Czy pracodawca może mnie zmusić do wzięcia urlopu? Zbliża się koniec I kwartału i w urzędach robią akcję czystek zaległego urlopu. Jak jest u was?

To wynika z przepisów.

Właściwie to powinniście wykorzystać urlop w roku kalendarzowym, którego dotyczy. Tylko w uzasadnionych przypadkach termin wykorzystania przesuwa się do 31.03.
Co niestety jest praktyką codzienną.

Jeśli pracodawca nie przymusi pracowników, to jego przymusi PIP (kosztuje to 5.000zł).

Kodeks pracy
<!--quoteo--><div class='quotetop'></div><div class='quotemain'><!--quotec-->Art. 161. Pracodawca jest obowiązany udzielić pracownikowi urlopu w tym roku kalendarzowym, w którym pracownik uzyskał do niego prawo.
...
Art. 163. § 1. Urlopy powinny być udzielane zgodnie z planem urlopów. Plan urlopów ustala pracodawca, biorąc pod uwagę wnioski pracowników i konieczność zapewnienia normalnego toku pracy. Planem urlopów nie obejmuje się części urlopu udzielanego pracownikowi zgodnie z art. 167/2.
§ 11. Pracodawca nie ustala planu urlopów, jeżeli zakładowa organizacja związkowa wyraziła na to zgodę; dotyczy to także pracodawcy, u którego nie działa zakładowa organizacja związkowa. W takich przypadkach pracodawca ustala termin urlopu po porozumieniu z pracownikiem. Przepis § 1 zdanie drugie i trzecie stosuje się odpowiednio.
§ 2. Plan urlopów podaje się do wiadomości pracowników w sposób przyjęty u danego pracodawcy.
§ 3. Na wniosek pracownicy udziela się jej urlopu bezpośrednio po urlopie macierzyńskim; dotyczy to także pracownika-ojca wychowującego dziecko, który korzysta z urlopu macierzyńskiego.

Art. 164. § 1. Przesunięcie terminu urlopu może nastąpić na wniosek pracownika umotywowany ważnymi przyczynami.
§ 2. Przesunięcie terminu urlopu jest także dopuszczalne z powodu szczególnych potrzeb pracodawcy, jeżeli nieobecność pracownika spowodowałaby poważne zakłócenia toku pracy.
...
Art. 167/2. Pracodawca jest obowiązany udzielić na żądanie pracownika i w terminie przez niego wskazanym nie więcej niż 4 dni urlopu w każdym roku kalendarzowym. Pracownik zgłasza żądanie udzielenia urlopu najpóźniej w dniu rozpoczęcia urlopu.
...
Art. 168. Urlopu niewykorzystanego w terminie ustalonym zgodnie z art. 163 należy pracownikowi udzielić najpóźniej do końca pierwszego kwartału następnego roku kalendarzowego; nie dotyczy to części urlopu udzielanego zgodnie z art. 167/2.<!--QuoteEnd--></div><!--QuoteEEnd-->

Kodeks pracy:

Niektórzy inspektorzy PIP kwestionują prawo wynikające z art. 164 do przesuwania terminu wykorzystania urlopu poza 31.03. następnego roku, uznając, że termin z art. 168 jest ostatecznym terminem.

W moim US do momentu sprawowania "władzy" przez "starego" Naczelnika były wieczne problemy z urlopem, skutkiem czego była cała masa pracowników z niewykorzystanym urlopem zaległym. Odkąd jest "nowy" Naczelnik problem przestał istnieć. Pracownicy zostali poinformowani, że na koniec marca nikt nie może mieć zaległego urlopu i jakoś wszyscy już zdążyli wykorzystać ten urlop. Jakoś Urząd się nie zawalił bez kilkudniowej nieobecności niektórych "niezastąpionych" pracowników. Jak widać wszystko zależy od szefa.

Treść powyższego przepisu mówi tylko i wyłącznie, że należy pracownikowi udzielić urlopu na jego prośbę, co nie jest równoznaczne, że pracownik jest do tego terminu zobligowany!!!

Urlop jest prawem pracownikia. I to on decyduje, kiedy i jak go wykorzysta. Pracodawca nie może zmusić pracownika do pójścia na urlop!!!  W jednym tylko przypadku pracownik jest zobowiązany do wykorzystania urlopu tzn. w okresie wypowiedzenia art. 167 KP.

Ale jest jeszcze wyrok SN ze stycznia 2006 właśnie w sprawie przymusowego dawania urlopu. Ponieważ w wielu urzędach temat jest wałkowany w marcu, podrzucam link - Zaległy urlop wypoczynkowy do końca marca: <a href="http://www.e-kadry.com.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=596&Itemid=87" target="_blank">http://www.e-kadry.com.pl/index.php?option...d=596&Itemid=87</a>

Ustawodawca nakazuje w art. 168 K.p. aby niewykorzystane urlopy podstawowe były pracownikowi udzielone najpóźniej do końca pierwszego kwartału następnego roku kalendarzowego.

Przepis ten nie kształtuje zasady wykorzystania urlopu w tym okresie. Z budowy gramatycznej jednoznacznie wynika, że w regulacji tej chodzi tylko o obowiązek pracodawcy a nie równoczesną powinność pracownika.

Jest to zrozumiałe z tego względu, że urlop wypoczynkowy stanowi uprawnienie pracownika realizowane w ramach zasady prawa do wypoczynku. Uprawnienie urlopowe powinno jak najlepiej urzeczywistniać zasadę prawa do wypoczynku i dlatego ustawodawca określił granicę poza którą pracodawca nie może przesuwać terminu wykorzystania urlopu przez pracownika z przyczyn dotyczących podmiotu zatrudniającego (art. 164 § 2 K.p.).

Jeśli pracownik złoży pracodawcy wniosek w ramach planowania urlopów albo wniosek indywidualny w ramach uzgadniania terminu wykorzystania urlopu o tym, że chce wykorzystać urlop zaległy łącznie z urlopem bieżącym np. w okresie lipiec-sierpień danego roku i pracodawca na to wyrazi zgodę, to wówczas nie dochodzi do naruszenia art. 168 K.p.
Twierdzenia przeciwne, w szczególności utożsamiające obowiązek pracodawcy z powinnością pracownika nie znajdują uzasadnienia normatywnego.

Bezpodstawna jest teza, jakoby pracodawca, który na wniosek pracownika wyrazi zgodę na wykorzystanie urlopu zaległego łącznie z bieżącym np. w okresie lipiec-sierpień dopuszczał się wykroczenia.
Brak jest ku temu podstaw normatywnych. W szczególności, w takim postępowaniu pracodawcy nie ma elementu zawinienia, gdyż chciał udzielić urlopu w wymaganym terminie ale na wniosek pracownika motywowany bardziej dogodnym terminem wykorzystania urlopu wyraził zgodę na łączne wykorzystanie zaległego i bieżącego urlopu.
Przeciwna wykładnia byłaby sprzeczna z zasadą prawa do wypoczynku, gdyż o terminie dogodnym dla wypoczynku pracownika wie najlepiej on sam. Nie ma zatem racjonalnych przesłanek do twierdzenia, że art. 168 K.p. ma być odczytywany formalnie jako przepis wymuszający na pracowniku wykorzystanie urlopu zaległego do końca pierwszego kwartału następnego roku.

Taka wykładnia byłaby zupełnie nonsensowna zważywszy na to, że powodem nie wykorzystania urlopu mogą być, zgodnie z art. 164 § 2 K.p. okoliczności leżące po stronie pracodawcy. W konsekwencji, mogło by się praktycznie okazać, że pracownik z przyczyn leżących po stronie pracodawcy nie może wykorzystać urlopu w innym terminie niż w I kwartale danego roku. Pracodawca mógłby bowiem przesuwać termin wykorzystania urlopu a następnie udzielać go w I kwartale powołując się na rzekomą sztywną zasadę wynikającą z art. 168 K.p.

Zważywszy, że typowymi miesiącami urlopowymi są okresy między czerwcem a wrześniem, tego rodzaju wykładnia, godziłaby w istocie w zasadę prawa do wypoczynku, gdyż pracownik mógłby być legalnie pozbawiony możliwości korzystania z urlopu przez wiele lat w typowym okresie urlopowym.
Głosiciele przeciwnego poglądu argumentujący, iż wola pracownika nie ma znaczenia dla celów popełnienia wykroczenia z art. 282 § 1 pkt 2 K.p. podający, że podobnie, jak pracownik nie może decydować o tym, że będzie pracował np. 50 godzin tygodniowo, gdy przepisy przewidują normę 40 godzinną, tak samo w przypadku urlopu, wniosek pracownika nie ekskulpuje czynu pracodawcy – pozostają w błędzie.
Porównywanie charakteru przepisów o czasie pracy z przepisami urlopowymi na tle problematyki wykroczeniowej nie jest poprawne z tego względu, że w zakresie naruszenia przepisów o czasie pracy ustawodawca przewiduje tzw. wykroczenie blankietowe, co oznacza, że naruszenie każdego przepisu o czasie pracy wyczerpuje znamiona wykroczenia (art. 281 pkt 5 K.p.).

Inaczej jest w przypadku art. 282 § 1 pkt 2 K.p. Tutaj wykroczenie zostało wyraźnie stypizowane. Trzeba także pamiętać, że urlop jest uprawnieniem pracownika i dlatego w art. 168 K.p. ustawodawca nie przewidział obowiązku wykorzystania zaległego urlopu przez pracownika w terminie do końca pierwszego kwartału następnego roku, lecz jedynie ustanowił obowiązek udzielenia tego urlopu przez pracodawcę.
Pracodawca nie może tłumaczyć się faktem, iż pracownik nie chce skorzystać z urlopu zaległego. Podstawowym obowiązkiem pracodawcy jest planowanie albo uzgadnianie wykorzystania urlopów wypoczynkowych.
Wbrew twierdzeniom niektórych komentatorów, jeśli pracodawca planuje urlopy, to urlop zaległy także podlega zaplanowaniu. Żądnym argumentem przeciwnym nie jest § 5 rozporządzenia wykonawczego do art. 173 K.p., który stanowi, że w razie przesunięcia urlopu na inny termin niż określony w planie urlopów lub ustalony po porozumieniu z pracownikiem, pracodawca udziela niewykorzystanego urlopu w terminie uzgodnionym z pracownikiem.

Zapis ten oznacza jedynie tyle, że w przypadku planowania urlopów, pracodawca musi uzgodnić termin udzielenia urlopu z pracownikiem nie wyklucza natomiast zamieszczenia tak uzgodnionego terminu w planie urlopów. Jeśli taki termin udzielenia urlopu zaległego zostanie uzgodniony, to po wpisaniu go do planu, już nie może być naruszony z przyczyn dotyczących pracodawcy.
Aby zasada prawa do wypoczynku była poprawnie realizowana pracodawca nie może zaniechać tych obowiązków, gdyż wówczas, nie udzielając zaległego urlopu do końca pierwszego kwartału następnego roku, dopuści się wykroczenia z art. 282 § 1 pkt 2 K.p.

Jeżeli pracownik nie złoży pracodawcy propozycji terminu wykorzystania urlopu, to należy zwrócić mu uwagę na to, że narusza ustalony porządek i fakt ten może stać się podstawą do nałożenia kary porządkowej.
W ostateczności pracodawca może sam, jeśli ma plan urlopów, w braku wniosku pracownika zaplanować mu urlop. Jeżeli pracodawca planu nie prowadzi, to może to uczynić indywidualnie w stosunku do takiego opornego pracownika.
Oczywiście aby postępowanie pracodawcy było poprawne musi on wykazać, że zwracał się do pracownika o zaplanowanie wykorzystania urlopu, a pracownik ignorował takie wnioski. W takim przypadku zaplanowanie wykorzystania urlopu wyłącznie przez pracodawcę, z odpowiednim wyprzedzeniem terminu wykorzystania urlopu, dającym możliwość na zorganizowanie odpoczynku, nie naruszy przepisów prawa pracy.
Pracodawca chcąc uwolnić się od odpowiedzialności za wykroczenie, określone w art. 282 § 1 pkt 2 K.p., musi udowodnić, że przyczyna niewykorzystania urlopu leży po stronie pracownika. W praktyce wskazane byłoby, aby przypadki przesunięcia terminu wykorzystania urlopu poza pierwszy kwartał następnego roku kalendarzowego były odpowiednio przez pracodawcę udokumentowane, w formie stosownego pisemnego wniosku pracownika.
Wykluczyć należy, jako poprawny, przypadek niewykorzystania urlopu do końca pierwszego kwartału następnego roku kalendarzowego, z przyczyn leżących po stronie pracodawcy (art. 164 § 2 K.p.).

Bardzo dużo treści, ale powinieneś chyba jednak zacząć od art.161 kp.
Art. 161. Pracodawca jest obowiązany udzielić pracownikowi urlopu w tym roku kalendarzowym, w którym pracownik uzyskał do niego prawo. I mając na uwadze tę zasadę ogólną rozważać dalsze szczególne przypadki.

Realia obecnej gospodarki są takie, że na nieformalną "prośbę" pracodawcy pracownik, by mieć pracę, będzie składał w nieskończoność wnioski o przesunięcie wykorzystania zaległego urlopu. Stąd i termin zawarty w art 168.

Może trochę inne spojrzenie od Twojego w komentarzu:
Wypych-Żywicka A.         Fun.Gosp.  2004
Komentarz do art. 161 kodeksu pracy (Dz.U.98.21.94), [w:] U. Jackowiak (red.), M. Piankowski, J. Stelina, W. Uziak, A. Wypych-Żywicka, M. Zieleniecki, Kodeks pracy z komentarzem, Fundacja Gospodarcza, 2004, wyd. IV.
<!--quoteo--><div class='quotetop'></div><div class='quotemain'><!--quotec-->1. Zgodnie z art. 161 k.p. pracodawca, u którego powstało prawo pracownika do urlopu wypoczynkowego, jest zobowiązany do jego udzielenia. Roszczenie pracownika o urlop wypoczynkowy winno być zaspokojone w tym roku kalendarzowym, w którym prawo to powstało. Jeżeli prawo do kolejnego urlopu wypoczynkowego powstało z dniem 1 stycznia, to praktycznie w każdym miesiącu, począwszy od stycznia do grudnia, pracownikowi może być udzielony urlop wypoczynkowy. Zasada powyższa ma zastosowanie również do urlopu wypoczynkowego, o którym mowa w art. 153 §1 k.p. Wyjątek od reguły, wedle której urlop winien być udzielony do końca roku kalendarzowego przewiduje art. 168 k.p. (patrz komentarz do art. 168 k.p.).
2. Obowiązek udzielenia urlopu wypoczynkowego przez pracodawcę nie jest zależny od zachowania się pracownika. Wskazana powinność winna być zrealizowana bez względu na to czy pracownik chce, czy nie chce korzystać w tym roku kalendarzowym z nabytego przez niego prawa do wypoczynku.
3. Odstępstwa od zasady wyrażonej w art. 161 k.p. mogą dotyczyć sytuacji przewidzianych w art. 164 k.p., 165 k.p., 167 k.p.
Nieudzielenie przysługującego pracownikowi urlopu wypoczynkowego w roku kalendarzowym (liczonym od 1 stycznia do 31 grudnia) stanowi wykroczenie przeciw prawom pracownika i jest zagrożone grzywną (art. 282 § 1 pkt 2 k.p.).
Z roszczeniem o udzielenie urlopu wypoczynkowego pracownik może wystąpić do komisji pojednawczej (art. 244 k.p.), o ile taka funkcjonuje u pracodawcy, lub do sądu pracy.
4. Zgodnie z art. 231 § 1 k.p., z chwilą przejścia zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę, ten ostatni z mocy prawa przejmuje zobowiązania poprzedniego. Na nowym pracodawcy spoczywa wówczas obowiązek udzielenia pracownikowi urlopu wypoczynkowego, w tym roku kalendarzowym, w którym pracownik uzyskał do niego prawo, a którego do chwili przejścia pracownik nie wykorzystał.
5. W przypadku przejścia pracownika do innego pracodawcy w wyniku porozumienia pracodawców (art. 30 § 1 pkt 1 k.p.), po stronie pracownika istnieje możliwość wykorzystania urlopu wypoczynkowego za dany rok kalendarzowy u nowego pracodawcy w naturze, pod warunkiem wyrażenia przez tego ostatniego zgody.
6. W stosunku do pracownika, który po wyczerpaniu zasiłku chorobowego oczekuje na orzeczenie o niezdolności do pracy, pracodawca ma prawo odmówić udzielenia zaległego urlopu i rozwiązać z nim umowę o pracę bez wypowiedzenia bez jego winy (art. 53 § 1 pkt 1 k.p. i art. 229 § 2 k.p.). Udzielenie urlopu pracownikowi w takiej sytuacji oznaczałoby dopuszczenie go do pracy. Ponieważ urlop wypoczynkowy jest zwolnieniem od świadczenia pracy, skierowanym na realizację określonego celu (wypoczynku pracownika), nie może być udzielony osobie, która jest niezdolna do świadczenia pracy z powodu choroby.
7. Roszczenie o udzielenie urlopu wypoczynkowego przedawnia się z upływem trzech lat od dnia, w którym stało się wymagalne (art. 291 §1 k.p.), przy czym rozpoczęcie biegu tego terminu następuje bądź z końcem roku kalendarzowego, za który urlop przysługuje (art. 161 k.p.), bądź najpóźniej z końcem pierwszego kwartału roku następnego, jeżeli urlop został przesunięty na ten rok z przyczyn leżących po stronie pracownika lub pracodawcy (art. 168 k.p.) (wyr. SN z 11.04.2001r., I PKN 367/00, OSNAPiUS 2003/2/38).<!--QuoteEnd--></div><!--QuoteEEnd-->

Bez cyt. Pracownik ma prawo do urlopu, a pracodawca ma obowiązek udzielenia go.
Ustawowodawca zauważył, zupełnie racjonalnie, że przeszkodą  w korzystaniu z prawa pracownika może być pracodawca, wobec czego na niego nałożył, pod groźbą kary, obowiązek umożliwienia pracownikowi realizacji swojego prawa.
Jeśli jednak pracownik "uporczywie uchyla się" w korzystaniu z prawa, jego sprawa, może np. złożyć wniosek o urlop, a w tym czasie pracować jako woluntariusz.   :piwo:

Jak Pracodawca będzie złośliwy, udzieli Ci urlopu, po czym odwoła Cię z niego

Bardzo dużo treści, ale powinieneś chyba jednak zacząć od art.161 kp.
Art. 161. Pracodawca jest obowiązany udzielić pracownikowi urlopu w tym roku kalendarzowym, w którym pracownik uzyskał do niego prawo. I mając na uwadze tę zasadę ogólną rozważać dalsze szczególne przypadki.

Realia obecnej gospodarki są takie, że na nieformalną "prośbę" pracodawcy pracownik, by mieć pracę, będzie składał w nieskończoność wnioski o przesunięcie wykorzystania zaległego urlopu. Stąd i termin zawarty w art 168.  
<!--QuoteEnd--></div><!--QuoteEEnd-->

Jak mnie pamięć nie myli, to w którymś z projektów zmian do KP jest propozycja wydłużenia tego terminu do końca roku następnego...