Osoby obce nabywają w udziale po 1/2 nieruchomość, podatek pobrany w jednej kwocie. Postępowanie prowadzimy jedno (art. 5 solidarne) czy dla czy dwa odrębne?  Wg mnie jedno (w ppc-3 też z załącznikiem, czyli solidarne).

To że jest jeden akt moim zdaniem o niczym nie świadczy. Skoro nabyli po połowie to mamy do czynienia z dwoma transakcjami, które wynikają z jednego aktu. Moim zdaniem - dwa postępowania.

Art. 5 ustawy o pcc  (kilka podmiotów) ?

U nas było to ustalane. W takich sytuacjach prowadzimy dwa odrębne postepowania.

Nie zawsze jak jest kilka podmiotów w jednym akcie to mamy do czynienia z solidarnym obowiązkiem. Tu trzeba cywilistycznie rozstrzygnąć ile stosunków prawnych (umów sprzedaży) zawarto w tym akcie. Jeśli uznamy, że jeden to wtedy rzeczywiście jest solidarny obowiązek, a jeśli dwa to już nie. Z logicznego punktu widzenia to skoro podatnik X nabył udział w nieruchomości to czemu miałby współodpowiadać za podatek należny od całości.
Zwróć uwagę, że to że to jest w jednym akcie o niczym nam nie przesądza - przecież jak w jednym akcie jest sprzedaż i ustanowienie hipoteki to nie będziemy twierdzić, że jest to jedna czynność cywilnoprawna. Tutaj trzeba by zerknąć w treść aktu i rozstrzygnąć na gruncie prawa cywilnego czy zawarto jedną umowę czy dwie. Po tym opisie skłaniałbym się do uznania że dwie.

Np. Umową sprzedaży narzeczeni nabywają lokal, każdy z nich w udziale po 1/2. Czy w tej sytacji ma zastosowanie art. 5, czyli prowadzimy jedno postępowanie.
(Tak na marginesie, podatek od nieruchomości również płacą solidarnie).

Wydaje mi się że jedno postępowanie można prowadzić przy współwłasności łącznej, np. jeżeli nabywa małżeństwo, natomiast w innych przypadkach gdy nabycie jest w udziałach to odrębne postępowania.

Co do tego, że nabywcy są narzeczonymi to chyba nie ma to znaczenia. W art. 111 par. 1 i par. 3 Ordynacji ustawodawca mówi, że członek rodziny podatnika odpowiada za jego zaległości podatkowe, a członkiem rodziny, w rozumieniu ustawy, jest także osoba "pozostającą z podatnikiem w faktycznym pożyciu" lecz dotyczy to tylko zaległości podatkowych wynikających z działalności gospodarczej. Nie będzie więc to miało odniesienia do pcc.

Co do reszty to u mnie w US jest tak:

1) Jeżeli w wyniku nabycia powstanie współwłasność ułamkowa, a nabywcy nie są małżeństwem to dwie decyzje, gdyż mamy do czynienia z dwiema umowami. Fakt, że zostały zawarte jednym aktem notarialnym wynika z przyczyn „organizacyjnych”, równie dobrze każdy kupujący mógłby nabyć swój udział w innym terminie i w innej kancelarii.

2) W przypadku małżonków mających współwłasność, ale kupujących w udziałach na majątki odrębne konieczna jest elastyczność (nie mam na myśli formalnego ograniczenia wspólności, ale sytuację, gdy np. mąż kupuje swój udział za środki uzyskane w drodze darowizny, a żona za środki uzyskane ze sprzedaży majątku nabytego przed zawarciem małżeństwa).
Art. 29. § 1 Ordynacji podatkowej: W przypadku osób pozostających w związku małżeńskim odpowiedzialność, o której mowa w art. 26 (tj. „podatnik odpowiada całym swoim majątkiem za wynikające ze zobowiązań podatkowych podatki”), obejmuje majątek odrębny podatnika oraz majątek wspólny podatnika i jego małżonka.

Odpowiedzialność współmałżonka wynika z przepisu ustawy, a nie z decyzji wymiarowej pcc, można więc wydać równie dobrze jedną decyzję jak i dwie. U mnie w urzędzie robiliśmy zarówno jedno jak i dwa postępowania do jednego aktu i ani izba ani WSA tego nie negowało.
Tu konieczna jest elastyczność. Jeżeli w trakcie czynności sprawdzających jeden z małżonków (przy np. dwóch adresach zamieszkania) współpracował, a drugi uchylał się i nie odbierał korespondencji, to może być tak, że jeden zgodzi się na podwyższenie, a dla drugiego będzie trzeba powołać biegłego do wyceny jego udziału (miałem taką sytuację, że mąż się zgodził, a żona napisała, iż nie i już). Może więc lepiej wszcząć dwa postępowania, z drugiej strony wygodniej poprowadzić jedno postępowanie, niż dwa razy „to samo”.

3) Jeżeli małżonkowie znieśli już współwłasność i kupują w udziałach to dwie decyzje, bo nie ma solidarnej odpowiedzialności.
Art. 29. § 2 Ordynacji podatkowej: Skutki prawne ograniczenia, zniesienia, wyłączenia lub ustania wspólności majątkowej nie odnoszą się do zobowiązań podatkowych powstałych przed dniem:
1) zawarcia umowy o ograniczeniu lub wyłączeniu ustawowej wspólności majątkowej;
2) zniesienia wspólności majątkowej prawomocnym orzeczeniem sądu;
3) ustania wspólności majątkowej w przypadku ubezwłasnowolnienia małżonka;
4) uprawomocnienia się orzeczenia sądu o separacji.
Natomiast do zobowiązań podatkowych powstałych po ppkt 1 – 4 odnoszą się jak najbardziej.

4) Jeżeli nabywają małżonkowie mający współwłasność na majątek wspólny to jest to jedna umowa i jedno postępowanie.

5) tak samo przy wspólnikach spółki cywilnej (również współwłasność łączna) -  art. 5 pcc
Współwłasność łączna polega na tym, że nabyta rzecz należy niepodzielnie (każdy ma całość) do wszystkich współwłaścicieli i każdemu ze nich przysługują wszystkie uprawnienia i obowiązki składające się na własność.
Gdyby uznać, że np. trzech wspólników kupując daną rzecz zawarło trzy odrębne umowy i poprowadzić trzy postępowania to w każdej z trzech decyzji należałoby wykazać, że (reductio ad absurdum)
- każdy kupił całość (nabyta rzecz należy niepodzielnie) i każdemu określić podatek od wartości całości,
- albo stwierdzić, że choć każdy kupił całość to jest właścicielem tylko udziału (sprzeczne ze stanem faktycznym) w wysokości 1/3

W jakich sytuacjach zatem mamy doczynienia z art. 5 ustawy pcc (kilka podmiotów) ?
Nabycie przez małżonków w ramach ustawowej wspólności to oczywiście jedno postępowanie.

Sądzę, że zawsze przy współwłasności łącznej (małżonkowie i wspólnicy spółki cywilnej) oraz przy stronach umowy zamiany (tak jak mówi przepis art. 5).

Są sytuacje, gdy za zaległości podatkowe podatnika odpowiadają całym swoim majątkiem solidarnie z podatnikiem również osoby trzecie (cały rozdział 15 Ordynacji), ale to już inna bajka i art. 5 upcc nie ma tu zastosowania -  zgodnie z art. 108. § 1. Ordynacji "o odpowiedzialności podatkowej osoby trzeciej organ podatkowy orzeka w drodze decyzji." oraz § 2: "postępowanie w sprawie odpowiedzialności podatkowej osoby trzeciej nie może zostać wszczęte przed" m.in pkt 2) lit. a "dniem doręczenia decyzji: określającej wysokość zobowiązania podatkowego".