnienia.

Co wynika z powyższego przepisu?

Po pierwsze – jeżeli wartość nabytych rzeczy lub praw od tej samej osoby w okresie ostatnich pięciu lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie wynosi nie więcej niż 9637 zł – nie ma potrzeby dokonywania zgłoszenia, o którym mowa w artykule 4a. Obdarowany (lub spadkobierca) korzysta po prostu wtedy ze zwolnienia określonego w art. 9 ust. 1 pkt 1.

Jeżeli jednak wartość rzeczy (praw) które nabyliśmy przekracza tę kwotę, musimy uważać. Możemy skorzystać z całkowitego zwolnienia (jeżeli jesteśmy małżonkiem, zstępnym, wstępnym, pasierbem, rodzeństwem, ojczymem lub macochą darczyńcy lub spadkobiercy) – ale pod warunkiem, że w trybie i terminie przewidzianym w ustawie powiadomimy naczelnika odpowiedniego urzędu skarbowego, składając w tym urzędzie formularz według wzoru określonego w rozporządzeniu ministra finansów. Dodatkowo – jeżeli w grę wchodzi gotówka, nie można jej przekazać z ręki do ręki – musi ona zostać przekazana na rachunek bankowy nabywcy albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym.

Zwróćcie uwagę, że nawet przy przekazaniu gotówki w obecności notariusza nie będzie można skorzystać ze zwolnienia. Co prawda w ust. 4 pkt. 2 czytamy, iż obowiązek zgłoszenia nie dotyczy przypadków, kiedy nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego, ale wyjątek dotyczy wyłącznie pierwszego z warunków - czyli zgłoszenia – a nie warunku kolejnego – czyli formy przekazania gotówki.

Jaki formularz?

Minister Finansów wykonał delegację zawartą w ust. 5 art. 4a i wydał rozporządzenie w sprawie wzoru zgłoszenia – opublikowane w Dz. U. z 2006 r. Nr 243 poz. 1762. Jest to Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie wzoru zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych.

Załącznikiem do rozporządzenia jest wzór formularza SD-Z1 – Zgłoszenie o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych – można go pobrać ze strony Ministerstwa Finansów pod adresem:

<a href="http://www.mf.gov.pl/_files_/podatki/formularze_podatkowe/2007_pl/sd_z1.pdf" target="_blank">http://www.mf.gov.pl/_files_/podatki/formu...07_pl/sd_z1.pdf</a>

Uwaga: Nie należy mylić formularza SD-Z1 z formularzem SD3, który jest zeznaniem podatkowym o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych. Formularz SD3 dotyczy podatników określonych w art. 17a ustawy (tymczasem warunki korzystania ze zwolnienia reguluje art. 4a) – aby uniknąć pomyłki należy starannie czytać objaśnienia na formularzu. W jego górnej części znajduje się opis podstawy prawnej, na który powinniśmy zawsze zwracać baczną uwagę.

Jutro o terminie złożenia zeznania, o miejscu, w którym należy zeznanie złożyć oraz o przypadkach, w których spadkodawca zmarł przed 1 stycznia 2007 r., a postanowienie o nabyciu spadku uprawomocniło się (uprawomocni) w 2007 r.

(E.G.)

C.D.N. <!--QuoteEnd--></div><!--QuoteEEnd-->

<!--quoteo--><div class='quotetop'></div><div class='quotemain'><!--quotec-->
Podatek od spadków i darowizn – korzystając ze zwolnień uważaj na pułapki (2)
W pierwszej części omawiania zagadnień związanych ze stosowaniem zwolnienia z podatku od spadków i darowizn dla bliskich darczyńcy (spadkodawcy) skoncentrowaliśmy się na formie przekazania darowizny gotówkowej i na wyborze odpowiedniego formularza, na którym należy zawiadomić naczelnika właściwego urzędu skarbowego. Dzisiaj o tym, kiedy i gdzie należy wysłać formularz.

Jak już wczoraj wspominaliśmy, zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli zgłoszą oni nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-8 i ust. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia w terminie miesiąca od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku.

Jeżeli nabywca dowiedział się o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych po upływie wskazanych wyżej terminów zwolnienie stosuje się, gdy nabywca zgłosi te rzeczy lub prawa majątkowe naczelnikowi urzędu skarbowego nie później niż w terminie miesiąca od dnia, w którym dowiedział się o ich nabyciu, oraz uprawdopodobni fakt późniejszego powzięcia wiadomości o ich nabyciu.

Obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadków, gdy wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, nie przekracza kwoty 9637 zł lub gdy nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego.

Pozostałe warunki skorzystania ze zwolnienia omówiłem we wczorajszym artykule.

Terminy powstania obowiązku podatkowego

W przypadku nabycia w drodze dziedziczenia (i stosowaniu omawianego zwolnienia) do określenia momentu powstania obowiązku podatkowego stosuje się rozwiązanie szczególne – określone w art. 4a – obowiązek podatkowy powstaje w dniu uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku. W pozostałych przypadkach stosuje się terminy określone w ustawie w art. 6 ust. 1 pkt 2 – 8 i ust. 2.

Dowiadujemy się z niego, że przy nabyciu w drodze darowizny obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy – z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia. Jeżeli ze względu na przedmiot darowizny przepisy wymagają szczególnej formy dla oświadczeń obu stron, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia takich oświadczeń.

Ordynacja podatkowa, Art. 12 par. 3 – Kiedy kończy się miesiąc

Terminy określone w miesiącach kończą się z upływem tego dnia w ostatnim miesiącu, który odpowiada początkowemu dniowi terminu, a gdyby takiego dnia w ostatnim miesiącu nie było – w ostatnim dniu tego miesiąca.

Przykład:

1. Obowiązek podatkowy powstał 2 stycznia. Termin miesięczny kończy się z upływem 2 lutego.
2. Obowiązek podatkowy powstał 31 stycznia. Termin miesięczny kończy się z upływem 28 lutego lub 29 lutego, jeżeli rok jest przestępny.







Właściwość miejscowa organów podatkowych

Pytanie „Kiedy?” jest pytaniem ważnym. Nie mniej ważnym pytaniem jest pytanie „Gdzie?”

Aby na nie odpowiedzieć należy ustalić tzw. właściwość miejscową. Robi się to w oparciu o Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 22 sierpnia 2005 r. w sprawie właściwości organów podatkowych

Właściwość miejscowa organów podatkowych w sprawach podatku od spadków i darowizn określona została w § 7. 1.

Właściwość miejscową ustala się:

1) w sprawach spadku i zachowku – według miejsca położenia przedmiotów majątkowych nabytych w drodze spadku, a jeżeli przedmioty te są położone na obszarze działania dwóch lub więcej naczelników urzędów skarbowych – według ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy, a w przypadku braku takiego miejsca – według ostatniego miejsca jego pobytu;
2) w sprawach prawa do wkładów oszczędnościowych wypłacanych na podstawie dyspozycji wkładcy na wypadek śmierci, jeżeli nabywca wkładów oszczędnościowych nie jest równocześnie spadkobiercą wkładcy – według ostatniego miejsca zamieszkania wkładcy;
3) w sprawach nabycia jednostek uczestnictwa na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na wypadek jego śmierci, jeżeli nabywca jednostek nie jest równocześnie spadkobiercą uczestnika funduszu – według ostatniego miejsca zamieszkania uczestnika funduszu;
4) w sprawach darowizny:

a) jeżeli przedmiotem darowizny jest nieruchomość, użytkowanie wieczyste, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego, spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego lub prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej – według miejsca położenia nieruchomości,
b) jeżeli przedmiotem darowizny są rzeczy ruchome lub inne niż wymienione w lit. a prawa majątkowe – według miejsca zamieszkania lub adresu siedziby darczyńcy w dniu przyjęcia darowizny przez obdarowanego, a jeżeli darczyńca nie ma miejsca zamieszkania lub siedziby w kraju – według miejsca zamieszkania obdarowanego,
c) jeżeli przedmiotem darowizny są rzeczy lub prawa majątkowe wymienione w lit. a i jednocześnie inne rzeczy lub inne prawa majątkowe – według miejsca położenia nieruchomości,
d) otrzymanej z zagranicy – według miejsca zamieszkania obdarowanego;

5) w sprawach zasiedzenia:

a) jeżeli przedmiotem zasiedzenia jest nieruchomość, użytkowanie wieczyste lub służebność gruntowa – według miejsca położenia nieruchomości,
b) dotyczących rzeczy lub praw majątkowych wymienionych w lit. a i jednocześnie rzeczy ruchomych – według miejsca położenia nieruchomości;

6) w sprawach nieodpłatnego zniesienia współwłasności, jeżeli przedmiotem zniesienia współwłasności jest nieruchomość, użytkowanie wieczyste, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego, spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego lub prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej – według miejsca położenia nieruchomości.

Jeżeli nabycie w drodze spadku lub darowizny dotyczy w całości lub w części rzeczy położonych za granicą lub praw majątkowych podlegających wykonaniu za granicą, właściwy miejscowo jest naczelnik urzędu skarbowego według miejsca zamieszkania spadkobiercy lub obdarowanego w dniu nabycia spadku lub otrzymania darowizny, a w przypadku braku takiego miejsca - według ostatniego miejsca ich pobytu.

Jeżeli nie można ustalić właściwości miejscowej w sposób wskazany w przepisach prawa podatkowego, właściwym organem podatkowym jest odpowiednio Naczelnik Trzeciego Urzędu Skarbowego Warszawa-Śródmieście lub Prezydent miasta stołecznego Warszawy.



Jeżeli spadkodawca zmarł w 2006 roku



Interpelacja nr 8716 do ministra finansów w sprawie stosowania przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn

Pani Premier! W czasie dyżurów poselskich podnoszony jest problem stosowania nowych przepisów ustawy podatków od spadków i darowizn. Występuje problem osób, które otrzymują spadek od osób zmarłych przed 1 stycznia 2007r., ale posiadających stwierdzenie sądu o nabyciu spadku w roku 2007. Część urzędów skarbowych twierdzi, że w tym przypadku stosuje się przepisy ustawy obowiązującej do 31.12.2006 r.

Obowiązek podatkowy powstaje po uprawomocnieniu się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku. W związku z tym winny być stosowane przepisy odpowiadające okresowi nabycia spadku.

Proszę o informację, jakie jest stanowisko ministra finansów w przedmiotowej sprawie i jakie działania zostaną podjęte celem jednolitego stosowania praw, a w tym zakresie przez urzędy skarbowe.

Z poważaniem

Poseł Stanisław Stec

Oborniki, dnia 14 czerwca 2007

Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów – z upoważnienia ministra – na interpelację nr 8716 w sprawie stosowania przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn

Szanowny Panie Marszałku! W odpowiedzi na pismo z dnia 28 czerwca 2007 r. Nr SPS-023-8716/07, przy którym przesłana została interpelacja Pana Stanisława Steca, Posła na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie stosowania znowelizowanych przepisów ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn uprzejmie informuję.

Zmiany w ustawie z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2004 r. Nr 142, poz. 1514, z późn. zm.), zwanej dalej upsd, wprowadzone ustawą z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 222, poz. 1629) weszły w życie z dniem 1 stycznia 2007 r. Przepisy te znajdują zastosowanie do tych przypadków, w których nieodpłatne nabycie rzeczy lub praw majątkowych nastąpiło po 1 stycznia 2007 r.

Zgodnie z przepisem przejściowym, określonym w art. 3 ust. 1 ustawy o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, co do zasady, do nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych, które nastąpiło przed dniem wejścia w życie przepisów znowelizowanej ustawy, stosuje się przepisy dotychczasowe.

W świetle powyższego, w zakresie opodatkowania spadku, istotne znaczenie ma określenie momentu jego nabycia. Zgodnie z art. 925 Kodeksu cywilnego spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku, zaś zgodnie z art. 924 tej ustawy spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy. Analiza tych przepisów wskazuje, iż za dzień nabycia rzeczy i praw majątkowych tytułem spadku uznaje się dzień śmierci spadkodawcy. Postanowienie sądu stwierdzające nabycie spadku potwierdza jedynie fakt jego nabycia przez określone osoby i służy do udowodnienia przez spadkobierców swoich praw wynikających z dziedziczenia.

Konkludując, pragnę podkreślić, iż o tym, czy w danym przypadku mają zastosowanie znowelizowane przepisy upsd, czy poprzednio obowiązujące, decydujące znaczenie ma data nabycia rzeczy i praw majątkowych w drodze spadku, którą jest dzień śmierci spadkodawcy.

Zastosowanie innej regulacji, polegającej na odniesieniu stosowania nowych przepisów do daty uprawomocnienia się postanowienia sądu stwierdzającego nabycie spadku, oznaczałoby nierówne traktowanie nabywców (spadkobierców) wobec prawa. Premiowałoby bowiem tych nabywców, którzy zwlekali z przeprowadzeniem postępowania spadkowego.

Obowiązujące rozwiązanie jest zgodne z wolą projektodawcy i ustawodawcy, a także z zasadą demokratycznego państwa.

Przedstawiając powyższe stanowisko, informuję, że Ministerstwu Finansów nie są sygnalizowane przypadki niejednolitego stosowania przez organy podatkowe znowelizowanych przepisów upsd. Dla zapewnienia jednolitości orzekania pracownicy organów podatkowych zostali przeszkoleni w ramach resortowego planu szkolenia.

Z poważaniem

Podsekretarz stanu Jacek Dominik

Warszawa, dnia 20 lipca 2007 r.


(E.G.) <!--QuoteEnd--></div><!--QuoteEEnd-->

Mam także małe pytanko związane z tematem.
Dwóch wspólników spółki cywilnej. Jeden z nich w trakcie miesiąca umiera, natomiast w następnym miesiącu wspólnik składa deklarację VAT-7 za ten okres. Zobowiązanie nie zostaje jednak uregulowane. W związku z tym, że z chwilą śmierci jednego ze wspólników spółka przestaje istnieć nie było możliwe wysłanie upomnienia i wystawienia tytułu wykonawczego. W jaki sposób należy dokonać przeniesienia odpowiedzialności skoro nie zostało wszczęte postępowanie egzekucyjne. Czy właściwym jest wydawanie decyzji określającej wysokość zobowiązania,a dopiero potem decyzji o przeniesieniu odpowiedzialności?

Orzekanie o odpowiedzialności spadkobierców za zobowiązania podatkowe
<!--quoteo--><div class='quotetop'></div><div class='quotemain'><!--quotec-->

Pytanie podatnika dotyczy odprowadzenia podatku dochodowego od osób fizycznych za 03 i 04/2007 r. oraz 2006 r. przez spadkobierców podatnika.

POSTANOWIENIE

Na podstawie art. 14 a § 1, § 3 i § 4 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) po rozpatrzeniu wniosku Pana ... z dnia 20.04.2007 r. (data wpływu do tut. urzędu 12.06.2007 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej odprowadzenia podatku dochodowego od osób fizycznych za 03 i 04/2007 r. oraz 2006 r. przez spadkobierców podatnika Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w Radomiu stwierdza, iż stanowisko Wnioskodawcy jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 12.06.2007 r. do tut. organu podatkowego wpłynął wniosek Pana ... (jako spadkobiercy Pana...) o udzielenie interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w indywidualnej sprawie, w której nie toczy się postępowanie podatkowe lub kontrola podatkowa albo postępowanie przed sądem administracyjnym.

Stan faktyczny przedstawiony we wniosku: „Osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą zmarła 08.04.2007r. Działalność gospodarcza była czynna do śmierci podatnika, w związku z czym pozostały nie rozliczone okresy w podatku dochodowym za marzec i część kwietnia 2007 oraz rok 2006. Nadmieniam, iż firmę będą prowadzili spadkobiercy w niezmienionej formie oraz na własny rachunek. Sprawa spadkowa została zakończona. Postanowienie sądu wydano 04.06.2007 r.”

Pytanie Wnioskodawcy: Kiedy i czy należy odprowadzić podatek dochodowy za 03 i 04/2007 oraz 2006r.

Stanowisko Wnioskodawcy: Według nas należy odprowadzić podatek po zakończeniu sprawy spadkowej. Podatek zapłacą spadkobiercy.

Stanowisko Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w Radomiu:

Zobowiązanie podatkowe, które powstało u osoby fizycznej wygasa w ściśle określonych sytuacjach. Jest to moment zapłaty podatku, przedawnienia lub umorzenia (art. 59 § 1 Ordynacji podatkowej). Przepisy nie przewidują, aby wygaśnięcie zobowiązania następowało z chwilą śmierci osoby fizycznej. W stosunku do osoby zmarłej organ podatkowy nie może wszcząć ani prowadzić postępowania podatkowego. Przepisy Ordynacji podatkowej dopuszczają jednak orzekanie o odpowiedzialności spadkobierców za zobowiązania podatkowe.

Zgodnie z art. 97 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2005r., Nr 8, poz. 60 z późn zm.), spadkobiercy podatnika, z zastrzeżeniem § 2, przejmują przewidziane w przepisach prawa podatkowego prawa i obowiązki spadkodawcy.

W myśl art. 98 § 1 Ordynacji podatkowej, do odpowiedzialności spadkobierców za zobowiązania podatkowe spadkodawcy stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego o przyjęciui odrzuceniu spadku oraz o odpowiedzialności za długi spadkowe.

Zgodnie z art. 98 § 2 Ordynacji podatkowej, przepis § 1 stosuje się również do odpowiedzialności spadkobierców za:

1) zaległości podatkowe, w tym również za zaległości, o których mowa w art. 52 § 1;
2) odsetki za zwłokę od zaległości podatkowych spadkodawcy;
3) pobrane, a niewpłacone podatki z tytułu sprawowanej przez spadkodawcę funkcji płatnika lub inkasenta;
4) niezwrócone przez spadkodawcę zaliczki na naliczony podatek od towarów i usług oraz ich oprocentowanie;
5) opłatę prolongacyjną;
6) koszty postępowania podatkowego;
7) koszty upomnienia i koszty postępowania egzekucyjnego prowadzonego wobec spadkodawcy powstałe do dnia otwarcia spadku.

Organ podatkowy zgodnie z art. 100 Ordynacji podatkowej, orzeka w odrębnych decyzjach o zakresie odpowiedzialności poszczególnych spadkobierców lub określa wysokość nadpłaty albo zwrotu podatku. Zgodnie z art. 100 § 2 Ordynacji podatkowej w decyzji organ podatkowy określa wysokość znanych w dniu otwarcia spadku zobowiązań spadkodawcy, o których mowa w art. 98 § 1 i 2, z zastrzeżeniem § 2a.

Art. 100 § 2a Ordynacji podatkowej stanowi, iż wydając decyzję, organ podatkowy określa prawidłową wysokość zobowiązania podatkowego, wysokość poniesionej straty uprawniającej spadkobierców do skorzystania, zgodnie z przepisami prawa podatkowego, z ulg podatkowych, wysokość nadpłaty lub zwrotu podatku, jeżeli ich wysokość jest inna niż wykazana w deklaracji złożonej przez spadkodawcę albo spadkodawca deklaracji nie złożył.

Powyższy przepis umożliwia organowi podatkowemu weryfikację rozliczenia dokonanego przez spadkobiercę w drodze samoobliczenia.

Decyzja o zakresie odpowiedzialności może być wydana w dwóch sytuacjach (art. 100 w związku z art. 102 § 1 Ordynacji podatkowej):

1) gdy w stosunku do spadkodawcy nie zostało wszczęte postępowanie podatkowe,
2) gdy postępowanie podatkowe, którego stroną był spadkobierca zostało zakończone ostateczną decyzją.

W przypadku gdy w chwili śmierci spadkodawcy toczyło się wobec niego postępowanie podatkowe lub postępowanie zostało zakończone nieostateczną decyzją, do takiego postępowania wstępują spadkobiercy zmarłego podatnika.

Powyższe przepisy nie mają jednak zastosowania w przypadku podatku dochodowego od osób fizycznych gdy spadkodawca nie złożył zeznania podatkowego i wysokość podatku nie została określona za jego życia określona w decyzji. Zobowiązanie podatkowe za rok nierozliczony (okresy nierozliczone) ustala się w decyzji wydanej na podstawie art. 104 Ordynacji podatkowej.

Zgodnie z art. 104 § 1 Ordynacji podatkowej, jeżeli spadkodawca był podatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych, organ podatkowy informuje spadkobierców, na podstawie posiadanych danych, o wysokości dochodu lub przychodu spadkodawcy oraz o wysokości wpłaconych zaliczek na podatek lub podatku, podając równocześnie przypadającą do zapłacenia kwotę podatku lub kwotę nadpłaty.

Spadkobiercy Podatnika są uprawnieni z kolei do złożenia w organie podatkowym informacji o wysokości poniesionych przez niego wydatków uprawniających do skorzystania z ulg podatkowych. Termin do złożenia tych informacji wynosi 30 dni od dnia otrzymania przez spadkobierców informacji od organu podatkowego o wysokości dochodu lub przychodu spadkodawcy, wysokości wpłaconych zaliczek na podatek lub podatku, a także o wynikającej z nich kwocie podatku do zapłaty lub kwoty nadpłaty.

Powyższe wynika z art. 104 § 2 Ordynacji podatkowej, który stanowi: Jeżeli spadkodawca poniósł wydatki uprawniające do ulg podatkowych, spadkobierca w terminie 30 dni od dnia otrzymania informacji, o której mowa w § 1, zawiadamia organ podatkowy o wysokości poniesionych wydatków.

Po upływie 30 dni od otrzymania informacji organ podatkowy, zgodnie z art. 104 § 3 Ordynacji podatkowej, wydaje decyzję ustalającą wysokość zobowiązania podatkowego lub stwierdzającą nadpłatę.

Zatem z przytoczonych wyżej przepisów wynika, iż zobowiązanie podatkowe przypadające od zmarłego ustala właściwy dla zmarłego Naczelnik Urzędu Skarbowego,a ewentualnym podatkiem dochodowym od osób fizycznych zostaną obciążeni spadkobiercy w takiej części, w jakiej uczestniczą w podziale masy spadkowej.

Spadkobiercy Podatnika nie mają obowiązku składania deklaracji za zmarłego Podatnika, natomiast ich odpowiedzialność będzie wynikać z doręczonej im przez organ podatkowy decyzji.

Należy zaznaczyć, iż z wydawaniem decyzji organ podatkowy nie musi czekać do dnia uprawomocnienia się postanowienia sądu o stwierdzeniu nabycia spadku. W niektórych przypadkach organ podatkowy może ustalić krąg spadkobierców bez takiego postanowienia (np. w przypadku istnienia testamentu). Jednak, aby uniknąć przypadków skierowania decyzji do osoby niebędącej stroną w sprawie, co stanowi przesłankę nieważności, zasadne jest wydanie decyzji po uprawomocnieniu się postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku.

W związku z powyższym, Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w Radomiu stwierdza, iż stanowisko Podatnika przedstawione we wniosku, jest prawidłowe.

(Postanowienie w sprawie interpretacji prawa podatkowego z dnia 03.09.2007 r., sygn. 1424/2140/4111/415/14/2007/MJ - Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w Radomiu) <!--QuoteEnd--></div><!--QuoteEEnd-->

Obowiązki spadkobierców po śmierci przedsiębiorcy
<!--quoteo--><div class='quotetop'></div><div class='quotemain'><!--quotec-->
Pytania podatnika:
1. Czy małżonka (lub następcy prawni) będzie musiała złożyć w urzędzie skarbowym za Wnioskodawcę ostatnią deklarację VAT-7 i wpłacić ewentualny podatek należny do urzędu skarbowego?
2. Czy małżonka (lub następcy prawni) będzie musiała sporządzić za Wnioskodawcę remanent likwidacyjny lub dokonać innych czynności wobec urzędu skarbowego i ewentualnie odprowadzić należny podatek od remanentu likwidacyjnego?

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana z dnia 3 grudnia 2008 r. (data wpływu 5 grudnia 2008 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie obowiązków spadkobierców po śmierci podatnika – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 5 grudnia 2008 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie obowiązków spadkobierców po śmierci podatnika.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca od 1996 r. prowadzi działalność gospodarczą w zakresie produkcji przetworów warzywnych i sam prowadzi odpowiednie ewidencje podatkowe oraz dokonuje rozliczeń z urzędem skarbowym i opłaca należne podatki. Z powodu ciężkiej choroby, Zainteresowany podjął kroki zmierzające do wyjaśnienia sytuacji spadkobierców po jego śmierci, związanej z prowadzoną przez niego działalnością i statusem podatnika podatku od towarów i usług. Wnioskodawca zaznaczył, iż małżonka – spadkobierca nie będzie, po śmierci Zainteresowanego, kontynuowała działalności gospodarczej.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

1. Czy małżonka (lub następcy prawni) będzie musiała złożyć w urzędzie skarbowym za Wnioskodawcę ostatnią deklarację VAT-7 i wpłacić ewentualny podatek należny do urzędu skarbowego?
2. Czy małżonka (lub następcy prawni) będzie musiała sporządzić za Wnioskodawcę remanent likwidacyjny lub dokonać innych czynności wobec urzędu skarbowego i ewentualnie odprowadzić należny podatek od remanentu likwidacyjnego?

Zdaniem Wnioskodawcy, małżonka (lub następcy prawnie) nie będzie musiała po jego śmierci składać do urzędu skarbowego deklaracji VAT-7 i nie będzie zobowiązana do zapłaty podatku należnego. Nie wystąpi również u niej obowiązek sporządzenia remanentu likwidacyjnego (spisu z natury) w związku z zaprzestaniem wykonywania działalności z powodu śmierci Wnioskodawcy oraz odprowadzenia podatku należnego od tego remanentu.

Jedynym obowiązkiem małżonki będzie dokonanie zgłoszenia o zaprzestaniu działalności na formularzu VAT-Z.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 7 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.), podatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, podlegająca na mocy ustaw podatkowych obowiązkowi podatkowemu.

Zatem, byt prawny podatnika – osoby fizycznej, na którego przepisy podatkowe nakładają obowiązek podatkowy ustaje z chwilą śmierci. Osoba fizyczna, zgodnie z regulacją Kodeksu Cywilnego, jest podmiotem prawa od chwili narodzin do chwili śmierci.

Organy podatkowe uzyskują informację o śmierci podatnika na podstawie regulacji ustawy z dnia 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników (t.j. Dz. U. z 2004 r. Nr 269, poz. 2681 ze zm.), zwanej dalej ustawą o NIP.

W przypadku podatników prowadzących indywidualną działalność gospodarczą, na podstawie art. 12 ust. 3 ustawy o NIP, organy prowadzące ewidencję ludności są obowiązane, w terminie 14 dni od dnia otrzymania aktu zgonu, do przekazania informacji o zgonie naczelnikowi urzędu skarbowego właściwemu ze względu na ostatnie miejsce zamieszkania zmarłego podatnika.

Tym samym, w przypadku zgonu podatnika – osoby fizycznej wygasa z mocy prawa decyzja o nadaniu podatnikowi numeru identyfikacji podatkowej (NIP) oraz ustaje byt prawny podatnika (art. 12 ust. 2 ustawy o NIP).

Regulacje ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.), zwanej dalej ustawą, nie precyzują wprost skutków prawnych związanych ze śmiercią podatnika podatku od towarów i usług. Jednakże śmierć podatnika jest jedną z form zakończenia bytu prawnego podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą, a więc również zakończeniem występowania podmiotu w obrocie gospodarczym w charakterze podatnika podatku od towarów i usług.

Przepis art. 14 ust. 1 pkt 2 ustawy stanowi, iż w przypadku zaprzestania przez podatnika, o którym mowa w art. 15, będącego osobą fizyczną wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu, obowiązanego, na podstawie art. 96 ust. 6, do zgłoszenia zaprzestania działalności naczelnikowi urzędu skarbowego, opodatkowaniu podatkiem podlegają towary własnej produkcji i towary, które po nabyciu nie były przedmiotem dostawy towarów.

Zgodnie z art. 97 § 1 ustawy Ordynacja podatkowa, spadkobiercy podatnika przejmują przewidziane w przepisach prawa podatkowego majątkowe prawa i obowiązki spadkodawcy. Natomiast § 2 ww. artykułu przewiduje, że jeżeli na podstawie przepisów prawa podatkowego, spadkodawcy przysługują prawa o charakterze niemajątkowym, związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, uprawnienia te przechodzą na spadkobierców pod warunkiem dalszego prowadzenia tej działalności na ich rachunek.

Art. 96 ust. 6 ustawy o podatku od towarów i usług określa, że jeśli podatnik zarejestrowany jako podatnik VAT, zaprzestał wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu, jest obowiązany zgłosić zaprzestanie działalności naczelnikowi urzędu skarbowego, a w przypadku gdy zaprzestanie działalności nastąpiło w wyniku śmierci podatnika, zgodnie z art. 96 ust. 7 ustawy, zawiadomienia o zaprzestaniu działalności dokonuje jego następca prawny.

Zgodnie z delegacją ustawową (art. 98 ust. 1 pkt 2 ustawy), Minister Finansów w rozporządzeniu z dnia 5 kwietnia 2004 r. w sprawie wzorów dokumentów związanych z rejestracją podatników w zakresie podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 55, poz. 539 ze zm.) określił wzór zgłoszenia o zaprzestaniu wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, stanowiący załącznik nr 4 do rozporządzenia.

Zatem, następcy prawni, mają obowiązek po śmierci podatnika podatku od towarów i usług dokonać zawiadomienia naczelnika urzędu skarbowego o tym fakcie, składając zgłoszenie VAT-Z.

W odniesieniu do składania na potrzeby podatku od towarów i usług remanentu likwidacyjnego – spisu z natury towarów, które po nabyciu nie były przedmiotem dostawy towarów, należy wskazać art. 14 ust. 5 ustawy, zgodnie z którym w przypadkach, o których mowa w ust. 1 i 3, podatnicy są obowiązani sporządzić spis z natury towarów na dzień rozwiązania spółki lub zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu, zwany dalej „spisem z natury”. Podatnicy są obowiązani załączyć informację o dokonanym spisie z natury, o ustalonej na jego podstawie wartości i o kwocie podatku należnego, do deklaracji podatkowej składanej za okres obejmujący dzień rozwiązania spółki lub zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu.

Wśród wymienionych okoliczności, powodujących powstanie obowiązku sporządzenia spisu z natury, nie wymienia się jednak śmierci podatnika. Wobec powyższego, następca prawny nie jest obowiązany do sporządzenia remanentu likwidacyjnego i tym samym odprowadzenia z tego tytułu podatku należnego. Również na mocy przepisów Ordynacji podatkowej, spadkobierca nie jest obowiązany tego uczynić, gdyż przepisy te przewidują jedynie odpowiedzialność spadkobiercy za zobowiązania spadkodawcy, ale tylko tych powstałych za jego życia, zaś obowiązek sporządzenia remanentu powstaje po zaprzestaniu wykonywania czynności opodatkowanych, czyli po śmierci podatnika.

Zatem, podsumowując, stwierdza się, iż w sytuacji przedstawionej we wniosku, małżonka Wnioskodawcy (lub inni następcy prawni), jako spadkobierca po zmarłym podatniku, nie ma obowiązku sporządzenia spisu z natury przewidzianego w art. 14 ustawy o podatku od towarów i usług i opodatkowania towarów objętych tym spisem, a tym samym nie jest zobowiązana do odprowadzenia należnego podatku.

Zgodnie z art. 99 ust. 1 ustawy podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani składać w urzędzie skarbowym deklaracje podatkowe za okresy miesięczne w terminie do 25 dnia miesiąca następującego po każdym kolejnym miesiącu (...). Wspomniany przepis nakłada obowiązek składania deklaracji dla podatku od towarów i usług wyłącznie na podatników tego podatku.

W myśl zapisu art. 103 ust. 1 ustawy, podatnicy oraz podmioty wymienione w art. 108 są obowiązani, bez wezwania naczelnika urzędu skarbowego, do obliczania i wpłacania podatku za okresy miesięczne w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy, na rachunek urzędu skarbowego, z zastrzeżeniem ust. 2-4 i art. 33 i 33b.

Z powyższego wynika, iż w wypadku śmierci podatnika jego następcy prawni nie mają obowiązku składania za zmarłego podatnika podatku od towarów i usług deklaracji podatkowej oraz zapłaty podatku, gdyż obowiązek ten dotyczy wyłącznie podatników tego podatku.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Jednocześnie należy mieć na uwadze, iż złożony wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczy tylko Wnioskodawcy. Mając na względzie zapis art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej, zgodnie z którym minister właściwy do spraw finansów publicznych, na pisemny wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną), interpretacja ta wywiera skutek prawny w tym zakresie dla Zainteresowanego, a nie dla jego następców prawnych.
(...)

(Interpretacja indywidualna z dnia 12.02.2009 r., sygn. ILPP2/443-1108/08-2/GZ - Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu)

<!--QuoteEnd--></div><!--QuoteEEnd-->[

A może mi Ktoś podać sygnatury wyroków sądu bądż linki do stron w przypadku gdzy żona chcve kontynuuowac działalność po swoim zmarłum mężu i praktycznie przejęła jego działalnosc (nie zawiadamiając o tym US) a pozostali spadkobiercy nie wyrażają na to zgody?