Zwrot nadpłaconych składek ZUS
Przedsiębiorcy otrzymują czasami z ZUS zwrot nadpłaconych składek ubezpieczeniowych. Dotyczy to zwłaszcza przedsiębiorców-rolników, którzy na mocy Trybunału Konstytucyjnego z 13.03.2006 roku zostali przywróceni do ubezpieczenia w KRUS a przez pewien czas byli ubezpieczeni w ZUS. Przedsiębiorcy ci mogli ubiegać się o zwrot nadpłaconych składek ZUS.
Zwroty składek mogą dotyczyć zarówno składek płaconych przez samych przedsiębiorców, jak i składek zwracanych pracownikom, dla których przedsiębiorca był płatnikiem. Wątpliwości przedsiębiorców związane są w takich okolicznościach z dokonaniem podatkowego rozliczenia zwróconych kwot. Problemy związane są szczególnie z tym, że poszczególne składki są różnie traktowane z podatkowego punktu widzenia:
składki na ubezpieczenie społeczne przedsiębiorcy zaliczają do kosztów uzyskania przychodów lub odliczają w zeznaniu rocznym,
składki na ubezpieczenie zdrowotne przedsiębiorcy odliczają od podatku,
składki na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych są zaliczane do kosztów uzyskania przychodów,
jeżeli przedsiębiorca zatrudnia pracowników, to składki ubezpieczeniowe potrącane z ich wynagrodzenia oraz finansowane przez pracodawcę jako płatnika zaliczane są do kosztów uzyskania przychodów.
Z powyższego wynika, że składki w różny sposób pomniejszą podstawę opodatkowania albo sam podatek, dlatego też urzędy skarbowe uznają, że ich zwrot powinien być w różny sposób traktowany przez przedsiębiorców.
Jeżeli składki ubezpieczeniowe zostały przez przedsiębiorców odliczone od dochodu w zeznaniu rocznym, to ich zwrot powinien zostać potraktowany jako odrębne źródło przychodu podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Oznacza to, iż otrzymany z ZUS zwrot składek na ubezpieczenia społeczne, należy wykazać w rubryce inne źródła w zeznaniu podatkowym za rok w którym otrzymano zwrot tychże składek. Jeżeli składki zostałyby natomiast zaliczone uprzednio do kosztów uzyskania przychodów, to ich zwrot powinien stanowić dla przedsiębiorców przychód z działalności gospodarczej.
Podobnie zwrot nadpłaconych składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, które to składki zaliczone zostały do kosztów uzyskania przychodu stanowi przychód z działalności gospodarczej. Za datę powstania tego przychodu uważa się dzień faktycznego otrzymania zwrotu składek np. dzień wpływu ich na rachunek bankowy.
Składka zdrowotna jest natomiast odliczana od podatku i na mocy przepisów ustawy o PIT, w przypadku otrzymania zwrotu uprzednio zapłaconych i odliczonych składek na ubezpieczenie zdrowotne w zeznaniu podatkowym, składanym za rok podatkowy, w którym składka została zwrócona, podatnik jest obowiązany doliczyć do podatku, kwoty uprzednio odliczone.
Powyższe poglądy są powszechnie akceptowane przez organy skarbowe, np. Urząd Skarbowy w Łęczycy, 25 października 2006r., US I / 415 - 22 / 2006; Urząd Skarbowy w Zduńskiej Woli, 22 września 2006r., US.I-415/17/2006; Urząd Skarbowy w Elblągu, 31 marca 2004r., PD3/415/35/04.
Z powyższych uwag wynika także, że zwrot nadpłaconych składek ZUS nie wiąże się koniecznością dokonywania żadnych korekt wcześniej złożonych deklaracji – zwrot składek powinien zostać uwzględniony w zeznaniu podatkowym za rok, w którym zostały one faktycznie otrzymane, niezależnie od tego, jakiego okresu dotyczą (Pierwszy Urząd Skarbowy w Częstochowie, 4 października 2005r., PBI/415-53/05 PBB1/423-988/05). Jeżeli więc przedsiębiorca otrzyma zwrot nadpłaconych składek za kilka lat to nie oznacza to, że musi złożyć korekty deklaracji podatkowych i ubezpieczeniowych za okresy, w których nadpłacono składki.
Częstym przypadkiem jest także zwrot składek pracownikom, które zostały uprzednio pobrane i wpłacone przez płatnika. Składki te były pobierane za pośrednictwem płatnika i jemu też są zwracane. Do nadpłaty tych składek dochodzi np. w przypadku pobrania przez płatnika składek po przekroczeniu wysokość rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe albo w przypadku zbiegu tytułów do ubezpieczeń.
Kwota nadpłaconych składek ubezpieczeniowych sfinansowanych przez pracownika, następnie zwrócona przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych za pośrednictwem pracodawcy (płatnika składek), stanowi zwrot uprzednio nienależnie pomniejszonego przychodu ze stosunku pracy. Tym samym w miesiącu, w którym kwota zwróconych składek została wypłacona pracownikowi tj. postawiona do jego dyspozycji, pracodawca dolicza ją do pozostałych przychodów uzyskanych przez pracownika w tym miesiącu i pobiera zaliczkę na podatek dochodowy (Pierwszy Urząd Skarbowy w Kielcach, 27 czerwca 2006r., OG/005/89/PDII/415-50/06; Urząd Skarbowy Poznań-Jeżyce, 13 maja 2005r., SD/415-22/05, Urząd Skarbowy Warszawa-Bemowo, 30 września 2004r., US.31/DG/412/WK/40/308/2004).
Identyczne zasady dotyczą także zwrotu nadpłaconych składek osobom zatrudnionym na podstawie umów zlecenia, a więc uzyskujące przychody z działalności wykonywanej osobiście (Drugi Mazowiecki Urząd Skarbowy w Warszawie, 22 maja 2006r., 1472/DPC/415-26a/06/PK).
Podobnie jak w przypadku składek przedsiębiorców, nie jest ważna data pobrania składek w nadmiernej wysokości, ale moment faktycznego otrzymania zwrotu (Drugi Mazowiecki Urząd Skarbowy w Warszawie, 17 maja 2006r., 1472/DPC/415-25/06/PK). Nie trzeba tym samym dokonywać korekt deklaracji za okresy, za które składki są zwracane (Izba Skarbowa w Rzeszowie, 17 kwietnia 2005r., IS.I/2-4151/8/05).
Często także składki są zwracane pracownikom za pośrednictwem płatnika w sytuacji, gdy dany pracownik nie pracuje już u danego pracodawcy (płatnika). W takim przypadku były pracodawca nie jest jednak zwolniony ze swoich obowiązków jako płatnicy składek. Płatnik jest więc zobowiązany do pobrania zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych. Przy jej obliczaniu należy uwzględnić koszty uzyskania przychodu oraz 1/12 kwoty zmniejszającej podatek. Obowiązek uwzględnienia kosztów uzyskania przychodów nie jest bowiem uzależniony od faktu świadczenia pracy w momencie uzyskiwania przychodu, lecz od samego faktu uzyskiwania przychodów ze źródła stosunek pracy. Zaś w przypadku kwoty zmniejszającej podatek jej uwzględnienie jest uwarunkowane jedynie uzyskiwaniem przez podatnika przychodów ze stosunku pracy i złożeniem odpowiedniego oświadczenia. Jeśli były pracownik nie odwołał tego oświadczenia to domniemywa się iż dane wynikające z tego oświadczenia nie uległy zmianie (Drugi Mazowiecki Urząd Skarbowy w Warszawie, 27 kwietnia 2006r., 1472/DPC/415-16/06/PK; Pierwszy Urząd Skarbowy w Radomiu, 16 marca 2004r., US-24/2170/415/4/2004).
Tym samym także byłemu pracownikowi należy sporządzić informację PIT-11, w terminie do dnia 15 miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrana została ostatnia zaliczka. Jeśli ZUS dokonując zwrotu nadpłaty pobrał od niej składki na ubezpieczenie zdrowotne, to należy je w PIT-11 odpowiednio wykazać (Urząd Skarbowy Poznań-Jeżyce, 9 lutego 2004r., SD/415-3/04).
Część składek za pracowników jest także finansowana ze środków własnych pracodawcy i w przypadku ich zwrotu należy je zaliczyć do przychodów podatkowych, ponieważ zostały one zaliczone wcześniej do kosztów uzyskania przychodów (Pierwszy Urząd Skarbowy w Bielsku-Białej, 18 kwietnia 2006r., PDP-423/5/06).
Reasumując powyższe rozważania należy wskazać, że otrzymanie zwrotu składek, czy to przez przedsiębiorcę, czy jego pracownika powinno zostać rozliczone w roku faktycznego otrzymania tego zwrotu. Nie oznacza to więc konieczności dokonywania korekt jakichkolwiek wcześniej złożonych deklaracji. Przedsiębiorca otrzymujący zwrot składek ZUS, które wcześniej odliczyli od dochodu, należy wykazać w rubryce inne źródła w zeznaniu podatkowym za rok w którym otrzymano zwrot tychże składek. Zwrot nadpłaconych składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, stanowi przychód z działalności gospodarczej. Podobnie jest ze zwrotem składek finansowanych przez płatnika za ubezpieczonych. Zwrot składki zdrowotnej jest natomiast wykazywany w zeznaniu podatkowym, składanym za rok podatkowy, w którym składka została zwrócona.
W przypadku składek zwracanych pracownikom stanowią one przychód ze stosunku pracy (umowy zlecenia) i pracodawca zobowiązany jest wypełnić wszystkie swoje obowiązki spoczywające na nim, jako na płatniku, tj. pobrać zaliczkę uwzględniając koszty uzyskania przychodu i kwotę wolną od podatku – także gdy zwrot dotyczy byłych pracowników.

Interpretacje PIT.pl obejmują tezy wybranych interpretacji urzędów, izb skarbowych, wyroków sądu oraz pisma Ministerstwa Finansów. Publikacje te nie stanowią porady podatkowej czy prawnej i są wyłącznie odzwierciedleniem stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia opisanych przez niego zdarzeń. Pełna treść wybranych interpretacji dostępna jest na stronach internetowych Ministerstwa Finansów.

Ja to rozumiem tak:
-FP i FGŚP jako przychód/dochód z innych źródeł
-zdrowotną (kwota powinna być wykazana w PIT-11a z zus) wykazujesz w pozycji doliczenia do podatku (pozycja 114)