Interpelacja nr 5286 do ministra finansów w sprawie problemów z opodatkowaniem działów specjalnych produkcji rolnej<!--quoteo--><div class='quotetop'></div><div class='quotemain'><!--quotec-->Szanowna Pani Premier! Zachodzi pilna konieczność przeprowadzenia przez resort finansów analizy obowiązującego prawa podatkowego dotyczącego zasad rozliczania się z podatku dochodowego przez działy specjalne produkcji rolnej.
Analiza ta ma na celu usunięcie stanu niepewności prawnej organów skarbowych i podatników, mających ustawowy status działów specjalnych produkcji rolnej.
Problem powstał w wyniku wydania przez resort finansów interpretacji przepisów podatkowych, wprowadzającej ograniczenie możliwości wyboru formy rozliczeń przez działy specjalne produkcji rolnej (zapisanej w art. 24a ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych), z powołaniem się na przepis art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości.
W związku z tym interpretacja ta jest zaskakująca nie tylko dla zainteresowanych podatników, ale w szczególności dla organów skarbowych stosujących w praktyce obowiązujące od lat zasady rozliczeń działów specjalnych produkcji rolnej, określone w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Zasady te realizowane są następująco: Podatnicy, których dotyczy omawiana interpretacja, uzyskali na każdy rok podatkowy decyzje urzędów skarbowych w sprawie wymiaru zaliczek na podatek dochodowy, ustalonych na podstawie norm szacunkowych dochodu.
Niezależnie od wydania omawianej kontrowersyjnej interpretacji resortu finansów podatnicy posiadający status działu specjalnego produkcji rolnej uzyskują od organów skarbowych wiążące wykładnie, stanowiące jednoznaczną odpowiedź na pytanie: Czy istnieje obowiązek zaprowadzenia ksiąg rachunkowych zgodnie z ustawą z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości w przypadku przekroczenia przychodu netto ze sprzedaży ponad kwotę 800 000 euro?
Wykładnie te zawierają jednoznaczne stwierdzenia dotyczące możliwości wyboru formy rozliczeń przez działy specjalne produkcji rolnej z podatku dochodowego.
Jednym z typowych przykładów takiej wykładni jest tekst postanowienia Urzędu Skarbowego w Ostrowie Wielkopolskim z dnia 24 października 2005 r. (nr PD-G/415/19/2005), opublikowany w wydawnictwie INFOR ˝Prawo Przedsiębiorcy˝ Nr 12/2005, zawierający następującą konkluzję analizy prawa podatkowego dotyczącego działu specjalnego produkcji rolnej:
˝Z uwagi na to, iż wybór jednego z wymienionych sposobów ustalania dochodu należy do osoby prowadzącej działy specjalne produkcji rolnej, a wnioskodawca wybrał rozliczenie przy zastosowaniu norm szacunkowych dochodu, tym samym nie ma obowiązku prowadzenia ksiąg.˝ Podobna jest interpelacja Naczelnika Urzędu Skarbowego w Łasku z dnia 6 stycznia 2006 r. oraz biur doradztwa podatkowego.
W związku z tym proszę o informację, w jaki sposób ministerstwo finansów chce zapewnić jednolitą interpretację Urzędów Skarbowych w sprawie opodatkowania działów specjalnych produkcji rolnej przekraczających obroty 800 tys. euro w roku poprzednim i czy nie powinna być zastosowana abolicja podatkowa w stosunku do podmiotów, które za zgodą Urzędów Skarbowych stosowały opodatkowanie wg norm szacunkowych.
Z poważaniem
Poseł Stanisław Stec
Oborniki, dnia 20 października 2006 r. <!--QuoteEnd--></div><!--QuoteEEnd-->
Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów - z upoważnienia ministra - na interpelację nr 5286 w sprawie problemów z opodatkowaniem działów specjalnych produkcji rolnej <!--quoteo--><div class='quotetop'></div><div class='quotemain'><!--quotec-->Szanowny Panie Marszałku! Odpowiadając na wystąpienie Pana Wicemarszałka Marka Kotlinowskiego z dnia 26 października 2006 r., nr SPS-023-5286/06, przy którym załączono interpelację Pana Posła Stanisława Steca z dnia 20 października 2006 r. w sprawie problemów z opodatkowaniem dochodów osiąganych z działów specjalnych produkcji rolnej, uprzejmie informuję.
Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176, z późn. zm.) przepisów ustawy nie stosuje się do przychodów z działalności rolniczej, z wyjątkiem przychodów z działów specjalnych produkcji rolnej.
Konsekwencją regulacji zawartych w powołanym przepisie jest wprowadzona - dla celów tej ustawy - w art. 2 ust. 3 definicja działów specjalnych produkcji rolnej, z których uzyskiwane dochody podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym, jak również, konsekwentnie, wprowadzone w art. 10 ust. 1 pkt 4 uregulowania rozróżniające działy specjalne produkcji rolnej jako odrębne źródło przychodów.
Wyboru sposobu ustalania dochodu z tego źródła, tj. na podstawie ksiąg bądź norm szacunkowych, dokonuje sam podatnik. Jednakże możliwość wyboru sposobu ustalania dochodu z działów specjalnych produkcji rolnej jest ograniczona wielkością uzyskanego przychodu z tego źródła. Należy mieć bowiem na uwadze przepisy ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz.U. z 2002 r. nr 76, poz. 694, ze zm.).
W myśl art. 2 ust. 1 pkt 2 przepisy wyżej wymienionej ustawy mają obowiązek stosować osoby fizyczne - w tym prowadzące działalność rolniczą - jeżeli ich przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy wyniosły co najmniej równowartość w walucie polskiej 800 000 euro. Wielkość wyrażoną w euro - stosownie do art. 3 ust. 3 powołanej ustawy - przelicza się na walutę polską po średnim kursie ustalonym przez Narodowy Bank Polski na dzień 30 września roku poprzedzającego rok obrotowy.
Zgodnie z art. 15 zdanie 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przychód z działów specjalnych produkcji rolnej ustala się według zasad określonych w art. 14, jeżeli podatnik prowadzi księgi wykazujące te przychody.
W myśl art. 24 ust. 4 zdanie 2 wymienionej ustawy, dochód z działów specjalnych produkcji rolnej, jeżeli podatnik nie prowadzi ksiąg, o których mowa w art. 15, ustala się przy zastosowaniu norm szacunkowych dochodu z określonej powierzchni upraw lub jednostki produkcji zwierzęcej, określonych w załączniku nr 2 do ustawy.
Z powołanych przepisów wynika, że dochód z działów specjalnych produkcji rolnej może być ustalany przy zastosowaniu norm szacunkowych tylko wówczas, gdy podatnik nie prowadzi ksiąg. W sytuacji gdy podatnik, wypełniając obowiązek nałożony przez art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o rachunkowości, prowadzi księgi rachunkowe, dochód z tego źródła jest ustalany na podstawie tych ksiąg.
Należy jednocześnie zauważyć, że powołane w wystąpieniu przepisy art. 24a ust. 2 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie stanowią lex specialis w stosunku do art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o rachunkowości. Nie mogą zatem być podstawą zwolnienia z obowiązku prowadzenia ksiąg rachunkowych dla osób fizycznych prowadzących działy specjalne produkcji rolnej w sytuacji, gdy taki obowiązek przewidują przepisy o rachunkowości.
Jednocześnie pragnę zauważyć, że jak już wyjaśniono, w odpowiedzi z dnia 6 czerwca 2006 r. Nr DD/PB2/WS-0602-0257-6890/06 na interpelację pana Posła z dnia 5 maja 2006 r. Ministerstwo Finansów wielokrotnie przedstawiało stanowisko w tych kwestiach, udzielając odpowiedzi na zapytania dyrektorów izb skarbowych, a także dziennikarzy czasopism, m.in. ˝Rzeczpospolita˝, ˝Hasło Ogrodnicze˝. Ponadto pismo Ministerstwa Finansów Nr PB2/MW/066-0326-1293/04 z dnia 26 sierpnia 2004 r. skierowane do Izby Skarbowej w Szczecinie, dotyczące tych zagadnień, zostało zamieszczone w dwumiesięczniku ˝Biuletyn Skarbowy Ministerstwa Finansów˝ Nr 1 z 2005 r.
Pragnę również wyjaśnić, że obowiązujące przepisy prawa nie przewidują instytucji ˝abolicji podatkowej˝. Natomiast organ podatkowy, na wniosek podatnika, może udzielić mu pomocy w formie przewidzianej przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2005 r. nr 8, poz. 60, z późn. zm.).
Z poważaniem
Podsekretarz stanu
Jarosław Neneman
Warszawa, dnia 15 listopada 2006 r. <!--QuoteEnd--></div><!--QuoteEEnd-->
Dla przeciwwagi głos Doradcy podatkowego
<!--quoteo--><div class='quotetop'></div><div class='quotemain'><!--quotec-->Wysokość przychodów nie wpływa na sposób rozliczenia rolnika z fiskusem
Przemysław Jakub Hinc 02-07-2007
Resort finansów chce, by rolnicy prowadzący działy specjalne produkcji rolnej prowadzili księgi rachunkowe, jeśli w poprzednim roku ich przychody przekroczyły 800 tys. euro
Zgodnie z prawem nie muszą moim zdaniem tego robić. Takie stanowisko ministerstwa wynika z niewłaściwej wykładni prawa.
Błąd polega na przyznaniu przez ministra finansów prymatu przepisom ustawy o rachunkowości przed przepisami ustaw podatkowych.
Na skutek wykładni MF w wielu sprawach zostały wszczęte i przeprowadzone kontrole podatkowe bądź skarbowe, inspektorzy UKS i kontrolujący z urzędów skarbowych kwestionowali prawo podatników do wyboru opodatkowania przy zastosowaniu norm szacunkowych i prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów po osiągnięciu przez prowadzących działy produkcji rolnej co najmniej 800 tys. euro w poprzednim roku. Szacowane były potencjalne dochody tych osób i opodatkowywane według skali podatkowej, a w sprawie braku ksiąg rachunkowych prowadzone są postępowania karne skarbowe.
Działalność rolnicza, nie gospodarcza
Działy specjalne produkcji rolnej to uprawy w szklarniach i ogrzewanych tunelach foliowych, uprawy grzybów i ich grzybni, uprawy roślin in vitro, fermowa hodowla i chów drobiu rzeźnego i nieśnego, wylęgarnie drobiu, hodowla i chów zwierząt futerkowych i laboratoryjnych, hodowla dżdżownic, hodowla entomofagów, hodowla jedwabników, prowadzenie pasiek oraz hodowla i chów innych zwierząt poza gospodarstwem rolnym, gdy przekroczony zostanie rozmiar tej działalności określony w przepisach.
Działy specjalne produkcji rolnej nie zostały przez ustawodawcę zaliczone do działalności gospodarczej, lecz kwalifikuje się je jako specyficzną, ale jednak działalność rolniczą. Art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (updof) wprost stwierdza, że przepisów ustawy nie stosuje się do przychodów z działalności rolniczej, z wyjątkiem przychodów z działów specjalnych produkcji rolnej.
Ustawodawca wielokrotnie wskazuje na specyfikę tego źródła przychodów. Pierwszy raz, gdy definiuje to pojęcie. Następnie wskazując działy specjalne produkcji rolnej jako odrębne od działalności gospodarczej źródło przychodów. Kolejnym przepisem poświęconym działom jest art. 15 updof. Mówi on, że prowadzący działy specjalne produkcji rolnej może ustalać dochód tak jak osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą (według zasad określonych w art. 14), na podstawie ksiąg, pod warunkiem powiadomienia o tym fakcie naczelnika urzędu skarbowego. W żadnym razie nie oznacza zrównania obu źródeł przychodu/dochodu (czyli działalności gospodarczej z działami specjalnymi produkcji rolnej).
Dochód ustalany na dwa sposoby
Art. 24 ust. 4 -4e updof wskazuje sposób ustalania dochodu (straty) z działów specjalnych produkcji rolnej. Jest to różnica między przychodem z tytułu prowadzenia tych działów a poniesionymi kosztami uzyskania, powiększona o wartość przyrostu stada zwierząt na koniec roku podatkowego w porównaniu ze stanem na początku roku i pomniejszona o wartość ubytków w tym stadzie w ciągu roku podatkowego.
Dla tego rodzaju działalności ustawa przewiduje też specjalną metodę ustalania dochodu w przypadku, gdy podatnik nie prowadzi ksiąg, o których mowa w art. 15. Dochód ustala się wówczas przy zastosowaniu norm szacunkowych dochodu z określonej powierzchni upraw lub jednostki produkcji zwierzęcej osobno określonych.
Podatek jest obliczany według skali podatkowej, a od tego roku prowadzący działy specjalne produkcji rolnej mogą też opodatkować swoje dochody przy zastosowaniu liniowej 19-proc. stawki.
Dla kogo księgi
W art. 24a ust. 1 updof ustawodawca wskazuje, że osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie, wykonujące działalność gospodarczą, są obowiązane prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów, zwaną dalej księgą, albo księgi rachunkowe, zgodnie z odrębnymi przepisami.
Co istotne, z przepisu tego wynika, że jeśli w ustawie dalej pojawia się pojęcie księga, to chodzi o podatkową księgę przychodów i rozchodów, a nie inne ewidencje lub księgi rachunkowe.
Ponadto bardzo wyraźnie wskazano w nim, kogo dotyczy obowiązek prowadzenia księgi przychodów i ksiąg rachunkowych - nie ma tu działów specjalnych produkcji rolnej. Dopiero w ust. 2 tego artykułu ustawodawca mówi, że obowiązek prowadzenia księgi dotyczy również innych osób i w trzech kolejnych punktach wskazuje, o jakie osoby chodzi. Są to:
¦ wykonujący działalność na podstawie umów agencyjnych i umów na warunkach zlecenia, zawartych na podstawie odrębnych przepisów,
¦ prowadzący działy specjalne produkcji rolnej, jeżeli osoby te zgłosiły zamiar prowadzenia tych ksiąg,
¦ osoby duchowne, które zrzekły się opłacania zryczałtowanego podatku dochodowego.
W przepisie tym czytelnie wskazano, że na te osoby nałożony został obowiązek prowadzenia księgi, a księgą jest - jak wynika z wcześniejszego przepisu - wyłącznie podatkowa księga przychodów i rozchodów, a nie inna księga bądź ewidencja.
W księgach rachunkowych tylko dochody firmy
W dalszej treści tego przepisu ustawodawca co prawda postanowił, że obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych będzie dotyczył osób fizycznych, spółek cywilnych osób fizycznych, spółek jawnych osób fizycznych oraz spółek partnerskich, jeżeli ich przychody za poprzedni rok podatkowy wyniosły w walucie polskiej co najmniej równo wartość kwoty określonej w euro w przepisach o rachunkowości (czyli 800 tys. euro), ale chodzi tu o przychody w rozumieniu art. 14 updof, a ten przepis nie odnosi się do przychodów lub dochodów z działów specjalnych produkcji rolnej, lecz z pozarolniczej działalności gospodarczej.
Decyduje ustawa podatkowa
Prawa i obowiązki podatnika kształtują ustawy podatkowe. To one decydują o tym, kto i jak będzie opodatkowany, oraz o tym, czy i jakie księgi i ewidencje ma podatnik prowadzić, aby na ich podstawie możliwe było ustalenie podstawy opodatkowania.
Rozstrzygnięcia przepisów updof są decydujące dla podatnika, zarówno co do samego podatku, jak i niezbędnych do jego ustalenia ksiąg. To właśnie przepisy updof mogą na określone grupy podatników nałożyć obowiązek prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów, zwolnić pewnych podatników w ogóle z prowadzenia jakichkolwiek ksiąg lub nałożyć na pewne grupy podatników obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych. I tu należy podkreślić, że taki obowiązek wynika nie z przepisów innych aktów prawa, lecz właśnie z przepisów ustaw podatkowych. To zatem z przepisów podatkowych, a nie z ustawy o rachunkowości, musi wynikać, czy i jakie księgi ma prowadzić podatnik prowadzący działy specjalne produkcji rolnej.
Wobec tego, gdy wybrał on jako obowiązującą formę rozliczeń z fiskusem metodę ustalenia dochodu na podstawie norm szacunkowych i złożył - zgodnie z art. 43 updof - odpowiednią deklarację na druku PIT-6, nie ma w żadnym razie obowiązku prowadzenia ksiąg rachunkowych ani jakichkolwiek innych ksiąg, gdyż jego dochód ustala się jako iloczyn wielkości produkcji i stawki określonej w przepisach podatkowych. Autor jest doradcą podatkowym z PJH Doradztwo Gospodarcze sp. z o.o.
Źródło : Rzeczpospolita<!--QuoteEnd--></div><!--QuoteEEnd-->