Ustawa abolicyjna ingeruje w przepisy umów międzynarodowych. Jest to akt, który lekceważy kilka przepisów Konstytucji RP, a także działa demoralizująco na podatników, którzy uczciwie dokonali rozliczenia. Ustawa ta także narusza zasadę równości podatników, gdyż zakresem przedmiotowym objęte jest tylko kilka źródeł przychodów.

Poniżej opinia prof. Dzwonkowskiego złożona jeszcze w trakcie prac sejmowych:

Warszawa, dnia 18 czerwca 2008 r.

BAS - WASiG – 1514/08

Opinia prawna

w sprawie projektu poselskiego z dnia 29 stycznia 2008 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych
(druk nr 548).

Przedstawiony problem był już przedmiotem licznych analiz. Należy więc przyjąć, że obecnie potrzebna jest synteza wcześniejszych ustaleń.

I.        Projektowany stan prawny.
Podstawowym elementem projektu jest nowy przepis oznaczony jako 9b w art. 27 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który stanowi, że podatnik może zastosować do obliczenia dochodów o których mowa w ust. 9 i 9a w miejsce metody obliczenia podatku przewidzianej w tych przepisach metodę określoną w ust. 8, jeżeli zastosowanie tej drugiej metody jest dla podatnika korzystniejsze.

II.        Tezy opinii.
1)        Projektowany przepis jest niezgodny z art. 87 i 9 Konstytucji RP.
2)        Projektowany przepis jest niezgodny z umowami o zapobieganiu podwójnemu opodatkowaniu,
3)        Przepisy zawarte w projekcie nie są przedmiotem regulacji prawa Unii Europejskiej.

III.        Analiza prawna
Analiza niezgodności z Konstytucją oraz w sprawie naruszenia umów o zapobieganiu podwójnemu opodatkowaniu (tezy 1 i 2) zostanie przeprowadzona łącznie, ponieważ są to zagadnienia ściśle ze sobą powiązane.

Projektowany przepis jest niezgodny z art. 87 i 9 Konstytucji RP dlatego, że:
a)        „Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są: Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia”,
b)        „Rzeczpospolita Polska przestrzega wiążącego ją prawa międzynarodowego”.

Z treści tych przepisów wynika, że:
„parlament w toku swej działalności ustawodawczej jest związany treścią zawartych i ratyfikowanych przez Polskę umów międzynarodowych (…). Uchwalone zatem przez Sejm i Senat ustawy muszą być zgodne z zawartymi umowami.”

Międzynarodowe umowy zawierają dwie alternatywne metody unikania opodatkowania:
a)        metodę wyłączenia (dochodu) i
b)        metodę zaliczenia podatku (zwaną metodą kredytu podatkowego).

Naruszenie międzynarodowego prawa podatkowego przez projektowany przepis polega na tym, że w miejsce jednej obowiązującej, przyjętej w umowie międzynarodowej metody unikania opodatkowania, w prawie krajowym wprowadza się pośrednio możliwość wyboru innej metody unikania opodatkowania. Byłoby to naruszenie cytowanych przepisów Konstytucji RP oraz umowy międzynarodowej.

Naruszenie umowy międzynarodowej polega tu na tym, że umowy takie zawierają przyjęty przez umawiające się państwa jeden mechanizm unikania opodatkowania, zaliczenia albo wyłączenia, bez możliwości wyboru. Tak umawiają się Państwa Strony umowy. Ściślej polega to na tym, że: „…w odniesieniu do niektórych części dochodu (…) umowy przyznają wyłączne prawo do opodatkowania jednemu z państw” (podkreślenie moje - H. Dzwonkowski).

Umowa taka nie zezwala natomiast podatnikowi:
„(…) na wybór miejsca opodatkowania, jak to się często uważa, lecz daje możliwość opodatkowania danej kategorii opodatkowania danemu państwu (…)”

Oznacza to, że wybór metody opodatkowania zawarty jest w umowie. O wyborze metody decydują państwa (taki jest m.in. sens zawarcia umowy o unikaniu podwójnego podatkowania). Jak wyżej wskazano, przepisy art. 27 ust. 8 i 9 mają się do umowy tak, że określają sposób obliczania podatku przy zastosowaniu danej metody, która jednak dla poszczególnych państw przesądzona jest przez umowy międzynarodowe. Nie może być zatem tak, że techniczne przepisy o sposobie obliczania podatku zawarte w art. 28 ust. 8 i 9, będą na podstawie przepisu projektowanego podstawą wyboru przez podatnika wyboru metody przesądzonej przez umowę międzynarodową. Byłoby to obejście prawa wynikającego z umowy międzynarodowej.

Aby rozszerzyć powyższą argumentację należy znaleźć odpowiedź na pytanie, czy konkretne państwo może zastosować środki prawne, których celem będzie rezygnacja z przysługujących mu na podstawie umowy (umów) o unikaniu podwójnego opodatkowania uprawnień do opodatkowania danej kategorii dochodów (np. dochodów z pracy najemnej).

Na tak postawione pytanie należy udzielić odpowiedzi twierdzącej. Państwo może powstrzymać się od nakładania (bądź poboru) podatku, w drodze przepisów wewnętrznych (np. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych), w sytuacji w której zgodnie umową w sprawie unikania podwójnego opodatkowania przysługuje temu państwu uprawnienie do nałożenia podatku. Instrumentami prawnymi możliwymi do zastosowania w takim przypadku będą przykładowo zwolnienia podatkowe bądź też normy służące zaniechaniu wymiaru (poboru) podatku.

Takie uprawnienie państwa nie może jednak wkraczać w zakres materii regulowanej przez umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. Innymi słowy regulacje, które są przyjmowane indywidualnie przez dane państwo i których treścią jest rezygnacja z „interesu podatkowego” nie mogą bez wyraźnego umocowania zawartego w treści samej umowy dwustronnej zmieniać (modulować) jej postanowień. Przykładem takich niedopuszczalnych ingerencji byłoby wprowadzenie wewnętrznych regulacji, które w celu eliminacji podwójnego opodatkowania danej kategorii dochodów (np. z pracy najemnej) umożliwiałyby zastosowanie metody innej niż ta, która jest zawarta w konkretnej umowie łączącej dwa państwa (np. w umowie polsko-brytyjskiej).

Stosownie do normy z art. 22 ust. 2 lit a) nowej umowy polsko-brytyjskiej w przypadku Polski, podwójnego opodatkowania unika się w następujący sposób: jeżeli osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę w Polsce osiąga dochód, który zgodnie z postanowieniami niniejszej Konwencji podlega opodatkowaniu w Zjednoczonym Królestwie, Polska zwolni taki dochód z opodatkowania (z pewnymi zastrzeżeniami niemającymi znaczenia w przedmiotowej sprawie). Jednocześnie zgodnie z art. 22 ust. 2 lit c) ww. umowy, jeżeli zgodnie z postanowieniami niniejszej Konwencji dochód uzyskany przez osobę mającą miejsce zamieszkania lub siedzibę w Polsce jest zwolniony z opodatkowania w Polsce, Polska może, przy obliczaniu kwoty podatku od pozostałego dochodu lub zysków majątkowych takiej osoby, uwzględnić zwolniony dochód.

Powyższe regulacje wskazują zatem wyraźnie, iż w odniesieniu do dochodów z pracy najemnej uzyskiwanych na terytorium Wielkiej Brytanii przepisy umowy polsko-brytyjskiej mają charakter norm przyzwalających na opodatkowanie w państwie źródła (Wielkiej Brytanii) uzyskanych tam przychodów i jednocześnie norm nakazujących Polsce, aby zwolniła dochody, które zostały już opodatkowane na terytorium Wielkiej Brytanii (w oparciu o metodę unikania podwójnego opodatkowania: zwolnienia z progresją).

W związku z powyższym wszelkie normy wewnętrzne prawa polskiego muszą respektować postanowienia umowy polsko-brytyjskiej, które nakazują Polsce zwolnić od opodatkowania dochody pochodzące z pracy najemnej wykonywanej w Wielkiej Brytanii w oparciu o metodę zwolnienia z progresją.
Przesądza to, iż ustawodawca polski nie może we własnym zakresie wprowadzać do systemu podatkowego reguł, które byłyby sprzeczne z postanowieniami umowy polsko-brytyjskiej. Oznacza to zwłaszcza zakaz wprowadzania odmiennej metody unikania podwójnego opodatkowania od tej, która wynika z umowy dwustronnej.

Analiza zagadnienia charakteru norm rozgraniczających opodatkowanie wymaga również sięgnięcia do unormowań uprzednio obowiązującej umowy polsko-brytyjskiej (podpisanej w dniu 16 grudnia 1976 r., Dz.U. z 1978 r. Nr 7 poz. 20).
Jakkolwiek reguły opodatkowania dochodów z pracy najemnej na gruncie umowy z 1976 r. były analogiczne do tych, które obowiązują obecnie, to jednak umowa przewidywała inne regulacje dotyczące metod unikania podwójnego opodatkowania.

Stosownie do normy z art. 23 ust. 2 umowy z 16 grudnia 1976 r. jeżeli osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę w Polsce osiąga dochód, który - zgodnie z postanowieniami niniejszej Umowy - może być opodatkowany w Zjednoczonym Królestwie (m.in. dochody z pracy najemnej), wtedy Polska pozwoli na potrącenie od polskiego podatku od dochodu, należnego od tej osoby, kwoty równej podatkowi zapłaconemu w Zjednoczonym Królestwie odpowiednio od tego dochodu lub zysków majątkowych. Jednakże takie potrącenie nie może przekroczyć tej części podatku polskiego, która przypada proporcjonalnie na dochód lub zyski majątkowe, które mogą być opodatkowane w Zjednoczonym Królestwie.

Powyższa regulacja przewidywała zatem odmienną od obowiązującej obecnie metodę unikania podwójnego opodatkowania dochodów z pracy najemnej (metoda odliczenia proporcjonalnego). Jednocześnie warto podkreślić, że umowa nakazywała Polsce, aby umożliwiła podatnikom mającym miejsce zamieszkania na terytorium RP i uzyskującym dochody z pracy najemnej wykonywanej w Wielkiej Brytanii na pomniejszenie podatku podlegającego zapłacie w Polsce o podatek zapłacony w Wielkiej Brytanii (z pewnymi niewielkimi ograniczeniami). Zatem Polska, jako strona umowy polsko-brytyjskiej zobowiązana była do stworzenia prawnych warunków umożliwiających odliczenie podatku zapłaconego na Wyspach.

Innymi słowy wszelkie normy wewnętrzne prawa polskiego musiały respektować postanowienia umowy polsko-brytyjskiej, które z kolei nakazywały Polsce (w oparciu o metodę odliczenia proporcjonalnego) stworzenie podatnikom możliwości pomniejszenia podatku obliczonego od sumy dochodów podatku zapłaconego w Wielkiej Brytanii.

Określając zatem charakter norm w zakresie unikania podwójnego opodatkowania dotyczących dochodów z pracy najemnej oraz obowiązujących zarówno na gruncie „starej” jak i „nowej” umowy polsko-brytyjskiej przyjąć należy, że normy te mają charakter norm nakazujących ustawodawcy polskiemu respektowanie postanowień umowy dwustronnej i jednocześnie zobowiązujących go do powstrzymania się z wprowadzaniem do systemu podatkowego reguł, które byłyby sprzeczne z postanowieniami umowy polsko-brytyjskiej. Oznacza to m.in. zakaz wprowadzania odmiennej metody unikania podwójnego opodatkowania od tej, która wynika wyraźnie z umowy dwustronnej.

Ustalmy też ostatecznie, odwołując się do projektowanych przepisów, czy w sytuacji, gdy istnieją umowy o zapobieganiu podwójnemu opodatkowaniu ustawodawca krajowy może w sposób dowolny kształtować metodę uwzględnienia podatku zapłaconego w innym państwie (np. przez wprowadzenie możliwości wyboru przez podatnika preferencyjnej dla niego metody opodatkowania).

Biorąc pod uwagę ustalenia poczynione powyżej stwierdzić należy, że w sytuacji, gdy istnieją postanowienia umów o zapobieganiu podwójnemu opodatkowaniu nakazujące zastosowanie - w odniesieniu do oznaczonej kategorii przychodów - określonej metody unikania podwójnego opodatkowania, ustawodawca krajowy nie może w sposób dowolny kształtować metody uwzględnienia podatku zapłaconego w innym państwie (np. poprzez wprowadzenie możliwości wyboru przez podatnika preferencyjnej dla niego metody opodatkowania). Zakaz wprowadzania takich środków wynika z następujących przyczyn:

1) Normy umów dwustronnych przewidujące określoną metodę unikania podwójnego opodatkowania w odniesieniu do oznaczonych kategorii przychodów mają charakter nakazujący, w tym znaczeniu, że zobowiązują one państwo (stronę umowy) do stosowania danej metody oraz jednocześnie zobowiązują to państwo do powstrzymania się z wprowadzaniem do systemu podatkowego reguł, które byłyby sprzeczne z postanowieniami umowy dwustronnej.

2) Normy zawarte w umowach międzynarodowych w sprawie unikania podwójnego opodatkowania mają pierwszeństwo w stosowaniu przed normami wewnętrznymi (w tym ustawami), których treści nie da się pogodzić z postanowieniami umów dwustronnych. Wynika to przede wszystkim z postanowień Konstytucji (art. 91 ust. 2 Konstytucji RP), przewidujących pierwszeństwo międzynarodowych umów dwustronnych, zawieranych w materii, w której potrzebna jest ustawowa zgoda na ratyfikację. Zgodnie z normą art. 89 ust. 1 pkt 5) Konstytucji RP do materii takiej należą sprawy uregulowane w ustawie lub sprawy w których Konstytucja wymaga ustawy. Jednocześnie na podstawie art. 217 Konstytucji RP najistotniejsze zagadnienia z zakresu prawa podatkowego wymagają właśnie rangi ustawowej. Zatem postanowienia umów dwustronnych dotyczących sfery podatkowej mają pierwszeństwo przed regulacjami zawartymi w ustawie. Oznacza to tym samym, iż ustawy nie mogą - bez wyraźnego umocowania zawartego w umowie międzynarodowej - modyfikować zasad opodatkowania (w tym stosowania konkretnych metod eliminacji podwójnego opodatkowania) wynikających z umów dwustronnych.

3) Pierwszeństwo w stosowaniu norm zawartych w umowach dwustronnych dotyczących unikania podwójnego opodatkowania wynika również z wyraźnych postanowień materialnego prawa podatkowego (m.in. art. 4a oraz art. 27 ust. 8, 9 i 9a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych). Reguły przewidziane w przepisach prawa materialnego stosuje się bowiem z uwzględnieniem postanowień konkretnej umowy międzynarodowej, co również wyklucza możliwość wprowadzania do krajowego porządku prawnego regulacji odmiennych od tych, które wynikają z postanowień umów dwustronnych.

4) Jeżeli nawet przyjąć hipotetycznie, że istniałaby możliwość dowolnego kształtowania przez państwo metody uwzględniania podatku zapłaconego w innym państwie, to natychmiast pojawiłoby się pytanie o sens istnienia wszystkich tych postanowień umów, które wskazują na sposoby (metody) stosowane w celu uniknięcia podwójnego opodatkowania (zwykle art. 22 lub 23 umowy). Jeżeli bowiem państwo miałoby pełną swobodę co do wprowadzania w swoich wewnętrznych regulacjach poszczególnych metod (oraz co za tym idzie określania ich zakresu stosowania do poszczególnych kategorii przychodów), to postanowienia wszelkich umów dwustronnych w tym zakresie byłyby zupełnie zbędne.

W sumie oznacza to, że projekt należy odrzucić.

Weryfikacja tekstu:
Zofia Szpringer


Sporządził: Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski – ekspert ds. legislacji

------------------------------------

Miast tego wszystkiego, należało po prostu przywrócić wstecz w stosunku do okresu 2004-2005 pełne zwolnienie o równowartości diet za każdy dzień pobytu w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wtedy też do złożenia korekt nie byłyby potrzebne nowe wzory formularzy, a jedynie wystarczyłyby zeznania dotychczasowe.

ale to byłoby zbyt proste, no i polecane przez skarbowców zatem be :zygi:

Witam.
Art. 6 tej ustawy mówi że "Umorzenie zaległości oraz zwrot stanowią pomoc de minimis udzielaną w zakresie i na zasadach określonych w bezpośrednio obowiązujących aktach prawa wspólnotowego
dotyczących pomocy w ramach zasady de minimis".  Wnioskować z tego należy, że pomoc de minimis jest zarówno u podatników prowadzących działalność gospodraczą jak i nieprowadzących działaności - którzy wnioskują o zwrot/umorzenie.
I pytanie: czy w "decyzjach abolicyjnych" określacie wartość pomocy de minimis ? Czy tylko informujecie ogólnie że zwrot/umorzenie stanowi pomoc de minimis ? A może nic na temat pomocy de minimis w decyzjach nie pisać? Czy zwracaliście już jakieś kwoty "abolicyjne" ? - jak wygląda w praktyce ABOLICJA w poszczególnych US?.
Pozdrawiam

Czyżby nikt jeszcze w US nie zajmował się ABOLICJĄ ?

Jak to nikt, a te 5 decyzji, które z kolezeństwem wydaliśmy, a Pani Naczelnik po naniesieniu poprawek była łaskawa podpisać, to się nie liczy??  

Jak to nikt, a te 5 decyzji, które z kolezeństwem wydaliśmy, a Pani Naczelnik po naniesieniu poprawek była łaskawa podpisać, to się nie liczy??  
<!--QuoteEnd--></div><!--QuoteEEnd-->
"że" zamieniła na "iż"?
Bo to chyba jakaś plaga czy choroba z tym "że" i "iż".
Iż rzygać czasami od tego się chce

Z tego co się orientuję to pomoc de minimis w formie   umorzenia w ramach ustawy abolicyjnej wystąpi tylko i wyłacznie u osoby prowadzącej działalność gospodarczą (przedsiębiorcy) , u osoby fizycznej nie można mówić o pomocy de minimis zgodnie z  Rozporządzeniem KE 1998/2006 .

"art. 3 ust. 3 Zwrot obejmuje również wpłacone odsetki za zwłokę, w części odpowiadającej kwocie zwrotu."
czy wyliczoną w ten sposób kwotę odsetek do zwrotu zaokrąglacie do pełnych złotych, czy zwracacie z dokładnością do groszy?

<!--quoteo--><div class='quotetop'></div><div class='quotemain'><!--quotec-->Osoby, które chcą skorzystać z abolicji podatkowej za lata 2003 – 2007, mają na to czas tylko do 6 lutego. Dotyczy to osób pracujących m.in. w Wielkiej Brytanii, Holandii i USA.

Według danych Ministerstwa Finansów do końca 2008 r. podatnicy złożyli łącznie ponad 25,6 tys. wniosków, w tym 401 za 2002 r. Termin składania druków za 2002 r. upłynął wcześniej – 6 października ub.r. Do 31 grudnia urzędy skarbowe wydały ponad 4 tys. decyzji dotyczących zwrotu podatku na kwotę prawie15 mln zł. W tym czasie wydały też ponad 1 tys. decyzji dotyczących umorzenia zaległości podatkowych na kwotę prawie 8 mln zł, a kwota umorzonych odsetek wyniosła blisko 3 mln zł. Urzędy wydały też 174 decyzji negatywnych.
<!--QuoteEnd--></div><!--QuoteEEnd-->

nareszcie 6 lutego za nami
podatnicy nie zawiedli, ponownie zostawili złożenie wniosku na ostatnią chwilę
i jak tradycja nakazuje, wnioski jak i zeznania "na kolanie pisane", straszliwy pasztet
aby było jeszcze milej i abyśmy się nie nudzili rzecznik naszej izby, na życzenie pismaka z gazety, żąda informacji m.in. ilu podatników skorzystało z abolicji, czy więcej wniosków dotyczy umorzenia czy zwrotu, czy były błędy we wnioskach i jakie, czy urząd wzywał podatników do wyjaśnienia, jakie kwoty wchodzą w grę

Udostępnijcie mu wnioski, niech sobie policzy.  <_<

Udostępnijcie mu wnioski, niech sobie policzy.  <_<
<!--QuoteEnd--></div><!--QuoteEEnd-->

W sytuacjach jak powyżej zasygnalizowana przez Star-reef'a zawsze można się posłużyć jedną ze znanych w sprawozdawczości, sprawdzonych niejednokrotnie metod sufitologicznych...

Dobrym źródłem jest też palec.
:zygi:

Napewno lepszym od ustawy z 4 stronami tekstu <_<